លទ្ធិសង្ខេបនៃគ្រីស្តសាសនា
តាមព្រះសហគមន៍កាតូលិក

ប្រែសម្រួលដោយ
លោកបូជាចារ្យ អេមេហ្សដាល ហ្រ្វង់ស្វ័រ

​១. មនុស្សស្វែងរកអត្ថន័យនៃជីវិត

មនុស្សតែងតែសួរខ្លួនឯងថា ហេតុអ្វីបានជាមានជីវិត? ហេតុអ្វីបានជាមានពិភពលោក សត្វលោក និងមនុស្សលោក? តើមនុស្សយើងមកពីណា និងទៅណានៅក្រោយពេលស្លាប់? តើអ្វីៗទាំងអស់មានគោលដៅដែរឬទេ? មនុស្សស្វែងរកអត្ថន័យនៃជីវិត ហើយគេមិនអស់ចិត្តទាល់តែបានរកឃើញចម្លើយដែលបំពេញចិត្តរបស់ខ្លួន។ ក្នុងការស្វែងរកនេះ គេដូចជាចង់ឆ្លើយនឹងសំណួរទាំងអស់នោះដោយពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯង ហាក់ដូចជាគេមិនព្រមទទួលចម្លើយពីអ្នកផ្សេងពីខ្លួនគេនោះទេ។ គេចង់បានសេរីភាពជ្រើសរើសសាសនាណាដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ ហេតុនេះហើយ បានជាយើងអាចសួរខ្លួនឯងថា សៀវភៅដែលបង្រៀនសេចក្ដីនៃជំនឿរបស់គ្រីស្តសាសនា ដោយមានទាំងលទ្ធិ ពិធី និងវិន័យផ្សេងៗដែលត្រូវតែជឿ និងធ្វើតាមនេះ តើមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ? តើមនុស្សគ្មានសេរីភាពគិតដោយខ្លួនឯងទេឬ?

តាមការពិត ក្នុងសៀវភៅលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាតាមព្រះសហគមន៍កាតូលិក ក្រុមអ្នកនិពន្ធបានយកចិត្តទុកដាក់អំពីសំណួរទាំងប៉ុន្មានខាងលើនោះ ហើយពួកគេបានរិះគិតឱ្យបានស៊ីជម្រៅអំពីលក្ខណៈពិសេសរបស់មនុស្ស។ មនុស្សស្វែងរកសេចក្ដីពិត និងសុភមង្គល ព្រោះគេមិនមែនជាប្រភពរបស់ខ្លួនឯង ហើយគេត្រូវតែទទួលមរណភាពជាមិនខាន។ ការស្វែងរកអត្ថន័យនៃជីវិតនេះ បង្ហាញឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។ ប៉ុន្តែ មនុស្សមិនអាចរកឃើញអត្ថន័យនៃជីវិតដោយខ្លួនឯងបានទេ ព្រោះគេក៏មានលក្ខណៈដ៏ទន់ខ្សោយផងដែរ។ ដោយទទួលស្គាល់ថាមនុស្សបែងចែកជាពីរ គ្រីស្តសាសនាជួយឱ្យយល់អំពីប្រភពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នៃជីវិតមនុស្ស ហើយជួយឱ្យយល់ថា មនុស្សបានធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកបាបផងដែរ។ ម្ខាងមនុស្សមកពីព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតគេជា “រូបតំណាងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងមានលក្ខណៈដូចព្រះអង្គ” ម្ខាងទៀត មនុស្សមកពីដី គេជាអ្នកមានបាប។ ហេតុនេះហើយ បានជាមនុស្សមានការលំបាកដើម្បីរកឃើញសេចក្ដីពិត និងសុភមង្គលដែលគេតែងតែស្វែងរក។

ដោយពន្យល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់អំពីលទ្ធិនៃគ្រីស្តសាសនាតាមព្រះសហគមន៍កាតូលិក យើងមានគោលដៅតែមួយ ពោលគឺ យើងចង់ជួយអស់អ្នកដែលស្វែងរកអត្ថន័យនៃជីវិត ឱ្យចូលជ្រាបក្នុងការស្គាល់គម្រោងការដ៏អស្ចារ្យដែលព្រះជាម្ចាស់បានរៀបចំ ដើម្បីសង្រ្គោះមនុស្សលោក។ ម្យ៉ាងទៀត ក្នុងសៀវភៅនេះ យើងមិនអាចឆ្លើយតបនឹងសំណួរទាំងអស់ដែលមនុស្សតែងតែសួរអំពីជំនឿ។ ក្នុងសៀវភៅនេះ យើងគ្រាន់តែបង្រៀនសេចក្ដីសំខាន់​ៗអំពីអ្វីដែលព្រះសហគមន៍ជឿ ប្រកាស និងប្រារព្ធប៉ុណ្ណោះ។

១.១ មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរផង ជាអ្នកបាបផង

ក្នុងទំព័រដើម លទ្ធិនៃគ្រីស្តសាសនាតាមព្រះសហគមន៍កាតូលិក បង្ហាញអំពីលក្ខណៈរបស់មនុស្សតាមគ្រីស្តសាសនា។ តាមគ្រីស្តសាសនា មនុស្សជាសត្វលោកដែលមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ៖ ដោយសារមនុស្សអាចទទួលស្គាល់សេចក្ដីពិត និងសោភ័ណភាព… ហើយគេចង់បានជីវិតដែលគ្មានព្រំដែន និងសេចក្ដីសុខសាន្ត (៣៣,១៧១៨)។ សេរីភាពជាកម្លាំងរបស់មនុស្សដែលធ្វើឱ្យគេរីកចម្រើនក្នុងសេចក្ដីពិត និងសប្បុរសធម៌ឱ្យបានពេញលេញ (១៧៣១)។ ដោយស្ថិតនៅក្នុងចិត្តមនុស្ស មនសិការជំរុញគេឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្អ និងជៀសវាងមិនឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ឡើយ (១៧៧៧)។ ហេតុនេះ មនុស្សស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់។ ទោះបីគេអាចវង្វេងច្រឡំ មនុស្សគ្រប់សម័យ គ្រប់ជាតិសាសន៍តែងតែចង់ជួប និងស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ (២៩)។

ដោយមានព្រះគម្ពីរជួយបំភ្លឺ គ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរមកពីគេជា “រូបតំណាងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងមានលក្ខណៈដូចព្រះអង្គ” (៣១,២២៥,​៣៥៥…)។

នៅក្នុងខ្លួនគេ និងនៅក្នុងចិត្តអ្នកដទៃ មនុស្សដកពិសោធន៍អំពីវិនាសកម្មនៃអំពើបាប (៣០៩)។ អំពើបាបមានឥទ្ធិពលលើជីវិត និងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់មនុស្សលោក (៣៨៦)។ ចិត្តមនុស្សមានៈ និងរឹងរូស (១៤៣២)។ ស្ថានភាពដ៏សែនវេទនានេះធ្វើឱ្យមនុស្សត្រូវតែប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើបាបអស់មួយជីវិត (៤០៩)។ យើងមិនអាចធ្វើដូចជាមនុស្សម្នាក់ៗមិនជាប់ជំពាក់បាបបានឡើយ (៣៨៥, ៤០១)។ ក៏ប៉ុន្តែ ជម្រៅចិត្តដ៏អាថ៌កំបាំងរបស់គេ (២១២៦) បង្ហាញឋានៈ​ដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗផងដែរ (១៧០០)។

ហេតុនេះហើយ បានជាមនុស្សមានលក្ខណៈចង់ស្គាល់សេចក្ដីពិត (១៥០,​​១៥៤,​២០៨៧) មានបំណងចង់ធ្វើតាមមនសិការរបស់ខ្លួន (១៧០៦,១៧៧៦) និងសង្ឃឹមថា រស់នៅអស់កល្បជានិច្ច (៣៦៦)។ ដោយឆ្លើយតបនឹងបំណងប្រាថ្នាទាំងអស់នោះ មនុស្សបំពេញចិត្តគំនិតរបស់ខ្លួនឯង និងផ្តល់អត្ថន័យដ៏ពេញលេញដល់ជីវិតរបស់គេ។

ក៏ប៉ុន្តែ ជំនឿមិនគ្រាន់តែជាការធានារ៉ាប់រងថា នឹងផ្តល់អត្ថន័យដល់ជីវិតមនុស្សទេ។ ដោយសារជំនឿ មនុស្សអាចទទួលការសង្រ្គោះ។ ដោយសារជំនឿ មនុស្សអាចយល់អំពីអត្ថន័យនៃជីវិត ក៏ប៉ុន្តែ គេអាចទទួលព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសថែមទៀតផង។

ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រទានព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស ជាព្រះអំណោយទានដ៏ឥតគិតថ្លៃដល់មនុស្សលោក (៥២,៥៤,១៥៣)។ ព្រះជាម្ចាស់ធ្វើដូច្នេះ ព្រោះព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គបានសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៥៥) ហើយព្រះអង្គប្រោសប្រទានការសង្រ្គោះនេះដល់អស់អ្នកដែលផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គ (១៩៩៦)។ គ្រីស្តបរិស័ទដឹងថា គេស្ថិតក្នុងព្រះហស្តរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (២៧០,៣០៥)។ ដោយឆ្លើយតបនឹងព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសដែលមកពីសេចក្ដីស្រលាញ់របស់ព្រះជាម្ចាស់ មនុស្សរកឃើញសុភមង្គលដ៏ពេញលេញ (២០០២,២០០៥)។

មនុស្សអាចមើលឃើញមនុស្សម្នាក់ដ៏ល្អឥតខ្ចោះ ដែលព្រះបន្ទូល និងកិច្ចការធ្វើជាគំរូ ហើយដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែងឱ្យគេស្គាល់ ពោលគឺ ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តដែលជាព្រះបុត្រា​របស់ព្រះជាម្ចាស់ (៥២០,១៧០១)។

២.២ តើលទ្ធិនៃគ្រីស្តសាសនាតាមព្រះសហគមន៍កាតូលិកមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?

ដោយមានសម្ដេចប៉ាប និងក្រុមលោកអភិបាលបានប្រជុំគ្នា ក្នុងសន្និបាតនៅឆ្នាំ១៩៨៥ អស់លោកបានសម្រេចចិត្តផ្សាយលទ្ធិកាតូលិកអំពីសេចក្ដីពិតទាំងប៉ុន្មានដែលទាក់ទងនឹងជំនឿ និងសីលធម៌ (៦)។

ជំនឿមិនមែនជាមនោសញ្ចេតនាសុទ្ធសាធទេ។ ជំនឿប៉ះពាល់ជីវិតទាំងស្រុងរបស់អ្នកជឿ (១៥៤)។ ប៉ុន្តែ អ្នកជឿចង់ឈ្វេងយល់នៅក្នុងចិត្តពីសម្បត្តិសួគ៌ ដែលជំរុញគេឱ្យផ្ញើជីវិតទៅលើព្រះជាម្ចាស់ (១៥,៩៤)។

អ្នកជឿមិនមែនតែម្នាក់ឯងទេ។ ដោយសារជំនឿ គេមានទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកជឿឯទៀតៗ (១៦៦)។ ព្រះសហគមន៍មានតួនាទី និងបេសកកម្មឱ្យបង្រៀន និងបញ្ជូនបន្តនូវភាសានៃជំនឿ ដែលជួយឱ្យមានទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកជឿ ដោយរួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយក្នុងចិត្តគំនិតតែមួយដោយអធិដ្ឋានរួមគ្នា (១៧០-១៧១)។

ព្រះសហគមន៍ប្រមែប្រមូលអ្នកជឿទាំងពួង ដែលខ្ចាត់ខ្ចាយនៅគ្រប់ទីកន្លែងនៅលើផែនដី។ គ្រីស្តបរិស័ទធ្វើត្រឹមត្រូវនៅពេលដែលពួកគេអះអាងថា ព្រះសហគមន៍កាតូលិកសកល (៨៣១)។ លក្ខណៈនេះជួយធានា និងបញ្ជាក់ថា ព្រះសហគមន៍មានជំនឿតែមួយក្នុងការប្រកាសសេចក្ដីពិតផ្សេងៗ ក្នុងការប្រារព្ធពិធីផ្សេងៗ និងខាងសីលធម៌ផងដែរ (១៨២,១៨៦-១៨៧)។

យើងក៏ត្រូវតែបញ្ជាក់ទៀតថា ព្រះសហគមន៍បង្រៀនលទ្ធិនៃគ្រីស្តសាសនាដោយគ្មាននរណា ឬគ្មានអ្វីបង្ខិតបង្ខំឡើយ (១៦០)។ ការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសហគមន៍ធានាថា មនុស្សម្នាក់ៗមានសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា (២១០៤-២១០៦)។ មនុស្សមានសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសសាសនារបស់ខ្លួនឯង មកពីលក្ខណៈផ្ទាល់របស់គេ (១៩០៧)។ ហេតុនេះហើយ បានជាសង្គមទាំងមូលត្រូវតែគោរពសិទ្ធិសេរីភាពនេះ តាមក្បួនច្បាប់ស្របតាមរបៀបរៀបរយខាងសីលធម៌ដោយគ្មានលម្អៀង (២១០៩)។

ព្រះសហគមន៍យកចិត្តទុកដាក់ឆ្លើយតបនឹងការស្វែងរករបស់មនុស្សសម័យឥឡូវ ជាពិសេស ចំពោះយុវជនដែលចង់ស្គាល់សេចក្ដីពិតជាក់លាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ ជំនឿដែលជាចម្លើយរបស់ព្រះសហគមន៍ចំពោះអត្ថន័យនៃជីវិតហួសពីមនសិការរបស់មនុស្ស។ អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាគ្មានបំណងអូសទាញចិត្តគំនិតមនុស្សឱ្យចូលក្នុងព្រះសហគមន៍ឡើយ។ ពួកគេគ្រាន់តែចង់ជួយមិត្តអ្នកអានឱ្យស្តាប់ និងយល់អំពីការត្រាស់​ហៅរបស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះមិត្តអ្នកអាន៖ សូមយកសៀវភៅនេះ ហើយអាន…។

២. ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតអ្វីៗទាំងអស់

ដោយមានវិទ្យាសាស្រ្តជួយពន្យល់អំពីប្រភពនៃពិភពលោក តើនរណានៅតែអាចទទួលសេចក្ដីដែលអះអាងថា ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់នោះ? តើអ្នកជឿសេចក្ដីនេះប្រឆាំងនឹងវិទ្យាសាស្រ្តឬទេ?

អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាដឹងខ្លួនច្បាស់អំពីបញ្ហានេះ។ សំណួរអំពីប្រភពនៃចក្រវាឡដូចជាព្រំដែនមួយរវាងអ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត និងអ្នកជឿ។ អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តសួរថា តើពិភពលោកកើតមកយ៉ាងដូចម្ដេច? អ្នកខ្លះសន្និដ្ឋានថា ពិភពលោកកើតមកដោយឯកឯង។ ឯអ្នកជឿវិញតាមសាសនាភាគច្រើនពួកគេទទួលស្គាល់ថា មានព្រះមួយអង្គជាអ្នកបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់។ អ្នកជឿខាងគ្រីស្តសាសនាគោរពអ្នកស្វែងរកខាងវិទ្យាសាស្រ្ត ប៉ុន្តែ ជំនឿហួសពីវិទ្យាសាស្រ្តទៅទៀត៖ អ្នកជឿឈ្វេងយល់ និងលើកតម្កើងព្រះជាម្ចាស់ជាប្រភពនៃអ្វីៗទាំងអស់។ ម្យ៉ាងទៀត អ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតសម្ដែងថា ព្រះអង្គជាព្រះមួយអង្គខុសប្លែកពីពិភពលោក សត្វលោក និងមនុស្សលោក ព្រះអង្គក៏ជាព្រះត្រៃឯក។

២.១ ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតពិភពលោក

លទ្ធិទាក់ទងនឹងកំណើតពិភពលោក ជាចម្លើយខាងជំនឿចំពោះសំណួរដើមដំបូងដែលមនុស្សទាំងឡាយធ្លាប់សួរ៖ តើយើងមកពីណា? តើយើងទៅណា? យើងមិនអាចបែងចែកសំណួរទាំងពីរនោះបានឡើយ (២៨២)។ មនុស្សគ្រប់សម័យតែងតែសួរសំណួរទាំងពីរនោះ ហើយបានផ្តល់ចម្លើយផ្សេងៗពីគ្នាជាច្រើន (២៨៥)។

អ្នកវិទ្យាសាស្រ្តបានស្រាវជ្រាវយ៉ាងច្រើនអំពីកំណើតពិភពលោក និងកំណើតមនុស្ស ហើយបានជួយយើងឱ្យមានចំណេះដឹងកាន់តែជ្រៅ (២៨៣)។ ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចឆ្លើយតបនឹងសំណួរនោះ ដោយពឹងផ្អែកលើវិទ្យាសាស្រ្តប៉ុណ្ណោះបានឡើយ។ ការស្រាវជ្រាវនេះមានផលប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់ ដោយមានសំណួរមួយបែបផ្សេងទៀត ដែលមានលក្ខណៈហួសវិស័យវិទ្យាសាស្រ្ត ពោលគឺគេមិនត្រឹម តែចង់ដឹងថា តើសកលលោកបានលេចចេញជារូបរាងនៅពេលណា ឬយ៉ាងដូចម្ដេច ឬតើមនុស្សមានកំណើតនៅពេលណាតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ត្រូវតែរកឱ្យឃើញអំពីអត្ថន័យនៃដើមកំណើតនេះ (២៨៤)៖ ហេតុអ្វីបានជាមានពិភពលោក?

ដូចសាសនាឯទៀតៗភាគច្រើន គ្រីស្តសាសនាជួយបំភ្លឺយើងឱ្យយល់ថា ដោយសម្លឹងមើល និងរិះគិតពិចារណាអំពីស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (គឺពិភពលោក សត្វលោក និងមនុស្ស) (៣១,៣២,៣៦,២៨៦) ប្រាជ្ញារបស់មនុស្សអាចឈ្វេងយល់ថា មានព្រះមួយអង្គជាប្រភពនៃអ្វីៗទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ ព្រះគម្ពីរសម្ដែងចំពោះអ្នកជឿថា (២៨៩) ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់យ៉ាងច្បាស់លាស់ និងដោយគ្មានការភ័ន្តច្រឡំឡើយ (៣៨)។

យើងត្រូវយល់ថា ពិភពលោក សត្វលោក និងមនុស្សបង្ហាញបញ្ជាក់អំពីឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ជាអ្នកខុសប្លែកទាំងស្រុងនឹងសត្វលោក (២៦៩)។ ជាធម្មតា យើងធ្លាប់និយាយថា ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតដោយមិនប្រើអ្វីសោះ គឺព្រះជាម្ចាស់មិនត្រូវការអ្វីមួយ ឬជំនួយណាមួយដើម្បីបង្កើតឡើយ (២៩៦-២៩៧,៣៣៨-៣៣៩)។

យើងក៏ត្រូវយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់មិនបានបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់ដោយគ្មានប្រយោជន៍។ ពេលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត ព្រះអង្គគ្មានមូលហេតុផ្សេងក្រៅពីសេចក្ដីស្រលាញ់ និងសប្បុរសធម៌របស់ព្រះអង្គឱ្យសត្វលោកចូលរួមចំណែកក្នុងព្រះជន្ម ព្រះប្រាជ្ញាញាណ និងសប្បុរសធម៌របស់ព្រះអង្គ (២៩៣,២៩៥,៣៤១)។

ដោយសារយើងជឿថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះតែមួយដែលមានព្រះអង្គ បីអង្គ ព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណ (២៣២-២៣៣) ការបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់ជាស្នាព្រះហស្តរួមនៃព្រះត្រៃឯកដ៏វិសុទ្ធ (២៩២,៦៨៥)។

អ្វីៗទាំងអស់ជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះបិតា។ ដោយបង្កើតពិភពលោក ព្រះបិតាបានសម្ដែងជំហ៊ានទីមួយនៃសម្ពន្ធមេត្រីរបស់ព្រះអង្គជាមួយប្រជាជនព្រះអង្គ ជាសក្ខីភាពដើមដំបូង និងសកល នៃសេចក្ដីស្រលាញ់ដ៏មានឫទ្ធានុភាពសព្វប្រការរបស់ព្រះអង្គ ចំពោះមនុស្សលោក (២៨៨)។

អ្វីៗទាំងអស់ជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះបុត្រា ដែលជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់៖ “អ្វីៗសព្វសារពើសុទ្ធតែកើតឡើងដោយសារព្រះបន្ទូល” (យហ ១,១-១៣)។ “អ្វីៗសព្វសារពើសុទ្ធតែកើតឡើងដោយសារព្រះគ្រីស្ត និងសម្រាប់ព្រះអង្គ” (កូឡ ១,១៦-១៧) (២៩១)។ គម្រោងការដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះគ្រីស្តបំភ្លឺជាស្ថាពរ ជាគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃការបង្កើត (២៨០)។

អ្វីៗទាំងអស់ជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ។ ព្រះអង្គប្រោសប្រទានជីវិត ព្រះអង្គជាវិញ្ញាណដែលបង្កើត។ ព្រះបន្ទូល និងព្រះវិញ្ញាណដូចជាព្រះហស្តរបស់ព្រះបិតា (២៩២)។ ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងខ្យល់នៃព្រះវិញ្ញាណជាប្រភពនៃជីវិតរបស់សត្វលោកទាំងឡាយ (៧០៣-៧០៤)។

២.២ មនុស្សជាកំពូលនៃអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត

មនុស្សជាសត្វលោកតែមួយគត់ដែលព្រះជាម្ចាស់សព្វព្រះហឫទ័យបង្កើតដើម្បីខ្លួនឯង (៣៥៦)។ ព្រះជាម្ចាស់សព្វព្រះហឫទ័យឱ្យអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះអង្គបង្កើតធ្វើជាអំណោយ និងមរតកដែលមនុស្សលោកត្រូវតែថែរក្សា (២៩៩)។ ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសមនុស្សឱ្យទទួលខុសត្រូវ ត្រួតត្រា និងមានអំណាចលើផែនដី (៣០៧)។

ហេតុនេះ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅមនុស្សគ្រប់ៗរូបឱ្យបំពេញលក្ខណៈរបស់ខ្លួនឯង គឺមនុស្សជាសត្វលោកដែលមានប្រាជ្ញា និងសេរីភាពដើម្បីបង្ហើយ និងណែនាំអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតឱ្យទៅដល់ទីនៃគោលដៅចុងក្រោយ។ ការស្វែងរកខាងវិទ្យាសាស្រ្ត និងខាងបច្ចេកទេស មានគោលដៅបម្រើមនុស្ស និងធ្វើឱ្យគេចម្រើនគ្រប់លក្ខណៈ ដើម្បីផលប្រយោជន៍មនុស្សទាំងអស់ (២២៩៣-២២៩៤)។ តាមពាក្យសម្ដីរបស់សន្តអ៊ីរ៉េណេ ព្រះជាម្ចាស់មានសិរីរុងរឿងនៅពេលមនុស្សមានជីវិតដ៏រស់រវើក (២៩៤)។

ក៏ប៉ុន្តែ ដើម្បីបំពេញការត្រាស់ហៅនេះ មនុស្សត្រូវតែគោរពកំណត់ព្រំដែននៃធម្មជាតិ។ ត្រូវតែយល់ថា សត្វលោកនីមួយៗមានសប្បុរសធម៌ និងភាពល្អឥតខ្ចោះរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ (៣៣៩) ដើម្បីគោរពគោលដៅចុងក្រោយនៃអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត។ មនុស្សមិនមែនជាម្ចាស់នៃអ្វីៗទាំងអស់ គ្រាន់តែជាអ្នកថែរក្សាដោយគោរពគុណភាពនៃជីវិតរបស់អ្នកដទៃ ព្រមទាំងមនុស្សជំនាន់ក្រោយផងដែរ (២៤១៥)។

ទោះជាការរួបរួមគ្នារវាងមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រីក្នុងអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយមានចិត្តស្រលាញ់ (១៦០៣) ទោះជាតម្លៃនៃជីវិតពីផ្ទៃម្តាយដល់ថ្ងៃមរណភាព (២២៥៨,២២៧០) ឬទោះជាការប្រើប្រាស់ធនធានធម្មជាតិ (២៤១៥) និងតម្រូវការភោគសម្បត្តិ ដែលមានក្នុងពិភពលោកនេះឱ្យមនុស្សជាតិទាំងមូល (២៤០២) ក៏ដោយ ក៏មនុស្សត្រូវតែមានរបៀបរស់នៅដែលគោរពអ្វីៗទាំងអស់ ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត (ឧ.ទំនាក់ទំនងរបស់មនុស្សជាមួយសត្វលោកឯទៀតៗ (២៤១៦-២៤១៨)។

ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះជាម្ចាស់បានប្រោសប្រទានវិន័យធម្មជាតិឱ្យមនុស្ស (១៩៥១) ដើម្បីឱ្យគេសម្របរបៀបរស់នៅខាងសីលធម៌របស់ខ្លួនស្របតាមអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត។ ធម្មវិន័យធម្មជាតិជាពន្លឺនៃប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃ ដែលព្រះជាម្ចាស់បានដាក់ក្នុងខ្លួនយើងតែប៉ុណ្ណោះ។ ដោយសារវិន័យនេះយើងដឹងថា ត្រូវតែធ្វើអ្វីខ្លះ ហើយត្រូវជៀសវាងអ្វីខ្លះដែរ។ ព្រះជាម្ចាស់បានប្រទានពន្លឺ ឬវិន័យនេះឱ្យសត្វលោក (១៩៥៥)។

២.៣ ថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើត

អ្នកជឿមិនគ្រាន់តែប្រកាសជំនឿថា ព្រះជាម្ចាស់ជាប្រភពនៃអ្វីៗទាំងអស់ប៉ុណ្ណោះទេ។ ខ្លួនគេផ្ទាល់ អធិដ្ឋាន ពោលគឺក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ (២៦៩១,២៦៩៩) រួមជាមួយបងប្អូនជាអ្នកជឿឯទៀតក្នុងព្រះសហគមន៍ដោយមានពិធីបុណ្យផ្សេងៗ (២៦៥៥)។

ជាដំបូង យើងអធិដ្ឋានដោយមើលឃើញស្នាព្រះហស្តដ៏អស្ចារ្យ ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត (២៥៦៩)។ មនុស្សថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ដោយទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនឯងជាសត្វលោក ឯព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតគេ (២៦២៨)។ ពេលយើងក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ យើងទទួលស្គាល់ថា ព្រះអង្គជាព្រះ ជាព្រះបង្កើត ជាព្រះសង្រ្គោះ ជាព្រះអម្ចាស់ និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងលើអ្វីៗទាំងអស់ (២០៩៦)។ ពេលថ្វាយបង្គំយើងក៏ទទួលស្គាល់ថា បើគ្មានព្រះជាម្ចាស់ទេ សត្វលោកដូចជាសាបសូន្យ។ យើងក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ នៅពេលយើងលើកតម្កើងសរសើរព្រះអង្គ និងបន្ទាបខ្លួនឯង (២០៩៦,២៧៧៩)។

ទីបញ្ចប់ សូមកុំភ្លេចអំពីតម្លៃដ៏ថ្លៃថ្លា នៃអគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណព្រះជាម្ចាស់ចំពោះអ្វីៗទាំងអស់ ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត។ ពិធីអរព្រះគុណជាសក្ការបូជាកោតសរសើរអរព្រះគុណព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីស្នាព្រះហស្តទាំងប៉ុន្មានដែលព្រះអង្គបង្កើត (១៣៥៩)។ យើងថ្វាយចំពោះព្រះបិតានូវអ្វីដែលព្រះអង្គផ្ទាល់បានប្រទានមកយើង ពោលគឺអំណោយនៃការបង្កើតរបស់ព្រះអង្គ៖ នំបុ័ង និងស្រា (១៣៥៧)។ ក្នុងពិធីបុណ្យ អ្នកជឿនឹករឭកអំពីអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត និងអំពីស្នាព្រះហស្តផ្សេងទៀតរបស់ព្រះអង្គ ពោលគឺព្រះអង្គបានសង្រ្គោះមនុស្សលោក និងប្រោសយើងឱ្យបានវិសុទ្ធ (១៣៥២)។

ហេតុនេះហើយ បានជាគ្រីស្តបរិស័ទត្រូវតែយល់ថា អ្វីៗទាំងអស់ដែលមាននៅលើផែនដីនេះ បង្ហាញទុកជាមុនអំពីគម្រោងការ ដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ចំពោះពិភពលោក និងមនុស្សលោក។

៣. ព្រះជាម្ចាស់ និងអំពើអាក្រក់

អំពើអាក្រក់មានពិតប្រាកដមែន ហើយពិតជារឿងអាស្រូវ។ ទោះជាអំពើអាក្រក់មកពីគ្រោះធម្មជាតិ ឬពីលក្ខណៈទន់ខ្សោយរបស់មនុស្ស ឬមកពីមនុស្សគិតតែអំពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ក៏ដោយ ក៏មនុស្សតែងតែឆ្ងល់ ឬទាស់ចិត្តនឹងអំពើអាក្រក់ ជាពិសេស អំពើអាក្រក់ដែលប៉ះពាល់នឹងកូនក្មេង ឬអស់អ្នកដែលគ្មានទោស។ មនុស្សយើងបះបោរប្រឆាំងនឹងអំពើអាក្រក់ ឬចាត់ទុកថា ជាព្រហ្មលិខិតរបស់យើង។ ហេតុអ្វីបានជាមានអំពើអាក្រក់? តើអំពើអាក្រក់មកពីណា? តើព្រះជាម្ចាស់ជាប្រភពនៃអំពើអាក្រក់ដែលកើតឡើងក្នុងពិភពលោកយើងឬទេ?

គ្រីស្តបរិស័ទដឹងច្បាស់ថា ដោយមានអំពើហិង្សា និងការឈឺចាប់អំពើអាក្រក់បំផ្លាញនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត។ គេក៏ដឹងថា មនុស្សយើងត្រូវការ និងចង់យល់អំពីមូលហេតុដែលនាំឱ្យមានអំពើអាក្រក់។ គ្រីស្តបរិស័ទដឹងថា បើគេមិនយល់មនុស្សចោទប្រកាន់ថា ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតអំពើអាក្រក់។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្រីស្តបរិស័ទមិនព្រមកាត់ក្តីព្រះជាម្ចាស់ ដ្បិតព្រះអង្គផ្ទាល់ប្រោសប្រទានជំនឿ ដើម្បីឱ្យមនុស្សអាចយល់ខ្លះៗអំពីអាថ៌កំបាំងនៃអំពើអាក្រក់។ ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តដែលជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ជាចម្លើយរបស់ព្រះអង្គចំពោះអំពើអាក្រក់ ពោលគឺ ព្រះគ្រីស្តជាជនរងគ្រោះដែលគ្មានទោស ទ្រង់ក៏សោយទិវង្គតនៅលើ ឈើឆ្កាង ដោយសារអំពើបាបរបស់មនុស្ស។

៣.១ វត្តមាននៃអំពើអាក្រក់

មនុស្សគ្រប់រូបដឹងច្បាស់ថា មានអំពើអាក្រក់ពិតប្រាកដមែន។ តើអំពើអាក្រក់នេះមកពីណា (៣៨៥) ? សំណួរនេះ ជាសំណួរដ៏សំខាន់គួរឱ្យឈឺចាប់ ដែលយើងមិនអាចជៀសវាងបាន ហើយដែលយើងមិនអាចឈ្វេងយល់ទាំងស្រុងបានទេ (៣០៩)។ ម្យ៉ាងទៀត ពេលយើងដកពិសោធន៍អំពីអំពើអាក្រក់ និងទុក្ខលំបាក ពិបាកជឿថា ព្រះជាម្ចាស់មានឫទ្ធានុភាពសព្វប្រការ។ ព្រះជាម្ចាស់ហាក់ដូចជានៅឆ្ងាយ (២៧២)។

យើងមិនអាចឆ្លើយតបភ្លាមៗនឹងសំណួរដ៏សំខាន់នេះ។ មានតែគ្រីស្តសាសនាទាំងមូលទេ ដែលឆ្លើយនឹងសំណួរនេះបាន។ សេចក្ដីនីមួយៗនៃគ្រីស្តសាសនាអាចឆ្លើយតបនឹងសំណួរស្ដីអំពីអំពើអាក្រក់នេះបាន (៣០៩)។

មានអំពើអាក្រក់ខាងផ្លូវកាយ ដែលមកពីពិភពលោកកំពុងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅភាពល្អឥតខ្ចោះជាទីបំផុត។ ហេតុនេះហើយ បានជាកើតមានអំពើអាក្រក់រហូតដល់ព្រះជាម្ចាស់ណែនាំអ្វីៗដែលព្រះអង្គបង្កើតឱ្យបានល្អគ្រប់លក្ខណៈ (៣១០,៣០២)។ ប៉ុន្តែ មានអំពើអាក្រក់ខាងផ្លូវចិត្ត ដែលធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងជាងអំពើអាក្រក់ខាងផ្លូវកាយទៅទៀត ហើយដែលមកពីអំពើបាបរបស់មនុស្ស (៣១១)។

អំពើបាបដែលនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់មនុស្សលោក (៣៨៦) តាំងពីដើម (៣៨៨) បានរាលដាលក្នុងពិភពលោកទាំងមូល ដូចជាទឹកជំនន់ (៤០១)។ អ្នកខ្លះបានស្វែងរកហេតុផលនៃវត្តមានសកលរបស់អំពើបាប។ ក្នុងចំណោមអ្នកនោះ មានអ្នកខ្លះពន្យល់ថា អំពើបាបមកពីគោលការណ៍ពីរដែលប្រកួតប្រឆាំងគ្នា៖ អំពើល្អ និងអំពើអាក្រក់ ពន្លឺ និងភាពងងឹត (២៨៥)។

ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្ដីពន្យល់បែបនេះមិនស្របតាមជំនឿរបស់គ្រីស្តបរិស័ទដែលជឿថា ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតចក្រវាឡ (២៨៦)។ យើងក៏មិនត្រូវយល់ច្រឡំព្រះជាម្ចាស់ និងអ្នកដែលព្រះយេស៊ូសំដៅក្នុងដំណឹងល្អថា ជាមេកុហក និងជាឪពុកនៃអ្នកកុហក (យហ ៨,៤៤) (៣៩៤)។ វាជាអារក្សដ៏អាក្រក់ (២៨៥១) មានឥទ្ធិពល និងអំណាចអូសទាញចិត្តមនុស្ស និងសង្គមឱ្យប្រព្រឹត្តតាមវា។ ប៉ុន្តែ យើងមិនអាចប្រៀបធៀបវានឹងភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់របស់ព្រះជាម្ចាស់បានឡើយ (៣៩៥)។

៣.២ ព្រះជាម្ចាស់មិនទាន់បញ្ចប់បង្កើតពិភពលោកនៅឡើយ

ដោយមានព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធជួយបំភ្លឺ គ្រីស្តរិស័ទយល់ថា ឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ មិនមែនដូចជាអំណាចរដ្ឋផ្តាច់ការដល់ជីវិតរបស់សត្វលោកទេ (២៧១-២៧២)។ ជាដំបូងត្រូវតែយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់មិនបានបង្ហើយអ្វីៗទាំងអស់ឱ្យបានសព្វគ្រប់អស់ហើយ (៣០២)។ ព្រះអង្គបានប្រគល់ឱ្យមនុស្សលោកទទួលខុសត្រូវ និងថែរក្សាអ្វីៗទាំងអស់ដែលមាននៅលើផែនដី (៣០៧,៣៧៣)។ មនុស្សដូចជាអ្នកថែទាំជំនួសព្រះជាម្ចាស់។ ដោយសារមនុស្សជាកំពូលនៃអ្វីៗទាំងអស់ គេក៏អាចស្រាវជ្រាវខាងវិទ្យាសាស្រ្តដើម្បីដឹងថា ត្រូវធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេច ដើម្បីគ្រប់គ្រងផែនដីឱ្យបានល្អ (២២៩៣-២២៩៤)។

ជាពិសេសត្រូវតែយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់មិនគ្រាន់តែប្រោសប្រទានជីវិតឱ្យសត្វលោកប៉ុណ្ណោះទេ ព្រះអង្គថែមទាំងប្រោសប្រទានឱ្យសត្វលោកអាចប្រព្រឹត្តកិច្ចការដោយខ្លួនឯង (៣០៦)។ ពួកគេត្រូវធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅគោលដៅចុងក្រោយដោយមានសេរីភាព (៣១១)។ ដោយសារសេរីភាព មនុស្សអាចជ្រើសរើសរវាងអ្វីដែលល្អ និងអ្វីដែលអាក្រក់ (១៧៣០-១៧៣២)។

ដោយសារមនុស្សជាទាសករនៃអំពើបាប (១៧៣៣) មនុស្សអាចបដិសេធមិនព្រមទទួលព្រះជាម្ចាស់បាន។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះជាម្ចាស់គោរពសេរីភាពរបស់មនុស្ស (៣៨៧,៣១១)។ ព្រះអង្គក៏មិនមែនជាដើមហេតុ ឬហេតុបន្តនៃអំពើបាប។

គ្រីស្តបរិស័ទរងគ្រោះអំពើបាប និងអំពើអាក្រក់ដូចមនុស្សឯទៀតៗ។ មានតែជំនឿ ហើយជំនឿតែប៉ុណ្ណោះដើម្បីផ្តល់អត្ថន័យដល់ទុក្ខលំបាក (៣១២)។ គ្រីស្តបរិស័ទយល់ថា គ្មានអ្វីអាក្រក់មកពីព្រះជាម្ចាស់ ហើយយើងតែងតែអាចឆ្លងកាត់ឧបសគ្គទាំងប៉ុន្មាន ដែលយើងជួបប្រទះ។ តើមានអ្វីអាក្រក់ជាងទុក្ខលំបាក និងការសោយទិវង្គតនៅលើឈើឆ្កាងរបស់ព្រះគ្រីស្តដែលគ្មានទោស (៦០១) ? គ្រីស្តបរិស័ទក៏អាចយល់ថា ដោយសារទុក្ខលំបាក មនុស្សរួមជាមួយព្រះគ្រីស្តក្នុងការសង្រ្គោះមនុស្សលោកពីអំពើបាប (៦១៨,១៥០៦)។

ទីបញ្ចប់ មានតែពន្លឺនៃជំនឿដែលអាចជួយបំភ្លឺអំពីអាថ៌កំបាំងនៃអំពើអាក្រក់ ទោះបីជាអំពើអាក្រក់ជាឧបសគ្គរារាំងមនុស្សជាច្រើនមិនព្រមជឿក៏ដោយ។ ដោយសារជំនឿ យើងអាចយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់មានគម្រោងការជួយសង្រ្គោះមនុស្សលោក ហើយព្រះគ្រីស្តបានសម្រេចគម្រោងការនេះរួចស្រេចទៅហើយ (៦១៦,៤១១-៤១២)។

៣.៣ ផ្តល់អត្ថន័យដល់ទុក្ខលំបាក

ដើម្បីរិះគិតឱ្យបានក្បោះក្បាយអំពីអំពើអាក្រក់ យើងក៏ត្រូវនឹកគិតដល់ទុក្ខលំបាករបស់មនុស្ស (១៥០០-១៥០១) ហើយត្រូវអធិដ្ឋានកុំឱ្យចាញ់ការល្បួង ដើម្បីព្រះជាម្ចាស់ជួយយើងឱ្យរួចពីបាប (២៤៨៦,២៨៥០)។

ទុក្ខលំបាកមានច្រើនប្រភេទ។ ដោយសារមនុស្សរងទុក្ខលំបាកគេយល់អំពីភាពទន់ខ្សោយ និងកំណត់ព្រំដែនរបស់ខ្លួន ហើយគេយល់ថា “គេនឹងស្លាប់នៅថ្ងៃណាមួយជាមិនខាន” (១៥០០)។ ដូចមនុស្សឯទៀតៗ គ្រីស្តបរិស័ទមិនអាចគេចផុតពីទុក្ខលំបាក ដែលអាចនាំគេឱ្យព្រួយចិត្ត គិតតែពីខ្លួនឯង ជួនកាលអស់សង្ឃឹម និងបះបោរប្រឆាំងនឹងព្រះជាម្ចាស់ (១៥០១)។ ប៉ុន្តែ ដោយមានជំនឿជួយបំភ្លឺ គេអាចរងទុក្ខរួមជាមួយព្រះគ្រីស្ត ដែលសោយទិវង្គតនៅលើឈឺឆ្កាងតែម្នាក់ឯង ព្រោះគេបានបោះបង់ព្រះអង្គចោល។ ព្រះជាម្ចាស់ក៏អញ្ចើញគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យលីឈើឆ្កាងរបស់ខ្លួន (មថ ១០,៣៨) ដើម្បីចូលរួមចំណែកក្នុងធម៌មេត្តាករុណា និងការសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៦០៤,៦១៨,១៥០៦)។

ទីបញ្ចប់ ត្រូវតែអធិដ្ឋាន។ ដោយបង្រៀនធម៌ “ឱ! ព្រះបិតា” ឱ្យក្រុមសាវ័ក ព្រះអម្ចាស់ផ្ទាល់បានសូមឱ្យព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រណីរំដោះយើងឱ្យរួចពីអំណាចនៃអំពើអាក្រក់ ដែលចេះតែទាក់ទាញចិត្តយើង និងប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាដល់យើងផង។ ព្រះយេស៊ូផ្ទាល់បានទូលអង្វរព្រះបិតាព្រះអង្គ៖ “ទូលបង្គំមិនអង្វរព្រះអង្គឱ្យយកគេចេញពីលោកនេះឡើយ គឺសូមព្រះអង្គមេត្តាការពារគេពីអំណាចមារកំណាចវិញ” (យហ ១៧,១៥) (២៨៥០)។

តាមសំណូមពរចុងក្រោយនេះ ព្រះសហគមន៍ទទួលយកទុក្ខវេទនាទាំងអស់នៃពិភពលោកថ្វាយទៅឯព្រះបិតា។ ដើម្បីឱ្យចាកផុតពីទុក្ខវេទនាដែលបៀតបៀនមនុស្សលោក ព្រះសហគមន៍ទូលអង្វរសូមព្រះអំណោយទានដ៏មានតម្លៃ គឺសន្តិភាព ហើយឱ្យខ្លួនអាចរង់ចាំដល់ពេលព្រះគ្រីស្តយាងត្រឡប់មកវិញដោយចិត្តព្យាយាម។

៤. មនុស្សមានជីវិតតែមួយគត់

មនុស្សជាច្រើនមិនដឹងថា តើមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលស្លាប់ហើយ។ ពួកគេមិនដឹងថា ត្រូវគិតយ៉ាងដូចម្ដេច ឬពេលខ្លះពួកគេព្រួយបារម្ភ និងភ័យខ្លាច។ តាមព្រះពុទ្ធសាសនា ក្រោយពីបានស្លាប់ មនុស្សនឹងចាប់ជាតិសាជាថ្មី។ សព្វថ្ងៃ ជំនឿនេះដូចជាទាក់ទាញចិត្តមនុស្សជាច្រើន។ ហេតុអ្វីបានជាព្រះសហគមន៍មិនព្រមទទួលស្គាល់ថា មនុស្សស្លាប់នឹងកើតជាថ្មី? តើយើងជាគ្រីស្ដបរិស័ទអាចដឹងថា មានអ្វីខ្លះពេលស្លាប់ហើយយ៉ាងដូចម្ដេចបាន?

តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា ព្រះសហគមន៍កាតូលិកមិនព្រមជឿថា មនុស្សស្លាប់នឹងចាប់ជាតិទេ (១០១៣)។ តាមការពិត ព្រះសហគមន៍ទទួលស្គាល់តម្លៃនៃការរិះគិតរបស់មនុស្សអំពីសេចក្ដីស្លាប់ (៣៩) និងលក្ខណៈធម្មជាតិរបស់មនុស្ស (១៩៥៤…) បានជាដោយសារជំនឿ ព្រះសហគមន៍ក៏បញ្ជាក់គំនិតទូទៅ អំពីគោលដៅចុងក្រោយរបស់មនុស្ស៖ មនុស្សជាបុគ្គលម្នាក់ដែលមានព្រលឹងវិញ្ញាណ ដែលមិនអាចស្លាប់បានឡើយ។ គេអាចកសាងខ្លួនឯងដោយប្រព្រឹត្តកិច្ចការដោយមានសេរីភាព។ បើយើងជឿថា មនុស្សមានជីវិតផ្សេងៗពីគ្នាជាច្រើន យើងដូចជាបដិសេធមិនព្រមទទួលស្គាល់អំពីតម្លៃនៃមនុស្សម្នាក់ៗ និងតម្លៃនៃជីវិតបច្ចុប្បន្ន។

៤.១ មនុស្សជាបុគ្គលឯក

ក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមានប្រការជាច្រើនដែលរម្លឹកថា មនុស្សម្នាក់ៗមានតែមួយគត់ ហើយមនុស្សម្នាក់ៗមានជីវិតតែមួយគត់ផងដែរ។ មនុស្សមិនមែនជាវត្ថុមួយ តែជាបុគ្គលម្នាក់ (៣៥៧)។ មនុស្សម្នាក់ៗមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ (១៧៣០,១៩៣៥)។ មនុស្សជាសត្វលោកតែមួយគត់ ដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យបង្កើតដើម្បីខ្លួនឯង (១៧០៣) ហើយព្រះអង្គក៏ស្រលាញ់មនុស្សម្នាក់ៗ (៦០៥)។ មនុស្សម្នាក់ៗមានមនសិការ (១៧៨១-១៧៨២) ជាកន្លែងសម្ងាត់ដែលព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលមកគេ។

ព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់មនុស្សដែលមិនអាចស្លាប់រួមចំណែកនឹងរូបកាយ ដើម្បីទៅជាមនុស្សម្នាក់ (៣៦៥)។ ហេតុនេះហើយ បានជារូបកាយរបស់មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ ជារូបតំណាងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ផងដែរ (៣៦៤)។ តាមគ្រីស្តសាសនា ព្រលឹងវិញ្ញាណ និងរូបកាយរួមឯកភាពជាមួយគ្នា បានជាយើងអាចយល់ថា ជីវិតរបស់មនុស្សម្នាក់ៗមានតម្លៃដ៏សក្ការពីផ្ទៃម្តាយដល់ថ្ងៃស្លាប់ (២៣១៩,២២៥៨)។

មនុស្សជាសត្វលោកដែលមានសេរីភាព។ គេទទួលខុសត្រូវលើកិច្ចការរបស់ខ្លួន (១៧៣០-១៧៣៤) និងលើរបៀបរស់នៅរបស់ខ្លួនផង។ ដោយគេមានសេរីភាព គេក៏អាចជ្រើសរើស អាចធ្វើល្អ ឬអាចធ្វើអាក្រក់ (១៧៣២)។ ព្រះជាម្ចាស់នឹងវិនិច្ឆ័យមនុស្សម្នាក់ៗតាមរបៀបរស់នៅរបស់គេ។ ក្រោយពីបានស្លាប់ មនុស្សម្នាក់ៗនឹងទទួលទោស ឬរង្វាន់អស់កល្បជានិច្ច (១០២២,១០៣៦)។ ហេតុនេះហើយ បានជាមនុស្សម្នាក់ៗរៀបចំជីវិតអស់កល្បជានិច្ចរបស់ខ្លួនឯងនៅលើផែនដីនេះស្រាប់ហើយ។ ដោយវិនិច្ឆ័យទោសមនុស្សលោក ព្រះជាម្ចាស់នឹងសម្ដែងអំពើល្អដែលមនុស្សម្នាក់ៗបានប្រព្រឹត្ត ឬអ្វីដែលគេមិនបានប្រព្រឹត្តក្នុងជីវិតនៅលើផែនដីនេះ (១០៣៩,៦៧៩)។

៤.២ មនុស្សម្នាក់ៗមានជីវិតតែមួយអស់កល្បជានិច្ច

បើយើងជឿថា មនុស្សចាប់ជាតិនៅពេលស្លាប់ហើយ យើងក៏មិនអាចទទួលសេចក្ដីពន្យល់ពីខាងលើបានឡើយ។ តាមការពិត តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា មរណភាពជាទីបញ្ចប់នៃជីវិតនៅលើផែនដី។ ដូចសត្វលោកទាំងអស់នៃផែនដី សេចក្ដីស្លាប់ ជាទីបញ្ចប់ធម្មតានៃជីវិត។ លក្ខណៈនៃមរណភាពជំរុញយើងឱ្យនឹកគិតថា ត្រូវតែស្លាប់ យើងក៏រម្លឹកខ្លួនឯងថា ជីវិតយើងមានពេលកំណត់ដើម្បីឱ្យយើងបានសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្លួន (១០០៧)។ មរណភាពជាទីចុងក្រោយនៃបូជនីយចរណ៍លោកីយ៍របស់មនុស្ស ជាទីបញ្ចប់នៃពេលវេលាប្រកបដោយព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស និងធម៌មេត្តាករុណា ដែលព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រទាន ដើម្បីឱ្យគេសម្រេចជីវិតលើផែនដីនេះ។ នៅពេលដំណើរជីវិតតែមួយរបស់យើងនឹងចប់ទៅ យើងនឹងលែងកើតនៅក្នុងលោកនេះទៀតហើយ (១០១៣)។

សម្រាប់គ្រីស្តបរិស័ទ គម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃបុណ្យចម្លង ពោលគឺព្រះគ្រីស្តដែលសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មគង់នៅផ្តល់អត្ថន័យដល់សេចក្ដីស្លាប់ (១៦៨១)។ ថ្ងៃចុងក្រោយនៃជីវិត បង្ហើយកំណើតថ្មីរបស់គេ ដែលបានចាប់ផ្តើមនៅពិធីជ្រមុជទឹក (១៦៨២) ហើយដែលគេបានត្រៀមខ្លួនអស់មួយជីវិតដោយប្រព្រឹត្តកិច្ចការល្អ និងដោយជម្រះចិត្តគំនិត (៦៥៤)។

គ្រីស្តបរិស័ទជឿថា នៅពេលស្លាប់ហើយ ព្រះជាម្ចាស់ជម្រះអស់អ្នកដែលនៅជំពាក់បាបនៅឡើយ ដើម្បីឱ្យគេបានវិសុទ្ធ និងអាចជួបព្រះអង្គបាន (១០៣០)។ ជំនឿនេះផ្ទុយនឹងជំនឿដែលអះអាងថា មនុស្សស្លាប់ចាប់ជាតិ ដ្បិតជំនឿនេះជួយឱ្យយើងយល់ថា មុននឹងស្លាប់ និងនៅពេលស្លាប់ហើយ គឺជាមនុស្សដដែល ដែលនៅស្ថិតស្ថេររហូត។ ព្រះជាម្ចាស់ជម្រះព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់អ្នកស្លាប់ម្នាក់ៗ (លើកលែងតែអស់អ្នកដែលធ្លាក់នរក) ដើម្បីបានសុភមង្គលដ៏ពេញលេញគឺព្រះអង្គផ្ទាល់តែម្តង (១០៣១)។ ហេតុនេះហើយ បានជាគ្រីស្តបរិស័ទជួយទូលអង្វរព្រះជាម្ចាស់សម្រាប់អ្នកស្លាប់ (១០៣២)។

ព្រះសហគមន៍ដាស់តឿនគ្រីស្តបរិស័ទ កុំឱ្យប្រព្រឹត្តមន្តអាគម ឬអំពើផ្សេងៗដែលយើងប្រើ ដើម្បីគ្រប់គ្រងអំណាចដ៏អាថ៌កំបាំងនៃស្ថានលើ។ ទង្វើរទាំងអស់នេះសម្ដែងថា យើងចង់រួមចិត្តគំនិតជាមួយអំណាចដ៏អាថ៌កំបាំង។ ការប្រតិបត្តិទាំងអស់នោះ ប្រឆាំងនឹងកិត្តិយស និងការគោរពកោតខ្លាចព្រះជាម្ចាស់ដោយចិត្តស្រលាញ់ (២១១៦-២១១៧)។

មានតែជំនឿទេ ដែលអាចជួយយើងឱ្យស្គាល់សេចក្ដីពិតទាំងប៉ុន្មានអំពីជីវិតនៅពេលអនាគត ដែលនៅតែជាអាថ៌កំបាំង ដ្បិតយើងមិនអាចស្រមើស្រមៃអំពីស្ថានលើបានឡើយ (១០២៧)។ ព្រះគម្ពីរប្រើនិមិត្តរូបជាច្រើន ដើម្បីរៀបរាប់អំពីស្ថានបរមសុខ (១០២៧)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ព្រះគ្រីស្តដែលមានព្រះជន្មគង់នៅ (៩៩៤) មានព្រះបន្ទូលសន្យាយ៉ាងជាក់លាក់ និងយ៉ាងច្បាស់លាស់ ថា អស់អ្នកដែលផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គ (១០២០…) ក៏នឹងរស់នៅរហូត ទាំងវិញ្ញាណទាំងរូបកាយ (៦៥៥,៦៥៨)។

អ្វីៗទាំងអស់ដែលអ្នកជឿប្រកាសអំពីមនុស្ស លក្ខណៈរបស់គេនៅលើផែនដី ការសង្រ្គោះដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងឱ្យគេស្គាល់ ហើយដែលព្រះយេស៊ូគ្រីស្តបានសម្រេចអំពីសេចក្ដីសង្ឃឹមថា មនុស្សនឹងរស់នៅអស់កល្បជានិច្ច ហើយអំពីរបៀបរស់នៅដែលត្រូវតែមាន ដើម្បីបានជីវិតអស់កល្បនេះ អ្វីៗទាំងអស់នោះនាំឱ្យយើងយល់ថា សេចក្ដីពិតផ្សេងៗនៃជំនឿ ផ្ទុយស្រឡះនឹងជំនឿថា មនុស្សស្លាប់នឹងចាប់ជាតិ។ បើមនុស្សចាប់ជាតិមែន ជំនឿរបស់យើងជាគ្រីស្តបរិស័ទពុំមានអត្ថន័យសោះ។

ក៏ប៉ុន្តែ យើងមិនត្រូវភ្លេចថា គ្រីស្តសាសនាត្រូវនឹងគំនិតរបស់មនុស្សទូទៅ ទោះជាគេមិនជឿ ឬមិនស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់៖ មនសិការរបស់មនុស្សម្នាក់ៗត្រាស់ហៅគេឱ្យចេះទទួលខុសត្រូវលើជីវិត និងជំរុញគេឱ្យកសាងអនាគតរបស់ខ្លួនឯង។

៥. ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់

មនុស្សជាច្រើនពិបាកជឿលើព្រះជាម្ចាស់។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រាជ្ញារបស់មនុស្សមានសមត្ថភាពអាចមានគំនិតត្រឹមត្រូវម្យ៉ាងអំពីព្រះអង្គ។ ប្រាជ្ញាមនុស្សមានកិតិ្តយសអាចនឹកគិតដល់ព្រះមួយអង្គដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ដែលគ្មានកំណត់ព្រំដែន ហួសពីពិភពលោក និងមនុស្សលោក។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្រីស្តសាសាសនាសម្ដែងព្រះមួយអង្គ ខុសប្លែកទាំងស្រុងពីគំនិតនៃប្រាជ្ញាមនុស្សអំពីព្រះ។

តាមគ្រីស្តសាសនា ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់។ តាមការពិត ព្រះជាម្ចាស់ខុសប្លែកទាំងស្រុងពីគំនិតទូទៅនៃប្រាជ្ញារបស់មនុស្សអំពីព្រះអង្គ។ ក៏ប៉ុន្តែ គ្រីស្តបរិស័ទទទួលស្គាល់ថា ដោយសារប្រាជ្ញា មនុស្សមានសមត្ថភាពអាចស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ម្យ៉ាង។ ដោយសារប្រាជ្ញា មនុស្សអាចយល់ថា មានព្រះមួយអង្គហួសពីអ្វីៗទាំងអស់ ហើយដែលជាប្រភព និងជាគោលដៅនៃអ្វីៗទាំងអស់នោះ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងអំពីព្រះអង្គ ខុសប្លែកទាំងស្រុងពីគំនិតរបស់មនុស្សអំពីព្រះអង្គ។ ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះតែមួយគត់ ដោយមានព្រះអង្គបីអង្គប្លែកពីគ្នា គឺព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ។ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងថា ព្រះអង្គជាព្រះត្រៃឯក ដោយព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលមករកមនុស្ស។ គ្រីស្តបរិស័ទទទួលការសម្ដែងនេះដោយសារជំនឿ។ សេចក្ដីពិតអំពីព្រះត្រៃឯកជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃអ្វីៗទាំងអស់ ដែលលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្រៀន។

៥.១ ប្រាជ្ញារបស់មនុស្សមានតម្លៃដ៏ថ្លៃថ្នូរផង មានកំណត់ព្រំដែនផង

ក្នុងជំពូកទីមួយ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់អំពីការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសហគមន៍កាតូលិកដែលអះអាងថា ប្រាជ្ញាមនុស្សអាចស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់យ៉ាងច្បាស់តាមរយៈស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះអង្គ (៣១,២៨៦)។

អស់អ្នកដែលមិនព្រមជឿថា មានព្រះជាម្ចាស់ (២១២៣-២១២៦) ឬអស់អ្នកដែលមិនព្រមស្វែងរកសេចក្ដីពិតអំពីព្រះជាម្ចាស់ (២១២៧-២១២៨) ទោះជាពួកគេមានមូលហេតុត្រឹមត្រូវក៏ដោយ ក៏គួរតែប្រើប្រាជ្ញា និងចិត្តគំនិតឱ្យទូលាយ។

មានផ្លូវផ្សេងៗដើម្បីស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ (៣១៣៥)។ បើសិនជាមនុស្សស្វែងរកផ្លូវទាំងប៉ុន្មាននោះដោយប្រើប្រាជ្ញា គេនឹងអាចយល់សេចក្ដីខ្លះៗដ៏ត្រឹមត្រូវអំពីព្រះអង្គ (៤០,៤១,៤៣)។

ព្រះសហគមន៍ដឹងច្បាស់អំពីកាលៈទេស:ផ្សេងៗ (ប្រវត្តិសាស្រ្ត វប្បធម៌ សង្គមទំនើប…) ដែលធ្វើឱ្យមនុស្សមានបញ្ហាដើម្បីស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយពឹងផ្អែកលើប្រាជ្ញារបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ (៣៧)។

ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍នៅតែគិតថា ប្រាជ្ញារបស់មនុស្សមានតម្លៃ។ តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា ដោយសារប្រាជ្ញាមនុស្សមានសមត្ថភាពអាចស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ ទើបគេអាចទទួលព្រះជាម្ចាស់ដែលសម្ដែងព្រះអង្គដោយសារជំនឿ (៣៥)។ ព្រះសហគមន៍អះអាងថា ជំនឿមិនប្រឆាំងនឹងប្រាជ្ញា (៣៥,១៥៩)។

ដោយសារជំនឿគ្រីស្តបរិស័ទអះអាងថា ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គឱ្យមនុស្សស្គាល់។ ទោះជាមនុស្សខិតខំស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់ក៏ដោយក៏គេមិនអាចស្គាល់អាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះអង្គឱ្យបានពេញលេញដែរ។ ដើម្បីស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ យើងមិនគ្រាន់តែទៅរកព្រះអង្គទេ ថែមទាំងព្រះជាម្ចាស់ ព្រះអង្គផ្ទាល់ត្រូវតែយាងមករកមនុស្សវិញ (៥០,៣៥)។

ដោយព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គ យើងក៏ស្គាល់ព្រះអង្គតាមរបៀបខុសប្លែកទាំងស្រុងពីការស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយពឹងលើប្រាជ្ញារបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ (៥០)។ មនុស្សអាចស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយមានព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គជាគ្រឹះ ហើយដែលគេទទួលដោយជំនឿ (១៤២-១៤៣,១៥៣)។

ដោយសម្ដែងព្រះអង្គឱ្យប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលស្គាល់ និងដោយចាត់ព្រះគ្រីស្តនៅក្នុងលោកនេះ ព្រះជាម្ចាស់ក៏មានព្រះបន្ទូលអំពីព្រះអង្គផ្ទាល់ (៦៨,១០១)។ ព្រះគម្ពីរដែលជាសៀវភៅរៀបរាប់អំពីហេតុការណ៍ទាំងនោះជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១០៥,១០៧,១៣៥) ដែលព្រះសហគមន៍បញ្ជូនបន្ត (៣៥,៨៤)។ អ្នកណាទទួលព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ អ្នកនោះជាអ្នកជឿ (១៤២…)។

ជាធម្មតា ដោយរិះគិតដោយខ្លួនឯង មនុស្សស្រមើស្រមៃព្រះមួយអង្គដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ដែលមានឫទ្ធានុភាពសព្វប្រការ ហើយដែលគង់នៅតាំងពីដើម និងជាដរាបតរៀងទៅ។ ធ្វើដូច្នេះ គេស្មានថា ព្រះជាម្ចាស់គង់នៅឆ្ងាយពីមនុស្ស។ ប៉ុន្តែ ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងថា ព្រះអង្គគង់នៅក្បែរមនុស្ស (៣៥,២០៦)។ ដោយសារព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលមករកមនុស្ស មនុស្សអាចយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់មិនមែនមកពីការស្រមើស្រមៃរបស់គេ ឬជាកម្លាំងអនាមិក (២០៣) តែព្រះអង្គជាព្រះមួយអង្គដែលមានព្រះជន្មដ៏រស់រវើក (៥០,៥២)។ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះនាម ពោលគឺ យើងអាចស្គាល់ព្រះអង្គ (២០៣,២១៣)។

ជាពិសេស ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងថា ព្រះអង្គស្រលាញ់មនុស្សយ៉ាងថ្នាក់ថ្នម (២១៨) រហូតដល់ព្រះអង្គអាណិតអាសូរ និងលើកលែងទោសឱ្យ (២១០-២១១)។ ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះដ៏មានព្រះហឫទ័យស្មោះត្រង់ តែងតែគោរពព្រះបន្ទូលសន្យារបស់ព្រះអង្គ (២០៧,២១៥,២២០)។

ដោយបង្កើតពិភពលោក (២៨២,២៩៥,៣១៥) ឬដោយសម្ដែងព្រះអង្គតែម្តង (៥០) ក្នុងគ្រប់កិច្ចការទាំងប៉ុន្មានដែលព្រះជាម្ចាស់ធ្វើ ដើម្បីឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់ព្រះអង្គ មនុស្សអាចយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះខុសប្លែកពីខ្លួនឯង ព្រះអង្គជាអាថ៌កំបាំងដែលមិនអាចថ្លែងបាន (២៣០)។ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងថា ព្រះអង្គជាព្រះដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ដ្បិតព្រះអង្គស្រលាញ់មនុស្សពោរពេញដោយធម៌មេត្តាករុណា (២៣១)។

៥.២ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គនៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រាព្រះអង្គ

ដោយព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គប្រសូតជាមនុស្ស ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រទានទីសម្គាល់យ៉ាងច្បាស់ថា ព្រះអង្គស្រលាញ់មនុស្សលោក (៦៥,២១៩)។ ព្រះជាម្ចាស់សម្រេចគម្រោងការសង្រ្គោះមនុស្សលោកនៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ដែលយាងមកប្រសូតជាមនុស្សដូចយើង។ ព្រះយេស៊ូជាមនុស្សពិតប្រាកដផង ព្រះជាម្ចាស់ពិតប្រាកដផង។ នៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ព្រះជាម្ចាស់ក៏មានព្រះបន្ទូលមកយើងសព្វគ្រប់អស់ហើយ មិនបាច់បន្ថែមសេចក្តីផ្សេងទៀតទេ (៦៥)។ នៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់គម្រោងការនៃព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះអង្គ ពោលគឺមនុស្សលោកអាចចូលទៅកាន់ព្រះបិតាបានដោយសារព្រះគ្រីស្តជាព្រះបន្ទូលប្រសូតជាមនុស្ស និងដោយរួមជាមួយព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធផង (៥១)។

តាំងពីព្រះយេស៊ូគ្រីស្តប្រសូតជាមនុស្ស យើងស្គាល់អាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់បានយ៉ាងពេញលេញ។ ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះតែ មួយគត់ ដោយមានព្រះអង្គបីអង្គប្លែកពីគ្នា៖ ព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (២៥៣)។ ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះត្រៃឯក (២៣៣)។

ព្រះត្រៃឯកជាអាថ៌កំបាំងដែលធ្វើឱ្យយើងអាចចូលរួមចំណែកក្នុងសភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (២៣៧) ជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃជំនឿ និងរបៀបរស់នៅរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ។ យើងមិនអាចយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះត្រៃឯកដោយពឹងផ្អែកលើប្រាជ្ញារបស់យើង (២៣៧)។ ត្រូវតែមានជំនឿសិន (១៤៤,១៥០…) ក្រោយមក យើងស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់កាន់តែច្បាស់ដោយអធិដ្ឋាន និងដោយរៀនសូត្រ (២០០៣)។

ដោយមានសភាពជាព្រះជាម្ចាស់ស្មើគ្នាទាំងស្រុង ព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (២៥៣) រួមជាមួយគ្នាយ៉ាងសកម្មក្នុងកិច្ចការសង្រ្គោះមនុស្សលោក (២៥៨) តាមលក្ខណៈរៀងៗខ្លួន (២៥៨)។ ហេតុនេះហើយ បានជាមានតែព្រះបុត្រាដែលប្រសូតជាមនុស្ស ហើយមានតែព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលយាងមកក្នុងដួងចិត្តមនុស្ស។

មនុស្សគ្រប់សម័យតែងតែស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីស្គាល់ព្រះអង្គផង និងស្គាល់ខ្លួនឯងផង។ ដោយមិនប្រកាន់ការស្វែងរកនេះ គ្រីស្តសាសនាទទួលអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលធ្វើឱ្យប្រាជ្ញាមនុស្សយល់ថា ព្រះអង្គខុសប្លែកពីគំនិតទូទៅរបស់មនុស្សអំពីព្រះអង្គ។ ក៏ប៉ុន្តែ ជំនឿមិនប្រឆាំងនឹងប្រាជ្ញា។ ត្រូវតែជឿសិន ក្រោយមក មនុស្សចង់យល់អំពីអាថ៌កំបាំងដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែង។ តាមពាក្យបូរាណ អ្នកជឿចង់យល់អំពីជំនឿ ដើម្បីជឿកាន់តែជ្រៅទៅៗ។

៦. ភាសារបស់មនុស្ស និងព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់

សាសនាទាំងប៉ុន្មានដែលជឿថា មានព្រះតែមួយអង្គអះអាងថា ព្រះមួយអង្គនេះមានព្រះបន្ទូលមករកមនុស្ស។ ធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេចដើម្បីទទួលសេចក្ដីនេះបាន? តើព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលមករកមនុស្សយ៉ាងដូចម្ដេចបាន? ធម្មតា មនុស្សមិនព្រមជឿថា ព្រះជាម្ចាស់ដូចមនុស្សទេ ព្រះអង្គមិនអាចមានព្រះបន្ទូលដូចមនុស្សមានភាសាទេ។

ត្រូវតែយល់ឱ្យច្បាស់ថា សេចក្ដីពិតផ្សេងៗនៃជំនឿខុសប្លែកពីប្រាជ្ញាញាណរបស់មនុស្ស។ ទស្សនវិទូ និងអ្នកប្រាជ្ញភាគច្រើនមិនព្រមទទួលស្គាល់ថា ព្រះជាម្ចាស់យាងមកសម្ដែងព្រះអង្គឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់។ តើហេតុអ្វី? ព្រោះបើគេទទួលសេចក្ដីនេះ គេក៏ត្រូវតែជឿ។ គេមិនព្រមជឿដោយអះអាងថា មនុស្សមិនអាចស្តាប់ឮព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ ដ្បិតព្រះអង្គនៅស្ងៀមស្ងាត់។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលពិតប្រាកដមែន។ សេចក្ដីនេះធ្វើឱ្យយើងឆ្ងល់មែន។ ដោយសារព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតពិភពលោក និងមនុស្ស ហើយសម្ដែងនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះអង្គប្រព្រឹត្ត ដើម្បីសង្រ្គោះមនុស្សលោក ទាំងប្រោសប្រទានឱ្យគេមានសុភមង្គល។ ព្រះជាម្ចាស់មិនគ្រាន់តែមានព្រះបន្ទូលប៉ុណ្ណោះទេ តែព្រះអង្គក៏ប្រព្រឹត្តកិច្ចការដែរ។ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នៃជីវិតរបស់មនុស្សផង តាមរយៈព្រះបន្ទូលផ្ទាល់ផងដែរ។ អ្នកជឿបានសរសេរជាលាយលក្ខណ៍អក្សរព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ក្នុងព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធ។ ព្រះសហគមន៍ដែលបានទទួលបេសកកម្មបញ្ជូនបន្ត និងប្រារព្ធព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ឈ្វេងយល់ និងបកស្រាយព្រះគម្ពីរ។

៦.១ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលអំពីព្រះអង្គ

ដោយសារព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គ ព្រះជាម្ចាស់យាងមកជួបមនុស្ស។ ព្រះអង្គសម្ដែងព្រះនាមព្រះអង្គ (២០៣,២០៦) និងគម្រោងការសង្រ្គោះមនុស្សលោករបស់ព្រះអង្គ (៥០,៥៤) ដើម្បីឱ្យគេស្គាល់។

ដោយចាត់ព្រះបុត្រាជាព្រះបន្ទូលប្រសូតជាមនុស្ស និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលនាំអ្នកជឿឱ្យស្គាល់សេចក្ដីពិតគ្រប់ប្រការ (២៤៣,៥០,៧៩,៧២៩) ព្រះបិតាសម្ដែងព្រះអង្គឱ្យបានពេញលក្ខណៈ (៥០,៦៥,២៣៨)។

ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះជាម្ចាស់មានគរុកោសល្យសម្ដែងព្រះអង្គឱ្យមនុស្សស្គាល់ព្រះអង្គផ្ទាល់ និងកិច្ចការដែលព្រះអង្គប្រព្រឹត្ត ដើម្បីសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៥៣,៧០៨)។

ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គបន្តិចម្តងៗដោយមានព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត ដែលជាព្រះបន្ទូលប្រសូតជាមនុស្ស។ បេសកកម្មរបស់ព្រះគ្រីស្តជាកំពូលនៃអ្វីៗ ដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងអំពីព្រះអង្គឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់ (៥៣)។

ព្រះជាម្ចាស់ចាត់ចែងការសម្ដែងនេះដោយសារព្រឹត្តិការណ៍ និងព្រះបន្ទូលដែលភ្ជាប់ជាមួយគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងដែលបំភ្លឺគ្នាទៅវិញទៅមក (៥៣)។ ព្រះបន្ទូលមិនគ្រាន់តែដូចជាសុន្ទរកថារបស់ព្រះជាម្ចាស់ប៉ុណ្ណោះទេ។ ព្រះបន្ទូលសម្រេចនូវអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់បានប្រកាសទុកជាមុន៖ ក្នុងកិច្ចបង្កើតពិភពលោក (១១៥,២៩៩) ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ដែលរៀបចំឱ្យព្រះគ្រីស្តយាងមក (៥៤) ក្នុងអគ្គសញ្ញាព្រះសហគមន៍ (១១២៧) ជាពិសេសពិធីជ្រមុជទឹក (១២២៨) អភិបូជា (១៣៧៥) និងពិធីសម្រុះសម្រួល (១៤៤១)។

ព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលគេកត់ត្រាទុកជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ក្រោមការបំភ្លឺនៃព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះអង្គ (៨១,១០៥)។

ក្នុងព្រះគម្ពីរ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គដោយមានភាសារបស់មនុស្ស (១០១)។ ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកនិពន្ធព្រះគម្ពីរ (១០៥)។ ព្រះអង្គបានជ្រើសរើសមនុស្ស ដើម្បីនិពន្ធកណ្ឌដ៏សក្ការដែលមានក្នុងព្រះគម្ពីរ (១២០)។

ត្រូវតែយល់ឱ្យច្បាស់អំពីរបៀបដែលព្រះជាម្ចាស់បានជួយបំភ្លឺអ្នកនិពន្ធដ៏សក្ការ ពោលគឺព្រះអង្គឱ្យអ្នកទាំងនោះប្រើចំណេះ ប្រាជ្ញា ទេពកោសល្យ និងបច្ចេកទេសរបស់ខ្លួនយ៉ាងពិតប្រាកដ ហើយទ្រង់មានសកម្មភាពក្នុងអ្នកទាំងនោះ និងដោយសារអ្នកទាំងនោះ។ ព្រះអង្គឱ្យគេកត់ត្រាទុកជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនូវសេចក្តីដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យគេនិពន្ធ គឺសេចក្តីណាដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យគេសរសេរប៉ុណ្ណោះ (មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២) (១០៦)។ ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវរាប់សេចក្តីទាំងអស់ដែលអ្នកនិពន្ធបានកត់ត្រានោះ ទុកជាសេចក្តីដែលព្រះវិញ្ញាណបានបញ្ជាក់ ព្រោះព្រះវិញ្ញាណបានបំភ្លឺចិត្តគំនិតអ្នកនិពន្ធ (១០៧)។

៦.២ ព្រះវិញ្ញាណ និងព្រះបន្ទូល

តាមរយៈពាក្យសម្ដីទាំងអស់នៃព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលតែមួយ គឺព្រះបុត្រាតែមួយរបស់ព្រះអង្គ (១០២,៦៥)។ ប៉ុន្តែ ដោយសារព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាព្រះបុត្រា គឺព្រះអង្គនេះហើយដែលសម្ដែងព្រះបិតា ជាប្រភពនៃអ្វីៗទាំងអស់នៅក្នុងអង្គព្រះត្រៃឯក (២៤០,៤៤៣)។

ព្រះត្រៃឯកដ៏អាថ៌កំបាំងដដែលនេះធ្វើឱ្យយើងយល់ថា ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជាអ្នកការពារ ដែលព្រះបុត្រាបានសន្យានឹងប្រោសប្រទានឱ្យ ហើយដែលព្រះបិតាបានចាត់ឱ្យយាងមក ដើម្បីឱ្យក្រុមសាវ័ករម្លឹកនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះបុត្រាបានបង្រៀន (២៤៣,៦៨៧)។

ព្រះវិញ្ញាណជាស្នូលនៃអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែង។ ព្រះវិញ្ញាណបានជួយបំភ្លឺអ្នកនិពន្ធព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធក្នុងសម្ពន្ធមេត្រីចាស់ និងថ្មី (១០៥) ព្រះអង្គបានណែនាំក្រុមគ្រីស្តទូតឱ្យបញ្ជូនបន្តព្រះបន្ទូល (២៤៤) ព្រះអង្គតែងតែជួយឧបត្ថម្ភព្រះសហគមន៍ក្នុងការស្គាល់ដំណឹងល្អ (៩៤) ដោយសារការបញ្ជូនបន្តដែលនឹករឭកព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់យ៉ាងសកម្ម (១១៣) ស្របតាមមរតកដ៏សក្ការនៃជំនឿត្រឹមត្រូវ ដែលមកពីក្រុមគ្រីស្តទូត (៨៤,១១០-១១១)។ ព្រះវិញ្ញាណក៏ជួយឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទយល់អំពីព្រះបន្ទូល ដើម្បីចិញ្ចឹមការអធិដ្ឋានរបស់គេ ជាពិសេស ក្នុងពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍ (៩១,១១០០,២៦៥៣)។

ដូចនៅក្នុងវិវរណៈរបស់សន្តយ៉ូហាន (វវ ២,៧) សព្វថ្ងៃព្រះវិញ្ញាណដែលជួយបំភ្លឺព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ និងនាំឱ្យព្រះបន្ទូលនេះមានជីវិតរស់រវើក ទ្រង់មានព្រះបន្ទូលចំពោះព្រះសហគមន៍។ ក្នុងពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍ តុព្រះបន្ទូលតែងតែរួមជាមួយតុអាសនៈ (១០៣)។ ព្រះវិញ្ញាណនៅតែប្រព្រឹត្តកិច្ចការក្នុងព្រះសហគមន៍ និងនៅក្នុងដួងចិត្តរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។

ទោះបីជាព្រះគម្ពីរជាសៀវភៅដ៏សំខាន់ណាស់ គ្រីស្តសាសនាក៏មិនមែនជា “សាសនានៃសៀវភៅ” តែប៉ុណ្ណោះ (១០៨)។ អ្នកជឿត្រូវ តែស្វែងរកអត្ថន័យពិតប្រាកដនៃអត្ថបទដែលមានក្នុងព្រះគម្ពីរ។ ព្រះវិញ្ញាណជួយបំភ្លឺអ្នកជឿឱ្យយល់ពីព្រះបន្ទូលដ៏រស់រវើក ដែលត្រាស់ហៅគេឱ្យមានរបៀបរស់នៅស្របតាមជំនឿដែលព្រះបន្ទូលនេះសម្ដែង។

៧. ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តប្រសូតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សលោក

តាមលទ្ធិព្រះសហគមន៍ ព្រះគ្រីស្តជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ផង ជាបុត្រមនុស្សស្រីម្នាក់ផង (កាឡ ៤,៤)។ សេចក្ដីនេះជំទាស់នឹងគំនិតទូទៅដែលមនុស្សភាគច្រើនមានអំពីព្រះជាម្ចាស់។ ប៉ុន្តែ សេចក្ដីនេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ និងជាស្នូលនៃអ្វីដែលត្រូវតែជឿ (១៥១,៤៥០,៤៦៣)។ ធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេចដើម្បីទទួលស្គាល់ថា ព្រះយេស៊ូជាមនុស្សផង ជាព្រះជាម្ចាស់ផង? ធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេចដើម្បីជឿថា ព្រះគ្រីស្តប្រសូតពីស្រ្តីព្រហ្មចារិយ ព្រះអង្គបានប្រព្រឹត្តទីសម្គាល់ដ៏អស្ចារ្យ ព្រះអង្គក៏រស់ឡើងវិញ?

ក្នុងការប្រៀនប្រដៅអំពីព្រះគ្រីស្ត លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា សេចក្ដីដែលអះអាងថា ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាមនុស្សផង និងជាព្រះជាម្ចាស់ផង ជាស្នូលនៃជំនឿព្រះសហគមន៍។ បុត្រនៃនាងម៉ារីពីភូមិណាសារ៉ែតជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលបានប្រសូតជាមនុស្ស ដើម្បីសង្រ្គោះមនុស្សលោក។ អ្នកនិពន្ធលទ្ធិព្រះសហគមន៍បញ្ជាក់ថា ព្រះយេស៊ូពិតជាមនុស្សដែលកើតមកក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សលោក។ ប៉ុន្តែ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ពួកគេចង់បង្ហាញថា ដោយសារព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់យាងមកប្រសូតជាមនុស្ស នាំឱ្យរបៀបរស់នៅរបស់អ្នកជឿផ្លាស់ប្តូរទាំងស្រុង។

៧.១ ព្រះគ្រីស្តពិតជាប្រសូតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សលោក

បើគម្ពីរដំណឹងល្អមិនជួយយើងឱ្យដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា (៥១៤-៥១៥) ព្រះយេស៊ូរស់នៅលើផែនដីនេះពិតប្រាកដមែន សេចក្ដីនៃជំនឿទាំងប៉ុន្មានអំពីអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះគ្រីស្តក៏ពុំមានមូលដ្ឋានគ្រឹះទាល់តែសោះ។

ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិសាស្រ្តទាំងអស់ទទួលស្គាល់ថា ព្រះយេស៊ូពិតជាបានរស់នៅលើផែនដីនេះ។ មានសក្ខីភាពជាច្រើនដែលបញ្ជាក់អំពីសេចក្ដីនេះ (៥៧៣)។ សក្ខីភាពទាំងអស់នោះ មកពីមនុស្សផ្សេងៗពីគ្នាដែលមិនជឿថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះគ្រីស្ត។

ម្យ៉ាងទៀត គម្ពីរដំណឹងល្អជួយឱ្យយើងដឹងថា ព្រះយេស៊ូប្រសូតនៅពេលណា ហើយនៅកន្លែងណាដែរ (១២៥-១២៦)។

តាមលទ្ធិព្រះសហគមន៍ អ្នកនិពន្ធគម្ពីរដំណឹងល្អទាំងបួនកណ្ឌជាសាក្សីដែលគួរឱ្យជឿ។ គម្ពីរដំណឹងល្អទាំងបួននោះ បញ្ជូនបន្តយ៉ាងពិតប្រាដនូវកិច្ចការទាំងប៉ុន្មានដែលព្រះយេស៊ូជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់បានប្រព្រឹត្តយ៉ាងពិតប្រាកដ និងសេចក្តីទាំងប៉ុន្មានដែលព្រះអង្គបានបង្រៀន នៅពេលព្រះអង្គរស់នៅក្នុងចំណោមមនុស្សលោក (១២៦)។ ដំណឹងល្អទាំងបួនកណ្ឌមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ព្រះសហគមន៍ (១២៧)។ ដោយសារគម្ពីរដំណឹងល្អរៀបរាប់ថា ដើមដំបូងក្រុមគ្រីស្តទូតមិនព្រមជឿថា ព្រះគ្រីស្តរស់ឡើងវិញ យើងក៏អាចយល់ថា ព្រឹត្តិការណ៍នេះជាព្រឹត្តការណ៍ពិតប្រាកដ (៦៤២-៦៤៤)។

ទោះបីជាក្រុមអ្នកនិពន្ធគម្ពីរដំណឹងល្អទាំងបួនមានរបៀបសរសេរផ្សេងៗ ឬផ្ទុយពីគ្នាក៏ដោយ ក៏ពួកគេទាំងអស់គ្នាបង្ហាញថា ព្រះយេស៊ូជាមនុស្សពិតប្រាកដដូចមនុស្សយើងបេះបិត ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គមិនបានប្រព្រឹត្តអំពើបាបទាល់តែសោះ។ ដូចមនុស្សឯទៀត ព្រះអង្គប្រសូត (៥២៥) ចម្រើនឡើង (៥៣១) អធិដ្ឋាន (២៥៩៩) រងទុក្ខលំបាក (៦១២) និងសោយទិវង្គត (៦២៤)។ អត្ថបទដំណឹងល្អទាំងអស់បង្ហាញបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ព្រះគ្រីស្តជាមនុស្សពិតប្រាកដមែន ទាំងរបៀបរស់នៅរបស់ព្រះអង្គ ឬទំនាក់ទំនងរបស់ព្រះអង្គជាមួយអ្នកដទៃ (៥១៥)។

ទោះបីក្នុងគម្ពីរដំណឹងល្អមានរឿងដ៏អស្ចារ្យជាច្រើន ដូចជាព្រះយេស៊ូប្រសូតពីស្រ្តីព្រហ្មចារិយ (៤៩៧,៥០២) ព្រះអង្គប្រព្រឹត្តការអស្ចារ្យផ្សេងៗ (៥៤៧-៥៤៨,១៥០៣) ជាពិសេស ព្រះអង្គក៏រស់ឡើងវិញនៅថ្ងៃទីបី (៦៣៨…) ក៏ប៉ុន្តែ ទីសម្គាល់ដ៏អស្ចារ្យទាំងប៉ុន្មាននោះ (កក ២,២២) បញ្ជាក់ថា ព្រះយេស៊ូមិនមែនជាមនុស្សធម្មតាឡើយ។ ទីសម្គាល់នោះផ្តល់សក្ខីភាពថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះបុត្រាព្រះជាម្ចាស់ តែព្រះអង្គពុំមានព្រះហឫទ័យបំពេញចិត្តមនុស្ស ដែលចង់ដឹង ឬចង់បានមន្តអាគមទេ (៥៤៨)។ ទីសម្គាល់ដ៏អស្ចារ្យនោះសម្ដែងថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលមានលក្ខណៈហួសពីធម្មជាតិម្យ៉ាង។ ជីវិតទាំងស្រុងរបស់ព្រះយេស៊ូជាថ៌កំបាំង (៥១៧)។ អ្វីដែលមើលឃើញក្នុងជីវិតរបស់ព្រះយេស៊ូលើផែនដីនេះ ឆ្លុះបញ្ជាំងអំពីអាថ៌កំបាំងដែលមើលមិនឃើញ គឺព្រះអង្គជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលមានបេសកកម្មសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៥១៥)។

យើងអាចយល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍ទាំងប៉ុន្មានរបស់ព្រះយេស៊ូនៅលើផែនដីនេះ ក្រោមពន្លឺនៃជំនឿថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះជាម្ចាស់ប្រសូតជាមនុស្ស ហើយព្រះអង្គបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (៥១២)។ ហេតុនេះហើយ បានជាយើងមិនអាចរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ព្រះយេស៊ូ ដូចចំពោះប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សធម្មតាឡើយ។

តាមការពិត អ្នកនិពន្ធគម្ពីរដំណឹងល្អ គឺដើម្បីជំរុញឱ្យជឿ ឬពង្រឹងជំនឿនៃសហគមន៍គ្រីស្តបរិស័ទដើមដំបូង ដែលបានកែប្រែចិត្តគំនិតជឿលើព្រះគ្រីស្ត ក្រោយពីបានឮក្រុមគ្រីស្តទូតប្រកាសដំណឹងល្អ។ អស់លោកបានទទួលបេសកកម្មបញ្ជូនបន្តដំណឹងល្អ (៥១២)។ ការសរសេរកណ្ឌដំណឹងល្អ ដោយសារអ្នកខ្លះក្នុងចំណោមមនុស្សដែលមានជំនឿមុនគេ ចង់ចែករំលែកជំនឿនេះដល់អ្នកដទៃ (៥១៥)។ អស់លោកមានគោលដៅឱ្យអ្នកជឿយល់នូវអត្ថន័យនៃកិច្ចការព្រះបន្ទូល និងទីសម្គាល់របស់ព្រះគ្រីស្ត (៤២៦) ដើម្បីឱ្យគេយល់ថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៤៣៨)។

ហេតុនេះហើយ បានជាអ្នកនិពន្ធគម្ពីរដំណឹងល្អប្រកាសព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត ដើម្បីជួយឱ្យផ្ញើជីវិតទៅលើព្រះអង្គ (៤២៥)។ បើយើងមិនយល់សេចក្ដីនេះ យើងក៏មិនអាចយល់អំពីដំណឹងល្អផងដែរ។ ជាចំបាច់ត្រូវតែដឹងថា ព្រះយេស៊ូរស់នៅលើផែនដីពិតប្រាកដមែន ថែមទាំងត្រូវតែជឿថា ព្រះអង្គជាព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីយល់អំពីអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះអង្គដែរ។ 

៧.២ ព្រះគ្រីស្តជាគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំង

ក្រោយពីក្រុមគ្រីស្តទូតបានទទួលមរណភាព ព្រះសហគមន៍បានស្វែងយល់អំពីគម្ពីរដំណឹងល្អ និងមរតកដ៏សក្ការនៃជំនឿត្រឹមត្រូវ (៨៤)។ សូម្បីតែនៅពេលអស់លោកនៅរស់ មានសេចក្ដីផ្សេងៗដែលសង្ខេប និងប្រកាសអំពីអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះគ្រីស្ត (៤៤៩,៤៦១)។ តាំងពីព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត យើងមិនអាចយល់អំពីគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដូចសាសនារបស់ប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលធ្លាប់ស្គាល់ និងថ្វាយបង្គំ។ ព្រះគ្រីស្តជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែងថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះត្រៃឯក។

តាំងពីព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត មនុស្សយើងលែងជាប់នឹងព្រហ្មលិខិត និងអំពើបាប (៣៨៥)។ ព្រះយេស៊ូជាមនុស្សដូចមនុស្សឯទៀតៗ ព្រះអង្គក៏បានគ្រប់គ្រងអំណាចនៃអំពើអាក្រក់ និងអំពើបាបដោយសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ ព្រះអង្គបានប្រោសមនុស្សឱ្យមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរឡើងវិញ ដោយប្រោសឱ្យគេមានសមត្ថភាពអាចមានរបៀបរស់នៅដូចបុត្រធីតារបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៤៦០) ដែលព្រះអង្គត្រាស់ហៅឱ្យទៅជាគ្រប់លក្ខណ៍ដូចព្រះបិតា ដែលគង់នៅស្ថានបរមសុខដែរ (៤៥៩,២០១៣)។

ទីបញ្ចប់ តាំងពីព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត អ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត ជាពិសេស មនុស្សដូចជាកើតសាជាថ្មី (២១៧៤)។ នៅក្នុងខ្លួនគេ មនុស្សជាទីសម្គាល់នៃវត្តមានរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើត ទ្រង់យាងមករកមនុស្សយ៉ាងជិតស្និទ្ធ ពោរពេញដោយព្រះហឫទ័យស្រលាញ់ចំពោះគេ (៥១៨-៥១៩)។ ព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ប្រសូតជាមនុស្ស ព្រះអង្គក៏រួមចំណែកក្នុងលក្ខណៈជាមនុស្ស។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះអង្គជាបងរបស់មនុស្សទាំងអស់។ ដោយព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ប្រសូតជាមនុស្សសុទ្ធសាធ ទ្រង់ដូចជាភ្ជាប់ព្រះអង្គជាមួយមនុស្សគ្រប់ៗរូប (មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២) (៥២១)។ យើងអាចជួបព្រះភក្រ្តរបស់ព្រះគ្រីស្តក្នុងមនុស្សទាំងអស់ ទោះជាគេបានប្រព្រឹត្តអំពើបាបយ៉ាងណាក៏ដោយ (៥២១,១៩៣៤)។ គ្រីស្តបរិស័ទជឿជាក់ថា មនុស្សគ្រប់ៗរូបឆ្លុះបញ្ចាំងព្រះគ្រីស្ត បានជាត្រូវតែកសាងសង្គមពោរពេញដោយយុត្តិធម៌ និងចេះជួយគ្នាទៅវិញទៅមក (២៤០៧,២៤១៩)។

ជាទីបញ្ចប់ នៅសតវត្សរ៍ដើមដំបូង តាមរយៈការពិភាក្សាជាច្រើន និងយ៉ាងយូរ ព្រះសហគមន៍បានលម្អិតបញ្ជាក់អំពីលទ្ធិដែលអះអាង ថា ព្រះយេស៊ូជាមនុស្សផង ជាព្រះជាម្ចាស់ផង។ ព្រះគ្រីស្តជាស្នូលនៃអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត ជាពិសេសមនុស្សយើង។ តាមមហាសន្និបាតនៅទីក្រុងនីសេ៖ ព្រះគ្រីស្តជាព្រះជាម្ចាស់ចេញពីព្រះជាម្ចាស់ ព្រះអង្គហូរចេញពីព្រះបិតា ព្រះអង្គក៏មិនត្រូវគេបង្កើត ព្រះអង្គរួមសភាពជាមួយព្រះបិតា។

៨. ព្រះគ្រីស្តសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ

តាំងពីសន្តប៉ូលរហូតដល់ឥឡូវនេះ ចំពោះមនុស្សជាច្រើនមានជំនឿថា ព្រះគ្រីស្តបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញជារឿងឆ្កួតលេលា។ ពួកគេសង្ស័យថា ជារឿងប្រឌិតមិនគួរឱ្យជឿ ឬពួកគេទាស់ចិត្តមិនព្រមទទួលតែម្តង។ ចំពោះអ្នកខ្លះ ការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះយេស៊ូ ដូចជារឿងខាងទេវកថាវិទ្យា។ តើធ្វើដូចម្ដេចដើម្បីជឿព្រឹត្តិការណ៍ហួសពីប្រវត្តិសាស្រ្ត និងជំនឿហួសពីធម្មជាតិរបស់មនុស្សលោកនេះបាន?

គ្រីស្តបរិស័ទយល់ច្បាស់ថា មនុស្សជាច្រើនមិនព្រមជឿថា មនុស្សនឹងរស់ឡើងវិញក្រោយពីបានស្លាប់។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះគ្រីស្តរិស័ទ ព្រះគ្រីស្តពិតជាមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញប្រាកដមែន បានជាជំនឿរបស់ពួកគេផ្តល់សេចក្ដីពិត និងការសង្រ្គោះ។ គ្រីស្តបរិស័ទប្រកាសដំណឹងល្អថា ដោយព្រះយេស៊ូគ្រីស្តបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ក៏បានឈ្នះអំណាចនៃអំពើអាក្រក់ និងសេចក្ដីស្លាប់។ ក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមានប្រការជាច្រើន (វគ្គទី១ ជំពូកទី២) ដែលជួយពន្យល់អំពីបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះគ្រីស្តគឺ ព្រះអង្គបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃជំនឿទាំងស្រុងរបស់គ្រីស្តបរិស័ទដូចក្រុមគ្រីស្តទូតបានប្រកាស។

៨.១ យល់អំពីការសោយទិវង្គតរបស់ព្រះគ្រីស្ត

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចាប់ផ្តើមដោយប្រកាសយ៉ាងឱឡារិកថា៖ គម្រោងការដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះគ្រីស្តដែលបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញជាស្នូលនៃដំណឹងល្អដែលក្រុមគ្រីស្តទូត និងព្រះសហគមន៍ត្រូវតែប្រកាសដល់ពិភពលោកទាំងមូល (៥៧១,៤២២,៤២៥,៦៣៨)។

គម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃការសង្រ្គោះរបស់ព្រះជាម្ចាស់បានសម្រេចជាសូរេច (ហប ៩,២៦) ដោយព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គបានសោយទិវង្គត ដើម្បីសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៥៧១)។

អ្វីៗទាំងអស់ក្នុងជីវិតរបស់ព្រះយេស៊ូជាទីសម្គាល់អំពីព្រឹត្តិការណ៍នេះ (៥១៥)។ អត្ថបទដំណឹងល្អដែលរៀបរាប់អំពីទុក្ខលំបាក និងការសោយទិវង្គតរបស់ព្រះគ្រីស្តជួយឱ្យយល់ថា ព្រះអង្គបានរងទុក្ខលំបាក និងបូជាព្រះជន្មដើម្បីមនុស្សយើង និងសង្រ្គោះយើង។ ឯធម៌ប្រកាសជំនឿអះអាងថា ព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ប្រសូតជាមនុស្សដើម្បីបូជាព្រះជន្ម និងសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៤៥៦,៦០១)។

យើងក៏ត្រូវយល់ថា ព្រះយេស៊ូបានសោយទិវង្គតយ៉ាងសាហាវបែបនេះ មិនមែនមកពីចៃដន្យ ឬកាលៈទេសៈដ៏អាក្រក់ឡើយ (៥៩៩)។ ម្យ៉ាងទៀត តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា យើងមិនត្រូវចោទប្រកាន់ជនជាតិយូដាទាំងមូលថា ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងការប្រហារជីវិតព្រះយេស៊ូឡើយ។ ទោះជាក្នុងចំណោមពួកគេ អ្នកខ្លះបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងការកាត់ក្តីព្រះអង្គក៏ដោយ ក៏យើងមិនត្រូវស្តីបន្តោសពួកគេទាំងអស់គ្នាដែរ (៥៩៥-៥៩៧)។

តាមជំនឿរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ មនុស្សបាបផ្ទាល់ខ្លួនជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ និងដូចជាឧបករណ៍នៃទុក្ខលំបាកទាំងប៉ុន្មានរបស់ព្រះសង្រ្គោះ (៥៩៨)។ ព្រះគ្រីស្តសោយទិវង្គតដោយសារអំពើបាបមនុស្សលោក។ សូមនឹកគិតដល់លិខិតទាំងប៉ុន្មានរបស់ក្រុមគ្រីស្តទូត៖ ព្រះគ្រីស្ត “បានបូជាព្រះជន្ម ដើម្បីលោះបាបមនុស្សទាំងអស់” (មថ ២០,២៨)។ ព្រះអង្គ “ជាកូនចៀមរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលដកបាបចេញពីមនុស្សលោក” (យហ ១,២៩) ជាអ្នកបម្រើដែលរងទុក្ខលំបាក ហើយដែលព្យាការីអេសាយបានថ្លែងទុកជាមុន (អស ៥៣,៧)។ ហេតុនេះ សន្តប៉ូលសរសេរថា៖ “ព្រះគ្រីស្តបានសោយទិវង្គត ដើម្បីរំដោះបាបយើងស្របតាមគម្ពីរ” (១ករ ១៥,៣) (៦០១,៦០២,៦០៨)។

៨.២ គ្មានសេចក្ដីស្រលាញ់ណាខ្លាំងជាង

ព្រះគ្រីស្តបានរងទុក្ខលំបាក និងសោយទិវង្គតមិនមែនមកពីព្រហ្មលិខិតរបស់ព្រះអង្គទេ។ ព្រះអង្គដឹង និងប្រកាសទុកជាមុនឱ្យក្រុមសាវ័កដឹងថា ព្រះអង្គនឹងរងទុក្ខលំបាក និងសោយទិវង្គត (៥៥៤-៥៥៧) និងអំពីពេលកំណត់ដែលព្រឹត្តិការណ៍នេះនឹងកើតមានឡើង (យហ ១២,២៧) (៦០៧,២៦០៥,២៧៤៦)។ ព្រះគ្រីស្តយាងទៅទីក្រុងយេរូសាឡឹម ដែលព្រះអង្គត្រូវលីឈើឆ្កាងរបស់ខ្លួនដោយគ្មានអ្វី ឬនរណាបង្ខិតបង្ខំឡើយ (៥៥៧)។ ព្រះគ្រីស្តប្រគល់ខ្លួនឱ្យចៅក្រមរបស់ព្រះអង្គកាត់ក្តីដោយអយុត្តិធម៌ និងឱ្យពេជ្ឈឃាដធ្វើទារុណកម្មព្រះអង្គយ៉ាងសាហាវ (៦០៩)។

ព្រះគ្រីស្តបានសម្ដែងថា ហេតុអ្វីព្រះអង្គត្រូវសោយទិវង្គតដូច្នេះ (៦០៩,៦០១)។ “គ្មាននរណាមានសេចក្ដីស្រលាញ់ខ្លាំងជាងអ្នកដែលស៊ូប្ដូរជីវិត” (យហ ១៥,១៥)។ ដោយព្រះអង្គសោយទិវង្គត ព្រះគ្រីស្តបង្ហាញថា ព្រះអង្គរួមជាមួយព្រះបិតាដោយក្តីស្រលាញ់ និងបន្ទាបខ្លួនធ្វើតាមគម្រោងការនៃការសង្រ្គោះរបស់ព្រះអង្គ (៦០៦)។ ដោយសារព្រះអង្គសោយទិវង្គត (ហប ២,៩) ព្រះគ្រីស្តក៏នឹងរស់ឡើងវិញ (មថ ១៦,២១; លក ២៤,២៦-២៧) (៥៥៤,៥៧២,៦២៤)។

ហេតុនេះហើយ បានជាដោយសោយទិវង្គតព្រះគ្រីស្តជាយញ្ញបូជានៃបុណ្យចម្លង ដែលសម្រេចការលោះបាបមនុស្សលោកជាស្ថាពរ និងជាយញ្ញបូជានៃសម្ពន្ធមេត្រីថ្មី ដែលសម្រុះសម្រួលមនុស្សលោកជាមួយនឹងព្រះជាម្ចាស់ (៦១៣)។ ក្នុងទុក្ខលំបាក និងសេចក្ដីស្លាប់ ជាតិជាមនុស្សរបស់ព្រះអង្គបានទៅជាឧបករណ៍ដ៏សេរី និងដ៏ល្អឥតខ្ចោះនៃសេចក្ដីស្រលាញ់របស់ព្រះអង្គក្នុងឋានៈជាព្រះជាម្ចាស់ ដែលមានព្រះហឫទ័យសង្រ្គោះមនុស្សលោកទាំងអស់ (៦០៩)។

៨.៣ ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ៖ ស្នូលនៃជំនឿ

ដោយព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ យើងអាចយល់ឱ្យបានពេញលេញថា ហេតុអ្វីបានជាព្រះអង្គបានរងទុក្ខលំបាក និងសោយទិវង្គត។ យើងជឿ និងយល់ថា ព្រះគ្រីស្តបានសោយទិវង្គត និងត្រូវគេបញ្ចុះយ៉ាងណា យើងក៏ជឿ និងយល់ថា ព្រះអង្គមានព្រះជន្ម រស់ឡើងវិញយ៉ាងនោះដែរ។ បើយើងមិនព្រមជឿ ប្រាជ្ញារបស់យើងដូចជាទាស់ចិត្តមិនព្រមទទួលថា ព្រះគ្រីស្តរស់ឡើងវិញ។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនសូវពន្យល់ តែបង្ហាញអំពីអ្វីដែលការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្តផ្លាស់ប្តូរសម្រាប់អ្នកជឿ និងព្រះសហគមន៍។

ការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះយេស៊ូជាសេចក្ដីពិតដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតនៃជំនឿយើងនៅក្នុងអង្គព្រះគ្រីស្ត ដែលសហគមន៍គ្រីស្តបរិស័ទដើមបានជឿ បានប្រតិបត្តិតាម និងបានបញ្ជូនបន្ត (៦៣៨)។

កណ្ឌគម្ពីរដំណឹងល្អទាំងបួន និងលិខិតផ្សេងៗរបស់ក្រុមគ្រីស្តទូតបង្ហាញអំពីសក្ខីភាពទាំងប៉ុន្មានដែលរៀបរាប់កាលៈទេសៈផ្សេងៗនៃការរស់ឡើងវិញរបស់ព្រះគ្រីស្ត៖ ផ្នូរទទេព្រឹកបុណ្យចម្លង (៦៤០) និងព្រះអម្ចាស់យេស៊ូដែលបង្ហាញខ្លួន (៦៤១) បញ្ជាក់ថា ព្រះគ្រីស្តពិតជាបានរស់ឡើងវិញ ជាហេតុការណ៍ដែលបានកើតឡើងក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ ជាព្រឹត្តិការណ៍ពិតប្រាកដមែន (៦៣៩,១០៨៥) ប៉ុន្តែ ជាព្រឹត្តិការណ៍ហួសពីប្រវត្តិសាស្រ្ត (៦៤៧)។

ទោះជាពួកគាត់មានការសង្ស័យក៏ដោយ ក៏ក្រុមគ្រីស្តទូតដែលជាសាក្សីដំបូងបានជឿជាក់ថា ព្រះគ្រីស្តពិតជាបានរស់ឡើងវិញពិតប្រាកដមែន។ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគាត់មិនដឹងថា ព្រះគ្រីស្តបានឆ្លងពីសេចក្ដីស្លាប់ដល់ជីវិតថ្មី (៦៤៧)។ ព្រះយេស៊ូដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញដូចពីមុនផង ខុសប្លែកពីមុនផង។ ព្រះកាយព្រះអង្គនៅតែមានស្នាមរបួសរបស់ព្រះអង្គ ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គលែងជាប់នឹងពេលវេលា និងអាកាសទៀតទេ (៦៤៥)។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះអង្គក៏ពោរពេញដោយសិរីរុងរឿងដូចពេលដែលព្រះអង្គប្រែទ្រង់ទ្រាយ ចំពោះមុខគ្រីស្តទូតបីនាក់នៅលើភ្នំកាលពីមុន (៥៥៥)។

៨.៤ ស្នូលនៃការប្រកាសដំណឹងល្អ

ក្នុងការប្រកាសដំណឹងល្អ ត្រូវតែប្រកាសជាដាច់ខាតថា ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ។ ការប្រកាសថា ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ជាស្នូលនៃការប្រកាសរបស់ក្រុមគ្រីស្តទូត (៦៤២)។ សន្តប៉ូលបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា៖ “បើព្រះគ្រីស្តមិនមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញទេ សេចក្ដីដែលយើងប្រកាសមុខជាគ្មានន័យអ្វីសោះឡើយ” (១ករ ១៥,១៤)។

ពេលព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ យើងអាចយល់អំពីគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះអង្គឱ្យបានពេញលេញ។ ដោយព្រះអង្គឡើងឯស្ថានបរមសុខ (៦៥៩) ក្រោយពីបានរស់ឡើងវិញ ព្រះគ្រីស្តក៏បំពេញបេសកកម្មរបស់ព្រះអង្គក្នុងចំណោមមនុស្សលោក ហើយបញ្ជាក់នូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះអង្គបានប្រព្រឹត្ត និងបង្រៀន។ ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ដើម្បីលោះបាបយើង និងដើម្បីឱ្យយើងមានរបៀបរស់នៅថ្មី (រម ៦,៤)។ ព្រះអង្គប្រោសយើងឱ្យទៅជាមនុស្សសុចរិតក្នុងព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះជាម្ចាស់។ នេះជាផលផ្លែនៃបុណ្យចម្លង (៦៥៤,១៩៩២,១៦៩៤-១៦៩៥)។

ព្រះគ្រីស្តដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ មិនគ្រាន់តែសម្ដែងអំពីគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះអង្គ ថែមទាំងសម្ដែងអាថ៌កំបាំងនៃព្រះត្រៃឯកដែរ។ ព្រះបិតាសម្ដែងឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះអង្គ ដោយដោះលែងព្រះគ្រីស្តឱ្យរួចពី “ទុក្ខលំបាកនៃសេចក្ដីស្លាប់” (កក ២,២៤)។ ដោយសារកិច្ចការរបស់ព្រះវិញ្ញាណ ព្រះអង្គក៏បានប្រោសជាតិជាមនុស្សរបស់ព្រះយេស៊ូឱ្យរស់ និងឱ្យបានទទួលសិរីរុងរឿងរបស់ព្រះអម្ចាស់ (៦៤៨)។

ដោយឡើងស្ថានបរមសុខនៅខាងស្ដាំព្រះបិតា ព្រះគ្រីស្តដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ទទួលសិរីរុងរឿងរបស់ព្រះបិតា ហើយជាតិជាមនុស្សរបស់ព្រះអង្គបានទៅជាប្រភពនៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស និងការសង្រ្គោះ។ ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាព្រះអម្ចាស់៖ ដោយជាតិជាមនុស្សពោរពេញដោយសិរីរុងរឿងរបស់ព្រះអង្គ ព្រះអង្គក៏បង្រួបបង្រួមប្រវត្តិសាស្រ្ត និងអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត (៦៦៨)។

ទីបញ្ចប់ ដោយព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ យើងក៏ជឿជាក់ថា យើងនឹងមានជីវិតរស់ឡើងវិញ នៅពេលអវសានកាលនៃពិភពលោក (៩៨៩…)។

៨.៥ គ្រីស្តបរិស័ទជឿជាក់ថា ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ

គម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងនៃបុណ្យចម្លងមិនគ្រាន់តែប៉ះពាល់ដល់ជំនឿទេ៖ ដោយព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ អ្នកជឿក៏មានរបៀបរស់នៅថ្មី (៦៥៤) និងប្រារព្ធពិធីបុណ្យស្របតាមព្រឹត្តិការណ៍នេះ (១០៦៧)។

ដោយពិធីជ្រមុជទឹក ម្នាក់ៗបានទៅជាសិរីរាង្គនៃព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត (១២៦៧) និងទៅជាកម្មសិទ្ធិរបស់ព្រះគ្រីស្តដែលបានសោយ ទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១២៦៩)។ ដោយជំនឿ យើងរួមចំណែកក្នុងទុក្ខលំបាករបស់ព្រះគ្រីស្ត ដោយសេចក្តីស្លាប់យើងរួចផុតពីអំពើបាប ហើយយើងក៏រួមចំណែកជាមួយព្រះអង្គដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញដោយកើតជាថ្មីផងដែរ (១៩៨៨,៧២៩,៧៣៧, ១៦៩២,១៩៩២)។

ព្រះសហគមន៍រម្លឹកថា ព្រះគ្រីស្តបានសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ តាមរបៀបពិសេសនៅថ្ងៃបុណ្យសប្តាហ៍ពិសិដ្ឋ (៦២៤)។

ដោយសារអគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណ យើងក៏រម្លឹកយ៉ាងអស្ចារ្យអំពីព្រះគ្រីស្តដែលបានរងទុក្ខលំបាក និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១៣៣០,៦១០,៦១១,២៦៤៣)។ ថ្ងៃអាទិត្យដែលជាថ្ងៃរបស់ព្រះអម្ចាស់ (២១៧៤) ទទួលអត្ថន័យពេញលេញ ដ្បិតជាថ្ងៃដែលសហគមន៍អ្នកជឿប្រាព្ធពិធីរម្លឹកថ្ងៃព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១១៦៦-១១៦៧)។

ទោះបីជាមនុស្សជាច្រើនមានការលំបាកជឿថា ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញក៏ដោយ ក៏អស់អ្នកដែលព្រមជឿសេចក្ដីនេះយល់អំពីគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងទាំងស្រុងនៃគ្រីស្តសាសនា។ ទោះជានៅតែអាចមានការសង្ស័យក៏ដោយ ក៏សេចក្ដីនៃជំនឿនេះអាច ជួយបំភ្លឺយើងពីខាងក្នុងឱ្យជឿទុកចិត្តថា ព្រះអម្ចាស់នៃសកលលោក (អស ៩,៦) ស្រលាញ់មនុស្សលោកជាពុំខាន។

៩. តើព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជានរណា?

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធគ្មានរូបរាង ឬព្រះភក្ត្រណាមួយទេ។ ហេតុអ្វីបានជាគ្រីស្តបរិស័ទមិនសូវស្គាល់ព្រះអង្គដូច្នេះ? ទោះជាមានសហ គមន៍គ្រីស្តបរិស័ទថ្មីៗជាច្រើនដែលចាប់អារម្មណ៍អំពីព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ក៏សព្វថ្ងៃពួកលោកបូជាចារ្យ ឬគ្រូអប់រំជំនឿពិបាកណែនាំគ្រីស្តបរិស័ទឯទៀតៗឱ្យស្គាល់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ។ តើការនេះមកពីយើងមានការលំបាកដើម្បីនិយាយច្បាស់ និងត្រឹមត្រូវអំពីព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធឬយ៉ាងណា? តើយើងអាចយល់ពីព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ឬព្រះអង្គនៅតែជាអាថ៌កំបាំងដែលយើងមិនអាចស្គាល់បានទាល់តែសោះ?

ក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា មានប្រការជាច្រើនដែលកំណត់និយមន័យព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ អត្តសញ្ញាណរបស់ព្រះអង្គនៅក្នុងអង្គព្រះត្រៃឯក តួនាទីរបស់ព្រះអង្គក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តនៃការសង្រ្គោះ វត្តមានរបស់ព្រះអង្គក្នុងព្រះសហគមន៍ និងក្នុងដួងចិត្តអ្នកជឿ។ ការប្រៀនប្រដៅនោះដែលចេញមកពីព្រះគម្ពីរ និងការរិះគិតដ៏ប្រសើររបស់បិតា និងព្រះសហគមន៍នាំឱ្យយើងយល់ថា តាមការពិតព្រះវិញ្ញាណប្រោសប្រទានឱ្យគ្រីស្តសាសនាបានទៅជាសាសនាពិសេស។ បើយើងមិននិយាយអំពីព្រះវិញ្ញាណស្របតាមអ្វីដែលជំនឿទទួលស្គាល់ យើងក៏ដូចជាមិនអាចស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ដែលសម្ដែងព្រះអង្គ យើងមិនអាចស្គាល់ព្រះគ្រីស្ត និងព្រះសហគមន៍ផងដែរ។ យើងក៏មិនអាចមានរបៀបរស់នៅស្របតាមសីលធម៌នៃគ្រីស្តសាសនា ឬមិនអាចអធិដ្ឋានបានឡើយ។

ការបង្រៀននៃលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពឹងផ្អែកលើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះគ្រីស្ត ចំពោះក្រុមគ្រីស្តទូតរបស់ព្រះអង្គ៖ “នៅពេលព្រះវិញ្ញាណនៃសេចក្ដីពិតនឹងយាងមក ព្រះអង្គនឹងណែនាំអ្នករាល់គ្នាឱ្យស្គាល់សេចក្ដីពិតគ្រប់ជំពូក” (២៤៣)។ ជាដំបូង យើងត្រូវឈ្វេងយល់អំពីតួនាទីនៃព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដោយស្គាល់មូលដ្ឋានគ្រឹះទាំងបួននៃជំនឿ គឺព្រះត្រៃឯក ព្រះបុត្រាដែលប្រសូតជាមនុស្ស បេសកកម្មនៃព្រះសហគមន៍ និងបទពិសោធន៍ខាងក្នុងរបស់អ្នកជឿ។

៩.១ ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងព្រះអង្គជាព្រះត្រៃឯក

“គ្មាននរណាម្នាក់យល់អំពីព្រះជាម្ចាស់បានក្រៅពីព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះអង្គនោះឡើយ” (១ករ ២,១១)។ ដោយសារសន្តប៉ូល យើងអាចចាប់ផ្តើមយល់អំពីព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (៦៨៣,៦៨៧)។ ព្រះវិញ្ញាណជាអ្នកការពារដែលព្រះគ្រីស្តបានប្រកាស និងសន្យាប្រោសប្រទានឱ្យ ដើម្បីណែនាំឱ្យស្គាល់ “សេចក្ដីពិតគ្រប់ប្រការ”។ សេចក្ដីពិតអំពីព្រះជាម្ចាស់ហួសឆ្ងាយណាស់ គឺហួសពីអ្វីដែលប្រាជ្ញារបស់មនុស្សអាចយល់បាន។ ព្រះវិញ្ញាណសម្ដែងថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះត្រៃឯក គឺមានព្រះបីអង្គដែលរួមគ្នាជាអង្គតែមួយ (៦៨៤,៦៨៩)។

“ព្រះវិញ្ញាណពុំមានព្រះបន្ទូលអំពីព្រះអង្គផ្ទាល់” (យហ ១៦,១៣)។ យើងមិនអាចថ្លៃង ឬស្តាប់ព្រះអង្គបានឡើយ។ យើងគ្រាន់តែស្គាល់ព្រះអង្គ នៅពេលព្រះអង្គសម្ដែងឱ្យយើងស្គាល់ព្រះគ្រីស្ត និងប្រោសយើងឱ្យទទួលព្រះអង្គនៅក្នុងជំនឿ (៦៨៧)។

ដូច្នេះ ព្រះវិញ្ញាណសម្ដែងព្រះអង្គតាមរយៈកិច្ចការរបស់ព្រះអង្គ (៦៨៨)។ ព្រះអង្គផ្ទាល់សម្ដែងព្រះបន្ទូលដែលថ្លែងអំពីអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១១១)។ ព្រះអង្គជាអ្នកនិពន្ធនៃព្រះគម្ពីរដ៏វិសុទ្ធដែលទ្រង់បានជួយបំភ្លឺ (១០៥,១១០០)។ ព្រះអង្គប្រោសប្រទាន ឱ្យយើងយល់អំពីព្រះបន្ទូល (១១១,១១០១)។ ព្រះអង្គរៀបចំអ្នកជឿឱ្យទទួលព្រះអង្គដោយសារជំនឿ (៩១,៩៣,១០៨) ហើយឱ្យយើងចម្រើនឡើងក្នុងជំនឿនេះ (៩៤,១៥៨)។

ជាពិសេស ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជាព្រះវិញ្ញាណនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ដែលសម្ដែងព្រះជាម្ចាស់ផ្ទាល់ ជាសេចក្ដីស្រលាញ់ ជាទីស្ងាត់កំបាំងដ៏ស្និទ្ធស្នាលនៃព្រះត្រៃឯក (២២១) ដោយមានព្រះទាំងបីអង្គរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ (២៥៥)។ នៅទីនោះហើយព្រះវិញ្ញាណសម្ដែង “សេចក្ដីពិតគ្រប់ប្រការ” នៃអាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១៥២)។ “ព្រះវិញ្ញាណស្ទង់មើលអ្វីៗទាំងអស់ រហូតដល់ទីជំរៅព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់” (១ករ ១២,១០)។

៩.២ អាថ៌កំបាំងនៃព្រះគ្រីស្ត

“បើគ្មានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធណែនាំទេនោះ ក៏គ្មាននរណាម្នាក់អាចពោលថា ព្រះយេស៊ូជាព្រះអម្ចាស់ដែរ” (១ករ ១២,៣)។ ព្រះវិញ្ញាណជាអ្នកសម្ដែងឱ្យមនុស្សស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ (១៥២)។ ព្រះវិញ្ញាណមានព្រះរាជកិច្ចឱ្យមនុស្សជឿលើព្រះគ្រីស្តជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១៥៣)។ ព្រះអង្គក៏មានព្រះរាជកិច្ចឱ្យមនុស្សទទួលស្គាល់ថា ព្រះគ្រីស្តជាព្រះសង្រ្គោះ (៣៨៨)។

ព្រះវិញ្ញាណមានវត្តមានគង់នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នៃការសង្រ្គោះ ដែលជីវិតរបស់ព្រះគ្រីស្តបានសម្រេច។ ព្រះជាម្ចាស់ចាត់ព្រះវិញ្ញាណ ដ៏វិសុទ្ធឱ្យយាងមក ដើម្បីឱ្យនាងម៉ារីបានវិសុទ្ធ និងប្រោសនាងឱ្យមានគភ៌… ទ្រង់ក៏ប្រោសនាងម៉ារីជាមនុស្សម្នាក់ឱ្យប្រសូតព្រះបុត្រាអស់កល្បជានិច្ចរបស់ព្រះបិតា (៤៨៥,៥០៤-៥០៥,៦៩០)។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះវិញ្ញាណបានអភិសេកព្រះយេស៊ូឱ្យព្រះអង្គទៅជាព្រះគ្រីស្ត ដើម្បីចាត់ព្រះអង្គឱ្យទៅប្រកាសដំណឹងល្អ (៤៨៦)។ ព្រះវិញ្ញាណមានវត្តមាននៅពេលព្រះយេស៊ូជ្រមុជទឹក (៥៣៥)។ ព្រះអង្គណែនាំព្រះគ្រីស្តឱ្យទៅឯវាលរហោស្ថាន (៥៣៨) និងនៅលើភ្នំដើម្បីអធិដ្ឋាន និងប្រែទ្រង់ទ្រាយ (៥៥៥)។ ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញជាកិច្ចការនៃព្រះវិញ្ញាណ (៦៤៨)។

បើយើងដកព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធចេញពីជីវិតរបស់ព្រះគ្រីស្ត យើងមិនអាចយល់អំពីអាថ៌កំបាំងនៃព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ឡើយ។ បើដូច្នេះ ព្រះគ្រីស្តគ្រាន់តែជាមនុស្សម្នាក់ដែលមានសីលធម៌ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់រហូតដល់បូជាជីវិតតែប៉ុណ្ណោះ។

៩.៣ ព្រះសហគមន៍ជាព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត

ដោយសារព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធគង់នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការ ជាពិសេស តាមរយៈអគ្គសញ្ញានានាដែលព្រះសហគមន៍មានបេសកកម្មផ្តល់ឱ្យព្រះសហគមន៍ក៏ជាអគ្គសញ្ញាសកលនៃការសង្រ្គោះ (៧៧៤)។

ព្រះវិញ្ញាណប្រោសប្រទានឱ្យព្រះសហគមន៍ទៅជាព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត (៧៩៨)។ ព្រះវិញ្ញាណប្រោសព្រះសហគមន៍ឱ្យរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ (៨១៣) ព្រមទាំងប្រោសប្រទានឱ្យសមាជិករបស់ព្រះសហគមន៍នូវព្រះអំណោយទានផ្សេងៗខាងផ្លូវវិញ្ញាណ (៧៦៧,៧៩៩,៩៥១,១៨៣០) ដែលធ្វើឱ្យព្រះសហគមន៍ទៅជាព្រះដំណាក់របស់ព្រះវិញ្ញាណ (៧៩៧)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដដែលនោះ ដែលព្រះបិតាចាត់ឱ្យទៅប្រោសព្រះសហគមន៍ឱ្យមានលក្ខណៈបួន (៨១១)៖ ព្រះសហគមន៍មានតែមួយ (៨១៣) ដ៏វិសុទ្ធ (៨២៨) កាតូលិក (៨៣០) ហើយមានក្រុមគ្រីស្តទូតជាគ្រឹះ (៨៦១,៨៦៤)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលជាការចងចាំដ៏រស់រវើករបស់ព្រះសហគមន៍ (១០៩៩) ប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍តាមរយៈពិធីបុណ្យ (១១០៨) និងអគ្គសញ្ញានានា ដើម្បីឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទរួមរស់ជាមួយព្រះគ្រីស្ត និងកសាងព្រះកាយព្រះអង្គ។ នៅទីនេះដដែលនោះ ព្រះវិញ្ញាណគង់នៅ និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការដែលធ្វើឱ្យគេស្គាល់ព្រះសហគមន៍ក្នុងសេចក្ដីពិតគ្រប់ជំពូក (១១១៧)។ ព្រះវិញ្ញាណប្រោសឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទទទួលការលើកលែងទោសឱ្យរួចពីបាប (៩៧៦) និងឱ្យមានជីវិតថ្មីដែលចម្រើនឡើងដោយសារជំនឿ (១១២៣)។ ព្រះវិញ្ញាណធ្វើការនៅក្នុងចិត្តអ្នកជឿតាមរយៈអគ្គសញ្ញាទាំងប្រាំពីរ ដោយអគ្គសញ្ញានីមួយៗមានព្រះអំណោយទានពិសេស (១១២៩)។ ដូច្នេះ ព្រះវិញ្ញាណប្រោសអ្នកជឿឱ្យបានវិសុទ្ធ ដោយបង្រួបបង្រួមពួកគេរួមជាមួយព្រះបុត្រាតែមួយដែលជាព្រះសង្រ្គោះ។

នៅខាងក្រៅរចនាសម្ពន្ធនៃព្រះសហគមន៍កាតូលិក មានកត្តាជាច្រើន ដែលអាចនាំឱ្យមនុស្សបានវិសុទ្ធ និងស្គាល់សេចក្តីពិត (៨១៩)៖ ព្រះវិញ្ញាណគង់នៅគ្រប់ទីកន្លែង។ ម្យ៉ាងទៀត ព្រះវិញ្ញាណមានវត្តមាននៅក្នុងព្រះសហគមន៍ដែលបាក់បែកគ្នា និងត្រាស់ហៅគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យរួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយសាជាថ្មីម្តងទៀត (៨២០)។

បើគ្មានព្រះវិញ្ញាណគង់នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ទេ ព្រះសហគមន៍គឺគ្រាន់តែជាស្ថាប័នមួយក្នុងសង្គម ដើម្បីបម្រើសាសនាមួយដូចស្ថាប័នឯទៀតៗ។ បើគ្មានព្រះវិញ្ញាណទេ ជំនឿ និងពិធីផ្សេងៗក៏គ្មានអត្ថន័យដែរ។ បើគ្មានព្រះវិញ្ញាណទេ ព្រះសហគមន៍ក៏មិនមែនជាព្រះកាយព្រះគ្រីស្តដែរ។

៩.៤ ចូររស់នៅស្របតាមព្រះវិញ្ញាណ (កាឡ ៥,១៦)

ដោយឫទ្ធានុភាពនៃព្រះវិញ្ញាណ បុត្រធីតារបស់ព្រះជាម្ចាស់អាចបង្កើតផលបាន (៧៣៦)។ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគ្រីស្តបរិស័ទ ដែលបានទៅជាព្រះដំណាក់របស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធឱ្យបង្កើតផលផ្លែនៃព្រះវិញ្ញាណ (កាឡ ៥,២២)។ ព្រះអង្គបំភ្លឺ និងប្រោសយើងឱ្យមានកម្លាំងដើម្បីរស់នៅដូចជាបុត្រធីតានៃពន្លឺ (អភ ៥,៨) (១៦៩៥)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជាគ្រូផ្នែកខាងក្នុងនៃរបៀបរស់នៅតាមព្រះគ្រីស្ត… ព្រះអង្គបំភ្លឺ ណែនាំ កែលំអ និងពង្រឹងរបៀបរស់នៅនេះ (១៦៩៧)។ ព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ជួយឧបត្ថម្ភជីវិតប្រកបដោយសីលធម៌របស់គ្រីស្តបរិស័ទ (១៨៣០)។ មនុស្សម្នាក់ៗដឹងខ្លួនឯងថាជាមនុស្សទន់ខ្សោយ ត្រូវធ្វើតាមព្រះវិញ្ញាណដែលត្រាស់ហៅគេឱ្យស្រលាញ់អំពើដ៏ល្អ និងជៀសវាងអំពើអាក្រក់ (១៨១១)។

ព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធអាចប្រោសយើងឱ្យបានសុចរិត ពោលគឺឱ្យយើងរួចពីបាបដោយផ្ញើជីវិតលើព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត (១៩៨៧)។ ព្រះអំណោយទានដ៏ពិសេសនេះមកពីអគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក (១៩៩២)។

ព្រះជាម្ចាស់ចាក់បង្ហូរគុណធម៌ដែលមកពីព្រះអង្គនៅក្នុងចិត្តអ្នកជឿ។ ដោយសារគុណធម៌នោះ ព្រះជាម្ចាស់បញ្ចាំចិត្តយើងនូវវត្តមាន និងកិច្ចការរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធទៅតាមសមត្ថភាពមនុស្ស (១៨១៣)៖ ជំនឿជាផលផ្លែដំបូងនៃព្រះវិញ្ញាណ (១៥៣-១៥៨)។ សេចក្ដីសង្ឃឹមដែលធ្វើឱ្យរង់ចាំ និងប្រាថ្នាចង់បាន “មរត៌កនៃជីវិតអស់កល្បជានិច្ច” (ទត ៣,៧) ជាផលផ្លែនៃព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលគង់ក្នុងចិត្តយើង (១៨១៧,២៥៤១)។ សេចក្ដីស្រលាញ់ដែលជាវិន័យថ្មីជាព្រះអំណោយទានដ៏ពិសេសនៃព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (១៩៧១)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធមានព្រះរាជកិច្ចក្នុងចិត្តយើង ដើម្បីឱ្យរបៀបរស់នៅរបស់យើងស្របតាមមាគ៌ាដែលព្រះគ្រីស្តបានបង្រៀន និងបានធ្វើតាម (១៦៩៦)។ ព្រះវិញ្ញាណជំរុញឱ្យយើងមានបំណងប្រាថ្នាចង់បានទៅជាមនុស្សល្អឥតខ្ចោះ ព្រមទាំងធ្វើតាមគុណធម៌ (២៥៤៣)។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះអង្គជាប្រភពនៃកិច្ចការដែលសាវ័កនៃដំណឹងល្អប្រព្រឹត្ត ដើម្បីធ្វើតាមធម៌វិន័យ និងដើរតាមព្រះគ្រីស្ត (១៧២៤)។ ព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះជាម្ចាស់ណែនាំគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យធ្វើតាមសេចក្ដីពិតគ្រប់ជំពូកខាងសីលធម៌នេះ។

រួមជាមួយព្រះអំណោយទានដែលប្រោសយើងឱ្យបានសុចរិត និងឱ្យបានវិសុទ្ធ ហើយនឹងព្រះអំណោយទានផ្សេងៗខាងអគ្គសញ្ញាផងដែរ ព្រះវិញ្ញាណក៏ប្រោសប្រទាននូវព្រះអំណោយទានផ្សេង ដើម្បីជួយបម្រើសេចក្ដីស្រលាញ់ដែលកសាងព្រះសហគមន៍ (២០០៣)។

“មនុស្សខាងក្នុង” (អភ ៣,១៦) កើតមកដោយសារម្ចាស់ខាងក្នុង (១៩៩៥,២៦៧២) គឺព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារយើងមិនអាចដកបទពិសោធន៍អំពីអ្វីដែលហួសពីធម្មជាតិ មានតែជំនឿទេដែលធ្វើឱ្យយើងអាចស្គាល់ព្រះរាជកិច្ចនៃព្រះវិញ្ញាណ (២០០៥)។ ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការប្រើប្រាស់ព្រះអំណោយទាននៃព្រះវិញ្ញាណ។ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយបំភ្លឺយើង ដោយព្រះអង្គប្រោសប្រទានព្រះអំណោយនៃព្រះប្រាជ្ញាញាណ និងជួយផ្តល់យោបល់ឱ្យបានល្អ (១៨៣១)។

ត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្នដែរនៅពេលដែលមនសិការមនុស្សម្នាក់ៗប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពពិបាកវិនិច្ឆ័យ និងពិបាកសម្រេចចិត្ត (១៧៨៧)។ ពេលនោះ ត្រូវរិះគិតពិចារណាស្តាប់ដំបូន្មានរបស់អ្នកដទៃដោយមានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ និងព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះអង្គជួយឧបត្ថម្ភផង (១៧៨៨)។

ជួនកាល គ្រីស្តបរិស័ទយល់ច្រឡំព្រះរាជ្យរបស់ព្រះជាម្ចាស់យាងមកដល់ហើយ នៅពេលសង្គមមនុស្សរីកចម្រើន ក៏ប៉ុន្តែ គ្រីស្តបរិស័ទត្រូវយល់ថា ព្រះរាជ្យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជា “សេចក្ដីសុចរិត សេចក្ដីសុខសាន្ត និងអំណរដែលមកពីព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ” (រម ១៤,១៧) (២៨១៩-២៨២០)។

ព្រះវិញ្ញាណជួយបំភ្លឺយើងឱ្យប្រុងប្រយ័ត្នកុំឱ្យយើងយល់ច្រឡំការលំបាក និងការល្បួង។ ការលំបាកអាចជួយឱ្យយើងចម្រើនឡើងខាងវិញ្ញាណដោយចាញ់ការល្បួង មនុស្សបដិសេធមិនព្រមធ្វើតាមព្រះជាម្ចាស់ និងធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកបាប (២៨៤៧)។ ពេលនោះ ត្រូវតែសូមឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទ (លោកបូជាចារ្យ បងប្រុស ឬបងស្រី) ម្នាក់ជួយបំភ្លឺយើងខាងវិញ្ញាណ (២៦៩០)។

ទីបញ្ចប់ ព្រះវិញ្ញាណជាម្ចាស់ខាងក្នុង (២៦៧២) ដែលជំរុញឱ្យយើងយល់ថា យើងជាបុត្រធីតារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ទ្រង់ក៏ជំរុញឱ្យយើងផ្ញើជីវិតទាំងស្រុងទៅលើព្រះអង្គពោរពេញដោយសេចក្ដីស្រលាញ់។ ព្រះវិញ្ញាណក៏ជំរុញយើងឱ្យស្រែកឡើងថា “អប្បា” ឱព្រះបិតាអើយ! (២៧៦៦)។ ដោយសារព្រះវិញ្ញាណ យើងអធិដ្ឋានដូចព្រះគ្រីស្តផងដែរ (២៦០០,២៦២៥,២៦៥៨)។ ម្យ៉ាងទៀត ត្រូវតែទូលអង្វរព្រះវិញ្ញាណ ដើម្បីឱ្យព្រះអង្គជួយណែនាំយើងឱ្យចេះធ្វើតាមព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ស្របតាមបំណងប្រាថ្នាដែលព្រះវិញ្ញាណដាក់ក្នុងចិត្តយើង (២៦៧០)។

បើគ្មានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធក្នុងការរស់នៅ ឬការអធិដ្ឋានរបស់គ្រីស្តបរិស័ទទេ ពួកគេគ្រាន់តែធ្វើតាមវិន័យ និងបទបញ្ជាផ្សេងៗពីខាងក្រៅដែលមិនប៉ះពាល់ចិត្តគំនិត និងនាំពួកគេស្លាប់ខាងវិញ្ញាណផងដែរ។

១០. នាងម៉ារីក្នុងគម្រោងការរបស់ព្រះជាម្ចាស់

រឿងនេះគួរឱ្យពិបាកចិត្ត៖ ដោយពួកគេគោរពបម្រើនាងម៉ារីតាមរបៀបផ្សេងៗពីគ្នា គ្រីស្តបរិស័ទគ្រប់និកាយ សូម្បីតែគ្រីស្តបរិស័ទកាតូលិកបាក់បែកគ្នាដែរ។ អ្នកខ្លះគិតថា យើងត្រូវគោរពនាងម៉ារីកាន់តែច្រើនឡើងៗ អ្នកខ្លះទៀតគិតថា យើងមិនគួរគោរពនាងម៉ារីច្រើនពេក៖ ពួកគេខ្លាចថា ដោយគោរពនាងម៉ារី យើងក៏អាចបំភ្លេចព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាស្នូលនៃជំនឿ។ តើនាងម៉ារីជានរណា? តើត្រូវធ្វើដូចម្ដេចដើម្បីគោរពប្រណិប័តន៍នាងម៉ារីស្របតាមជំនឿត្រឹមត្រូវ?

ដោយពឹងផ្អែកលើព្រះគម្ពីរ និងការបញ្ជូនបន្តដ៏បុរាណរបស់ព្រះសហគមន៍ ទាំងខាងបស្ចិម និងបូព៌ាប្រទេសផង អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជួយបង្រៀនអំពីនាងម៉ារី និងរបៀបត្រឹមត្រូវ ដែលគ្រីស្តបរិស័ទត្រូវតែគោរពបម្រើនាង។ ជាដំបូង អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនារៀបរាប់អំពីរបៀបផ្សេងៗ ដែលព្រះសហគមន៍គោរពបម្រើនាងម៉ារី។ របៀបផ្សេងៗទាំងអស់នោះមកពីតួនាទី ដែលនាងម៉ារីមានក្នុងគម្រោងការនៃការសង្រ្គោះស្របតាមអ្វី ដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែងឱ្យស្គាល់។ ទោះជាយើងអាចមានយោបល់ផ្សេងៗពីគ្នាក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវទទួលស្គាល់ថា នាងម៉ារីមានតួនាទីពិសេសក្នុងគម្រោងការសង្រ្គោះមនុស្សលោក ហើយនាងជាជនដ៏វិសុទ្ធដ៏ពិសេសក្នុងចំណោមជនដ៏វិសុទ្ធឯទៀតៗ។

១០.១ ការគោរពនាងម៉ារីក្នុងព្រះសហគមន៍

ព្រះសហគមន៍គោរពព្រះនាងព្រហ្មចារិនីដ៏វិសុទ្ធ ជាចំណែកនៃការគោរពប្រណិប័តន៍របស់គ្រីស្តសាសនា (៩៧១)។ ស្របតាមសេចក្ដីប្រកាសរបស់សម្ដេចប៉ាបប៉ូលទី៦ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារៀបរាប់អំពីបុណ្យទាំងប៉ុន្មានចំពោះនាងម៉ារីដែលមានក្នុងឆ្នាំពិធីបុណ្យ (១១៧២) បទចម្រៀង និងពាក្យទូលអង្វរដ៏ច្រើនឥតគណនាចំពោះនាង (២៦៧៥) ហើយរបៀបពិសេសមួយ គឺការសូត្រផ្គាំ  (២៦៧៦…) ដែលដូចជាសេចក្ដីសង្ខេបនៃដំណឹងល្អទាំងមូល (៩៧១)។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់យ៉ាងល្អិតល្អន់ថា៖ ម្ខាងព្រះសហគមន៍តែងតែគោរពបម្រើព្រះនាងម៉ារី (…) តែការគោរពបម្រើនេះមានលក្ខណៈពិសេសអស្ចារ្យប្លែកពីការគោរពអ្នកដទៃទាំងស្រុង។ ក៏ប៉ុន្តែ ការគោរពប្រណិប័តន៍នាងម៉ារីមានលក្ខណៈប្លែកទាំងស្រុង ពីការគោរពថ្វាយ បង្គំក្រាបប្រណិប័តន៍ព្រះបន្ទូលដែលប្រសូតជាមនុស្ស និងពីការគោរពថ្វាយបង្គំ ក្រាបប្រណិប័តន៍ព្រះបិតា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធផង (៩៧១)។ ម្ខាងទៀត ត្រូវតែទូលអង្វរព្រះមាតាដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដោយសំដៅការអធិដ្ឋាននោះទៅលើព្រះគ្រីស្ត ដែលព្រឹត្តិការណ៍ដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះអង្គក្នុងការសម្ដែងព្រះអង្គ (២៦៧៥) ដ្បិតអ្វីដែលយើងជឿអំពីនាងម៉ារីមានជំនឿលើព្រះគ្រីស្តជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ (៤៨៧)។

១០.២ ស្រ្តីព្រហ្មចារិនីជាគំរូឥតខ្ចោះខាងជំនឿ និងភាពដ៏វិសុទ្ធ

ស្របតាមមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២ ដែលបានជួយណែនាំជីវិតរបស់ព្រហ្មចារិនី ដូចបូជនីយចរណ៍នៅក្នុងជំនឿ (១៦៥) លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារៀបរាប់អំពីអ្វីដែលធ្វើឱ្យនាងម៉ារីពីភូមិណាសារ៉ែតមានតួនាទីពិសេសក្នុងចំណោមសត្វលោកទាំងឡាយ៖ នាងរួមចិត្តគំនិតទាំងស្រុងជាមួយនឹងព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះបិតា ព្រះរាជកិច្ចនៃការសង្រ្គោះរបស់ព្រះបុត្រា និងការណែនាំរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (៩៦៧)។ នាងជាគំរូខាងជំនឿ និងខាងសេចក្ដីស្រលាញ់ចំពោះព្រះសហគមន៍ នាងក៏ជាគំរូដ៏អស្ចារ្យចំពោះព្រះសហគមន៍ (៩៦៧)។

មានអត្ថបទជាច្រើនបានបង្ហាញថា នាងម៉ារីផ្ញើជីវិតទាំងស្រុងទៅលើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់៖ នាងជាស្រ្តីដែលបានជឿ (លក ១,៤៥) លើពាក្យសម្ដីរបស់ទេវទូតដែលប្រកាសថា ព្រះគ្រីស្តនឹងប្រសូតជាមនុស្ស (១៤៨,២៧៣,៤៨៤,៤៩៤,៥០៦)។  នាងជាស្រ្តីដែលទទួលព្រះបន្ទូលសន្យាថា នាងនឹងមានគភ៌ ទោះជានាងនៅតែព្រហ្មចារិយ (៥០៦)។ នាងជាស្រ្តីដែលនៅតែមានជំនឿរឹងមាំរហូតដល់ទុក្ខលំបាកចុងក្រោយបំផុត គឺនៅពេលព្រះយេស៊ូជាបុត្ររបស់នាងបានសោយទិវង្គតនៅលើឈើឆ្កាង (១៤៩)។

ជំនឿរបស់នាងម៉ារីជួយបំភ្លឺឱ្យនាងអធិដ្ឋាន។ នៅពេលនាងម៉ារីទៅសួរសុខទុក្ខនាងអេលីសាបិត នាងត្រេកអរសប្បាយកោតសរសើរព្រះជាម្ចាស់ (៧២២,២០៩៧,២៦១៩)។ ដោយសារនាងម៉ារី ព្រះយេស៊ូក៏ធ្វើទីសម្គាល់ដ៏អស្ចារ្យទីមួយរបស់ព្រះអង្គនៅភូមិកាណា (២៦១៨)។ នាងនៅជាមួយក្រុមគ្រីស្តទូត នៅពេលព្រះវិញ្ញាណយាងមក ទ្រង់គង់នៅក្នុងនាង (៧២៣,៧២៦,៩៦៥,២០៩៧)។

ដោយសារនាងម៉ារីជឿទុកចិត្តលើព្រះបន្ទូលជានិច្ច សន្តអូគូស្ទីនមានប្រសាស៍ថា៖ “នាងម៉ារីមានសុភមង្គល មិនគ្រាន់តែដោយសារនាងជាមាតារបស់ព្រះគ្រីស្តប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងនាងបានទទួលជំនឿពីព្រះគ្រីស្តផងដែរ” (៥០៦)។

ពោរពេញដោយព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស នាងម៉ារីជាស្រ្តីដ៏វិសុទ្ធដែលមិនជំពាក់បាប (៤១១)។ អស់មួយជីវិត នាងម៉ារីកាន់តែវិសុទ្ធ ព្រោះនាងបានធ្វើតាមព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដោយបន្ទាបខ្លួន (៧២២…)។ តាមព្រះសហគមន៍ខាងបូព៌ាប្រទេស នាងម៉ារីជាស្រ្តីដ៏វិសុទ្ធបំផុត (៤៩៣)។

ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគ្រីស្តបរិស័ទម្នាក់ៗឱ្យយកនាងម៉ារីធ្វើជាគំរូដ៏ពេញលេញ (៨២៩,២០៣០)។ នាងម៉ារីបញ្ចេញសោភ័ណភាពនៃភាពដ៏វិសុទ្ធ ដែលព្រះសហគមន៍ត្រូវឆ្លុះបញ្ចាំងនៅពេលអវសានកាលនៃពិភពលោក (៧៧៣,៩៧២)។ ស្របតាមមហាសន្និបាត លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្ហាញថា នាងម៉ារីជាគំរូនៃព្រះសហគមន៍។

១០.៣ អាថ៌កំបាំងរបស់នាងម៉ារី

មានតែការយល់ពីគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃការសង្រ្គោះរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលនាំឱ្យអ្នកជឿអាចយល់អំពីអត្ថន័យដ៏អស្ចារ្យនៃជីវិតរបស់ព្រហ្មចារិនី (៤៨៧)។

នាងម៉ារីជាស្រ្តីដែលព្រះសហគមន៍បុរាណបានទទួលស្គាល់ថា ជានាងអេវ៉ាថ្មីដែលរួចពីអំពើសៅហ្មងនៃអំពើបាបដើម ហើយដែលព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសបានការពារពីអំពើបាបផ្ទាល់ខ្លួនដែរ (៤១១,៤៨៨,៤៩១,៤៩៣,៤៩៤)។ នាងម៉ារីបានទទួលឯកសិទ្ធិ ដ៏ពិសេស គឺនាងម៉ារីមិនជាប់ជំពាក់បាបសោះ។

ក៏ប៉ុន្តែ ឯកសិទ្ធិនេះមិនធ្វើឱ្យនាងម៉ារីស្ថិតនៅក្រៅនៃគម្រោងការសកលនៃការសង្រ្គោះទេ។ អ្វីដែលជាលក្ខណៈពិសេសរបស់នាងម៉ារីមកពីបុត្ររបស់នាង គឺព្រះលោហិតនៃព្រះឈើឆ្កាងបានលោះនាងពីបាបមុនគេ (៤៩២)។

តាំងពីក្នុងផ្ទៃម្តាយមក ព្រះជាម្ចាស់បានប្រោសប្រណីនាងម៉ារីដោយឡែកពីគេ ដើម្បីឱ្យនាងទៅជាព្រះមាតារបស់ព្រះអង្គ (៤៨៨,៤៩៤)។ ព្រះសហគមន៍ប្រកាសថា នាងម៉ារីពិតជាព្រះមាតារបស់ព្រះជាម្ចាស់ (Theotokos តាមពាក្យសម្ដីរបស់គ្រីស្តបរិស័ទខាងបស្ចិមប្រទេស) ដ្បិតបុត្រដែលប្រសូតនៅក្នុងផ្ទៃនាង ពិតជាព្រះបុត្រាអស់កល្បជានិច្ចរបស់ព្រះបិតា ជាព្រះអង្គទីពីរនៃព្រះត្រៃឯក (៤៩៥,៤៦៦)។

ដោយឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ នាងម៉ារីបានប្រសូតបុត្រម្នាក់ ទោះជានាងនៅតែជាព្រហ្មចារិយ។ ក្នុងប្រការផ្សេងៗ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាខិតខំបង្ហាញថា នាងម៉ារីនៅព្រហ្មចារិយ ព្រោះតែបុត្ររបស់នាងជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់។ នាងជាទីសម្គាល់បង្ហាញថា គឺពិតជាព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលយាងមកយកសភាពជាមនុស្សដូចយើងដែរ (៤៩៦)។ មានតែជំជឿទេដែលព្រះសហគមន៍អាចឈ្វេងយល់អំពីអត្ថន័យនៃអត្ថបទព្រះគម្ពីរ ដែលថ្លែងអំពីព្រះបន្ទូលសន្យារបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៤៩៧-៤៩៨) និងអាចយល់ឃើញអំពីមូលហេតុដ៏លាក់កំបាំង ដែលព្រះជាម្ចាស់សព្វព្រះហឫទ័យឱ្យព្រះបុត្រាកើតពីស្រ្តីព្រហ្មចារិយម្នាក់ ដើម្បីជួយសង្រ្គោះមនុស្សលោក (៥០២)។

ដោយសារជំនឿ យើងអាចយល់ឃើញអំពីសេចក្ដីពិតផ្សេងៗ ដែលសម្ដែងគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងយល់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងសេចក្ដីពិតផ្សេងៗទាំងអស់នោះ ដែលរួមឯកភាពជាមួយគ្នា។ យ៉ាងណាមិញ តាំងពីដើមអ្នកជឿបានចម្រើនឡើងក្នុងការស្គាល់អាថ៌កំបាំងរបស់នាងម៉ារីដែរ។ សេចក្ដីលាក់កំបាំងផ្សេងៗអំពីនាងម៉ារី (ដូចជានាងម៉ារីឡើងស្ថានបរមសុខ ទាំងកាយ ទាំងព្រលឹងវិញ្ញាណ ដោយមិនបានទទួលមរណភាព ឬនាងម៉ារីប្រសូតបុត្រម្នាក់ទាំងនៅតែព្រហ្មចារិយិ ឬនាងម៉ារីមិនជំពាក់បាប) រួមឯកភាពជាមួយគ្នា៖ ស្រី្តព្រហ្មចារិនីមិនជំពាក់បាប ទាំងព្រលឹងវិញ្ញាណ ទាំងរូបកាយបានជានាងត្រូវតែឡើងឯស្ថានបរមសុខ ដោយមិនទទួលមរណភាពដែរ (៩៦៧)។

ស្រ្តីព្រហ្មចារិនីដែលជារូបតំណាងដ៏ល្អឥតខ្ចោះរបស់ព្រះសហគមន៍បានរស់ឡើងវិញទុកជាមុន គង់នៅស្ថានបរមសុខដោយរួមចំណែកក្នុងសិរីរុងរឿងនៃព្រះបិតា ដោយមានព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គ និងព្រះវិញ្ញាណផងដែរ។ នាងម៉ារីក៏ជាព្រះមាតារបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែរ ដូចនាងជាមាតារបស់យើងទាំងអស់គ្នា តាមព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស (៩៦៧)។ នាងម៉ារីជួយទូលអង្វរព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីឱ្យយើងទទួលការសង្រ្គោះ នាងក៏រួមចំណែកជាមួយសត្វលោកទាំងប៉ុន្មានដែលបានទទួលការសង្រ្គោះ ដោយសារតែព្រះគ្រីស្តជាព្រះសង្រ្គោះ (៩៧០)។

លទ្ធិគ្រីស្តសានាអំពីនាងម៉ារី ដែលព្រះសហគមន៍កាតូលិកប្រកាសមិនមែនជាផលផ្លែនៃការស្រមើស្រមៃ ឬការគោរពបម្រើហួសកម្រិតរបស់អ្នកជឿទេ។ លទ្ធិនេះផ្តល់សក្ខីភាពពិតប្រាកដថា តាំងពីព្រះសហគមន៍បុរាណ អ្នកជឿបានចម្រើនឡើងក្នុងជំនឿ ដោយសារព្រះបន្ទូលដែលសម្ដែងឯកភាពនៃសេចក្ដីពិតផ្សេងៗរបស់គម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងអំពីព្រះជាម្ចាស់ឱ្យពួកគេក្នុងការអធិដ្ឋាន និងនៅក្នុងចិត្តគំនិតរបស់ពួកគេ។ បើយើងសិក្សាអំពីការចម្រើនឡើងនេះដោយយកចិត្តទុកដាក់ និងដោយស្ងប់ចិត្ត យើងនឹងអាចជួយឱ្យព្រះសហគមន៍គ្រប់និកាយរួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយ។

១១. មនុស្សបែងចែកជាពីរ

តើនរណាម្នាក់មិនដែលដកពិសោធន៍ថា ខ្លួនឯងចង់ធ្វើអំពើល្អ តែធ្វើអំពើអាក្រក់វិញ? តាមសន្តប៉ូល (រម ៧,១៩) មនុស្សបែងចែកជាពីរនៅក្នុងខ្លួន ក៏ប៉ុន្តែ គេមានកិត្តិយស មានសេរីភាពក្នុងការប្រព្រឹត្តកិច្ចការផងដែរ។ ហេតុអ្វីបានជាព្រះសហគមន៍ចាត់ទុកថា អ្វីដែលមនសិការយល់ថា ជាអំពើអាក្រក់ក្លាយទៅជាអំពើបាបវិញ? តើជំនឿដែលព្រះសហគមន៍ប្រកាស ពន្យល់យ៉ាងដូចម្ដេចអំពីអំពើបាបដែលស្ថិតនៅក្នុងចិត្តមនុស្សដូច្នេះ?

ជាច្រើនលើកច្រើនសា អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកថា មនុស្សដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតជា “រូបតំណាងរបស់ព្រះអង្គ និងមានលក្ខណៈដូចព្រះអង្គ” មានកិត្តិយស និងឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ (១៧០០)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាក៏រម្លឹកថា ដោយសារព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រទានឱ្យគេមានសេរីភាព (១៧០៥,១៧៣០) មនុស្សជាអ្នកទទួលខុសត្រូវនៃកិច្ចការរបស់ខ្លួន (១៧៤៩) ទោះជាកិច្ចការនោះល្អ ឬអាក្រក់ (១៧៣២,១៧៧៦…)។

ម្យ៉ាងទៀតលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាថា ក្នុងមនុស្សគ្រប់ៗរូបមានមនសិការដែលជាព្រះសូរសៀងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១៧០៦) ហើយដែលជួយវិនិច្ឆ័យរបៀបរស់នៅរបស់គេ ដើម្បីឱ្យគេដឹងថា អ្វីដែលជាការល្អ និងអ្វីដែលជាការអាក្រក់។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ទៀតថា អ្វីដែលមនសិការមនុស្សវិនិច្ឆ័យថាជាកំហុស ជំនឿគ្រីស្តសាសនាចាត់ទុកថាជាអំពើបាប បានសេចក្ដីថា ជាអំពើទាស់នឹងព្រះហឫទ័យព្រះជាម្ចាស់ (១៨៥០)។

ទីបញ្ចប់ ចំពោះមុខមនុស្សជាតិដែលសម្ដែងថា អំពើបាបសកល គឺមានគ្រប់សម័យ គ្រប់ទីកន្លែង លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ទស្សន:របស់គ្រីស្តបរិស័ទដែលយល់ឃើញថា គ្រប់អំពើបាបមកពីអំពើបាបដើម ដែលមនុស្សបានប្រព្រឹត្តនៅពេលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតគេ (១៧០៧,១៧៣៩)។

១១.១ អំពើបាបមានពិតប្រាកដមែន

ដោយសារមនុស្សមានសេរីភាព (១៧៣១) គេជា “ឪពុកនៃកិច្ចការរបស់ខ្លួន” និងមានសីលធម៌ (១៧៤៩)។ មនុស្សទទួលខុសត្រូវលើរបៀបរស់នៅរបស់ខ្លួន (១៧៣៤)។ ដើម្បីដឹងថា អំពើដែលយើងប្រព្រឹត្តជាអំពើល្អ ឬអាក្រក់ ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់អំពីកម្មវត្ថុ គោលបំណង និងកាលៈទេសៈ (១៧៥០)។

ត្រូវយល់ថា មានកិច្ចការខ្លះដែលតែងតែខុសច្បាប់សីលធម៌ ដោយសារកម្មវត្ថុរបស់កិច្ចការនោះ (ដោយមិនរាប់អំពីកាលៈទេសៈ ឬគោលបំណង) (១៧៥៦)។

អ្វីដែលមនសិការយល់ថា ជាកំហុសដែលធ្វើឱ្យធម្មជាតិមនុស្សត្រូវរបួស (១៨៤៩) អ្នកជឿចាត់ទុកថាជាអំពើបាប ដ្បិតអំពើបាបទាស់នឹងព្រះហឫទ័យព្រះជាម្ចាស់… អ្នកបាបមិនស្តាប់បង្គាប់ បះបោរប្រឆាំងនឹងព្រះអង្គ (១៨៥០,១៤៤០)។ ហេតុនេះហើយ បានជាចំពោះគ្រីស្តបរិស័ទ គេមិនគ្រាន់តែទទួលកំហុសរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងត្រូវទទួលស្គាល់ថា គេបានប្រព្រឹត្តបាបចំពោះព្រះជាម្ចាស់ដែរ។ ពេលនោះ គេអាចយល់ថា ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគេឱ្យកែប្រែចិត្តគំនិតដោយជួយបំភ្លឺអំពើបាប និងដោយមានមនសិការវិនិច្ឆ័យពីខាងក្នុង (១៨៤៨)។

អំពើបាបមានច្រើនប្រភេទ (១៨៥២)។ តាមការបញ្ជូនបន្ត ព្រះសហគមន៍មានអំពើបាបធ្ងន់ដែលនាំឱ្យស្លាប់ និងអំពើបាបស្រាល។ អំពើបាបធ្ងន់ធ្វើឱ្យមនុស្សឃ្លាតឆ្ងាយពីព្រះជាម្ចាស់ និងបំផ្លាញសេចក្ដីស្រលាញ់ក្នុងចិត្តគេ (១៨៥៥)។ ឯអំពើបាបស្រាលមិនផ្តាច់សម្ពន្ធមេត្រីជាមួយព្រះជាម្ចាស់ ប៉ុន្តែបង្ហាញថា យើងជាប់ចិត្តនឹងរបស់របរឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ (១៨៦៣)។

បាបធម៌ខ្លះផ្ទុយនឹងគុណធម៌ដែលមកពីដំណឹងល្អ។ បាបធម៌នោះអាចទៅជាប្រភពនៃអំពើអាក្រក់ខាងសីលធម៌ជាច្រើន បានជាយើងហៅបាបធម៌នោះថា អំពើបាបមូលដ្ឋាន (១៨៦៦)។

គួរឱ្យសម្គាល់ថា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនដែលថ្លែងអំពីអំពើបាបដោយមិនរម្លឹកថា ព្រះជាម្ចាស់ដែលពោរពេញដោយធម៌មេត្តាករុណាតែងតែលើកលែងទោសឱ្យអ្នកបាប (១៨៤៦,១៨៥១)។ មានតែព្រះជាម្ចាស់ទេដែលលើកលែងទោសអំពើបាប (១៤៤០)។ ប្រកបដោយព្រះហឫទ័យអត់ធ្មត់ និងពោរពេញទៅដោយធម៌មេត្តាករុណា (២៥៧៧) ព្រះជាម្ចាស់តែងតែលើកលែងទោស (១៨៤៦,១៨៥១)។ ព្រះអង្គត្រាស់ហៅឱ្យកែប្រែចិត្តគំនិត (១៤២៨,១៤៣០) ដើម្បីរៀបចំអ្នកបាបឱ្យទទួលអគ្គសញ្ញាលើកលែងទោស។ ព្រះគ្រីស្តបានតែងតាំងអគ្គសញ្ញានេះ ដើម្បីសម្រុះសម្រួលអ្នកបាបជាមួយព្រះជាម្ចាស់ (១៤៤៤)។ ដោយប្រគល់ឱ្យក្រុមគ្រីស្តទូតមានអំណាចលើកលែងទោស (៩៨២) ព្រះគ្រីស្តបានប្រគល់មុខងារនេះឱ្យព្រះសហគមន៍។ ហេតុនេះហើយ បានជាយើងមិនអាចសម្រុះសម្រួលនឹងព្រះជាម្ចាស់ក្រៅពីបានសម្រុះសម្រួលនឹងព្រះសហគមន៍ផង (១៤៤៥)។

ទីបញ្ចប់មិនត្រូវភ្លេចថា ត្រូវតែអធិដ្ឋានដើម្បីជម្រះចិត្តគំនិត និងសូមឱ្យព្រះអម្ចាស់លើកលែងទោស។ នេះជាសំណូមពរទីប្រាំនៃធម៌ ឱព្រះបិតាយើងខ្ញុំ (២៦៣១,២៨៣៨-២៨៣៩)។

១១.២ ប្រភពនៃអំពើបាប

អំពើបាបមានក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សជាតិទាំងមូល និងក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សគ្រប់ៗរូប បានជាត្រូវតែយល់ថា អំពើបាបទាក់ទងនឹងប្រភពដើមរបស់មនុស្ស។ តាមអ្វីដែលព្រះសហ គមន៍បានសម្ដែង និងបញ្ជូនបន្ត អ្នកជឿយល់ថា ពេលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតមនុស្ស គេបានប្រព្រឹត្តអំពើបាបដើមដំបូង (៣៨៥-៤១២)។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាយល់ច្បាស់ថា អំពើបាបជាវិនាដកម្មធំមួយ (៣០៩)។ ចិត្តមនុស្សមានៈ និងរឹងរូស (១៤៣២)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា ពួកទេវទូត និងមនុស្សលោក ជាសត្វលោកដែលមានប្រាជ្ញា និងសេរីភាព… តាមការពិត ពួកគេបានប្រព្រឹត្តអំពើបាបរួចទៅហើយ (៣១១)។ បាបបាន “រាលដាល” ក្នុងពិភពលោកទាំងមូល (៤០១)។

ជាពិសេស អ្នកនិពន្ធលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចង់ឱ្យយើងយល់ថា មានតែពន្លឺរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលសម្ដែងព្រះអង្គ ទើបអាចជួយបំភ្លឺយ៉ាងពិតប្រាកដអំពីអំពើបាប ជាពិសេស អំពើបាបដើម (៣៨៧)។ ព្រះគ្រីស្តដែលសង្រ្គោះមនុស្សលោកទាំងអស់ជួយបំភ្លឺអំពីវត្តមានសកលនៃអំពើបាប។ យើងមិនអាចផ្លាស់ប្តូរសេចក្ដីដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងអំពីអំពើបាប ដោយមិនប៉ះពាល់ដល់គម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះគ្រីស្តបានទេ (៣៨៩)។

ជាច្រើនលើកច្រើនសា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកអំពីនិមិត្តរូបផ្សេងៗ ដែលមានក្នុងកណ្ឌកំណើតពិភពលោកនៃព្រះគម្ពីរ (៣៩០)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបំភ្លឺអត្ថន័យនៃអត្ថបទនេះដោយបង្ហាញថា តាំងពីដើម មនុស្សបានបំពានសេរីភាពរបស់ខ្លួន (៣៩៦)។

ក្រោយពីបាននិយាយអំពីពួកទេវទូតដែលបានធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកបាប ហើយអំពីអំណាចនៃសេចក្ដីស្លាប់ដែលមកពីមារសាតាំង (៣៩៤-៣៩៥) លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្ហាញអំពីអ្វីដែលជាអំពើបាបដើមរបស់មនុស្ស៖ គេស្រលាញ់ខ្លួនឯងច្រើនជាងព្រះជាម្ចាស់… មនុស្សបានជ្រើសរើសខ្លួនឯងប្រឆាំងនឹងព្រះជាម្ចាស់ (៣៩៨)។

លោកអាដាំ និងនាងអេវ៉ាបានប្រព្រឹត្តបាបផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែ បាបនេះប៉ះពាល់នឹងសភាពរបស់មនុស្ស ដែលពួកគេនឹងបញ្ជូនបន្តក្នុងលក្ខណៈជាអ្នកបាប (៤០៤)។ ចាប់ពីពេលនោះទៅ អំពើបាបដើមដំបូងជាបាបដែលយើងទទួល ទោះជាយើងមិនប្រព្រឹត្តឡើយ។ ដើមដំបូងអំពើបាបមានលក្ខណៈជាសភាពការណ៍ តែមិនមែនជាកិច្ចការរបស់យើងផ្ទាល់ឡើយ (៤០៤)។

ត្រូវយល់ឱ្យច្បាស់ថា ទោះបីកូនចៅលោកអាដាំបានទទួលបាបដើមដំបូងតាមលក្ខណៈរៀងៗខ្លួនក៏ដោយ ក៏គេមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុសដោយខ្លួនគេផ្ទាល់ដែរ។ មនុស្សលោកបានបាត់បង់ភាពដ៏វិសុទ្ធ និងសេចក្ដីសុចរិតដើមដំបូង ប៉ុន្តែ សភាពជាមនុស្សមិនខូចទាំងស្រុងទេ (៤០៥)។ ទោះជាមនុស្សជាប់បាបដើមដំបូង ព្រះជាម្ចាស់ក៏នៅតែស្រលាញ់មនុស្សគ្រប់ៗរូបដែរ។ ព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យសង្រ្គោះមនុស្សទាំងអស់ (១ធម ២,៤)។

ពិធីជ្រមុជទឹកដែលជាកំណើតថ្មី មានផលផ្លែលុបបំបាត់អ្វីដែលយើងហៅថា អំពើសៅហ្មងដំបូង (៩៨១,១២៦៣) ក៏ប៉ុន្តែ គ្រីស្តបរិស័ទនៅតែត្រូវទៅជាម្ចាស់លើតណ្ហារបស់ខ្លួន ដោយមានព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជួយ (១៩៩៩)។ ការមិនចេះគ្រប់គ្រងតណ្ហាបង្ហាញថា សភាពជាមនុស្សត្រូវរបួស (៤០៩,១២៦៤,២៥១៥)។ ហេតុនេះហើយ បានជាគ្រីស្តបរិស័ទត្រូវប្រយុទ្ធប្រឆាំងខាងវិញ្ញាណនៃអំពើបាប (២៥១៦)។

ទីបញ្ចប់ មានតែក្រោមពន្លឺនៃសេចក្ដីស្រលាញ់របស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះមនុស្សលោក ដែលអាចជួយឱ្យយល់អំពីអំពើបាប។ សេចក្ដីនីមួយៗនៃគ្រីស្តសាសនាអាចឆ្លើយតបនឹងសំណួរ ស្ដីអំពីអំពើអាក្រក់នេះបាន (៣០៩)។

១២. សីលធម៌នៃគ្រីស្តសាសនា និងសីលធម៌របស់មនុស្ស

តាមគំនិតមនុស្សទូទៅ តើព្រះសហគមន៍កាតូលិកបានទទួលសិទ្ធិ និងមុខងារពីនរណាខ្លះ ដើម្បីប្រកាសវិន័យខាងសីលធម៌ចំពោះមនុស្សជាតិទាំងមូល? មនុស្សភាគច្រើនគិតថា សីលធម៌របស់ព្រះសហគមន៍មានតែសម្រាប់គ្រីស្តបរិស័ទប៉ុណ្ណោះទេ មិនមែនសម្រាប់មនុស្សឯទៀតៗ។ សង្គមរបស់មនុស្សលោកមានវិន័យផ្ទាល់ខ្លួន ដែលសម្អាងលើសិទ្ធិមនុស្សបានហើយ។

បើព្រះសហគមន៍ប្រកាសថា មនុស្សទាំងអស់ត្រូវតែធ្វើតាមវិន័យខាងសីលធម៌របស់គ្រីស្តសាសនា មនុស្សឯទៀតៗប្រាកដជាមិនអាចទទួលបានឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែងឱ្យព្រះសហគមន៍ស្គាល់ឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សលោក។ ព្រះសហគមន៍បានរៀនពីព្រះគ្រីស្តដែល “ស្គាល់អ្វីដែលមានក្នុងចិត្តមនុស្ស” (យហ ២,២៥)៖ មនុស្សចង់ធ្វើល្អ តែអំពើអាក្រក់តែងតែទាក់ទាញចិត្តគេដែរ។ ដោយបង្រៀនឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទមានគោលការណ៍ និងភារកិច្ចនៃជីវិតខាងសីលធម៌ ព្រះសហគមន៍ត្រាស់ហៅមនសិការរបស់មនុស្សជាតិ។ ព្រះសហគមន៍ធ្វើដូច្នេះ ដើម្បីជួយម្នាក់ៗឱ្យមានរបៀបរស់នៅត្រឹមត្រូវ។

ក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា សេចក្ដីទាំងប៉ុន្មានអំពីឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សមានច្រើនជាងសេចក្ដីឯទៀតៗ។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចាត់មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស កំណត់លក្ខណៈ និងសិទ្ធិដែលទាក់ទងនឹងឋានៈនេះ។ ក្រោយមក លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាសន្និដ្ឋានថា មនុស្ស សង្គម និងអ្នកដឹកនាំសង្គមមានភារកិច្ចផ្សេងៗ។

១២.១ មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃឋានៈថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស

ជាដំបូង មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរមកពីគេជាសត្វលោកដែលមានប្រាជ្ញាដោយមានរូបកាយ និងព្រលឹងវិញ្ញាណផង (៣៦៥,១៧០៣)។

ដោយមានសេរីភាព (១៧០៥) មនុស្សទទួលខុសត្រូវ (១៧៣១) និងជា “ឪពុកនៃកិច្ចការរបស់ខ្លួន” (១៧៣៤)។ ដោយគេមានឆន្ទៈសេរី គេក៏មានឯករាជ្យដែរ។ គេជាបុគ្គលម្នាក់ (៣៥៧)។

សេរីភាពរបស់មនុស្សផ្តល់ឱ្យគេអាចជ្រើសរើសធ្វើល្អ ឬអាក្រក់ (១៧៣២)។ ដោយសារសេរីភាពនេះ មនុស្សជាសត្វលោកដែលមានសីលធម៌ (១៧៤៩)។ ដោយសារគេអាចប្រព្រឹត្តកិច្ចការប្រកបដោយសីលធម៌ មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ (១៧០៦)។

មនសិការរបស់មនុស្សជាមណ្ឌលដ៏ស្ងាត់កំបាំងនៅក្នុងចិត្តគេ (១៧៧៦)។ ដោយសារមនសិការ ប្រាជ្ញាមនុស្សអាចវិនិច្ឆ័យតម្លៃខាងសីលធម៌នៃកិច្ចការរបស់ខ្លួនឯង (១៧៧៨)។

ជាច្រើនលើកច្រើនសា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកទស្សនរបស់ព្រះសហគមន៍អំពីមនុស្ស ដែលសំដៅទៅលើប្រាជ្ញាញាណនៃគ្រីស្តសាសនា (១៦៧៦)។ ទស្សននេះប្រាកដជាប្រភពនៃគំនិតទំនើបខាងនយោបាយ និងខាងវប្បធម៌អំពីសិទ្ធិមនុស្ស។ មុននឹងទស្សនវិជ្ជាអំពីសិទ្ធិមនុស្សទៅទៀត ព្រះសហគមន៍តែងតែបានអះអាងថា មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ។ ឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរចាក់ឫសលើព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ដែលសម្ដែងនូវប្រភពរបស់មនុស្ស៖ ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតមនុស្សជា “រូបតំណាងរបស់ព្រះអង្គ ដោយមានលក្ខណៈដូចព្រះអង្គផង” (២៧,៣៥៥)។

ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់មនុស្សតែម្តង។ ព្រលឹងវិញ្ញាណនេះមិនអាចស្លាប់បានឡើយ (៣៦៦) ហើយមានសមត្ថភាពអាចទទួលព្រះជាម្ចាស់បាន។ ក្នុងជម្រៅចិត្តគេ មនុស្សមានបំណងប្រាថ្នាចង់ស្គាល់ព្រះជាម្ចាស់ ដ្បិតព្រះជាម្ចាស់បានបង្កើតមនុស្សសម្រាប់ព្រះអង្គ (២៧)។ មនុស្សមានកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូរជា “សាសនាបុគ្គល” (២៨)។

រូបកាយមនុស្សក៏ចូលរួមចំណែកក្នុងឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ ជារូបតំណាងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៣៦៤)។ ដោយសារព្រលឹងវិញ្ញាណ រូបកាយដែលមានរូបធាតុជាគ្រឿងផ្សំជារូបកាយដ៏រស់រវើក។ ព្រលឹងវិញ្ញាណ និងរូបកាយរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ជាសភាពតែមួយ (៣៦៥)។

១២.២ ងារ និងសិទ្ធិ

មនុស្សទាំងអស់មានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ (១៩៣៤)។ ឋានៈនេះគ្មានព្រំដែន ជាកម្មសិទ្ធិរបស់មនុស្សគ្រប់ៗរូប (១៦៧៦) ដ្បិតព្រះជាម្ចាស់គង់នៅក្នុងមនុស្សម្នាក់ៗ (១៧០២)។ មនុស្សដែលមានឋានៈខាងធម្មជាតិស្មើគ្នា មានផលប្រយោជន៍រួម (១៩១១)។ មនុស្សរួមឯកភាពជាមួយគ្នា (៣៦០) បានជាមនុស្សទាំងអស់ពិតជាបងប្អូននឹងគ្នា (៣៦១)។ មនុស្សរួមសាមគ្គីនឹងគ្នា ដ្បិតព្រះជាម្ចាស់បានតម្រូវភោគសម្បត្តិដែលមានក្នុងពិភពលោកនេះឱ្យមនុស្សជាតិទាំងមូល (២៤០២)។

ជាពិសេស មនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រីមានកិត្តិយសស្មើគ្នា។ អ្នកទាំងពីរជាមនុស្ស ទោះបីខុសប្លែកពីគ្នាក្ដី សភាពមនុស្សមានបុរស និងស្រ្តី (៣៦៩,១៦៤៥,២២០៣,២៣៣៤-២៣៣៥,២៣៨៧)។

ដោយសារគេមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ មនុស្សក៏មានសិទ្ធិមូលដ្ឋានជាចំបាច់ ដើម្បីការរស់នៅរបស់ខ្លួន (១៩៣៥,១៩៥៦) និងនៅក្នុងសង្គម (១៩០៦)។ មនុស្សមានឋានៈស្មើគ្នា ព្រោះគេមានសិទ្ធិមូលដ្ឋាននោះ។ ដោយសារមនុស្សពិតជានឹងត្រូវជាដើមកំណើត ជាប្រធានបទ និងជាទីដៅនៃស្ថាប័នសង្គមទាំងអស់ (១៨៨១,១៩២៩)។ សិទ្ធិរបស់គេសំខាន់ជាងសិទ្ធិរបស់សង្គម (១៩៤០,២៤២៦) ហើយអាជ្ញាធរមានអំណាច លុះត្រាតែគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះ (១៩៣០)។

ដោយសារមនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ គេត្រូវតែមានសិទ្ធិប្រព្រឹត្តតាមសេរីភាពរបស់ខ្លួន ជាពិសេស ក្នុងកិច្ចសីលធម៌ និងកិច្ចសាសនា (១៧៣៨,២១០៦-២១០៨)។

១២.៣ ភារកិច្ច និងវិន័យខាងសីលធម៌

ក្នុងជំពូកទី៣ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារៀបរាប់អំពីភារកិច្ច និងវិន័យខាងសីលធម៌ដែលទាំងអស់គ្នាមកពីតម្លៃ និងឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស ដែលព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅឱ្យទៅជាបុត្រធីតារបស់ព្រះអង្គ (២០៧០)។

ច្បាប់សីលធម៌ទាំងមូលមានក្នុងវិន័យ ១០ ប្រការរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ( “ព្រះបន្ទូលទាំង ១០” ) គឺប្រកាសអំពីអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់ទាមទារ ដើម្បីឱ្យប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលគោរពព្រះបន្ទូលនៃសម្ពន្ធមេត្រី ទាំងមានចិត្តស្មោះត្រង់ (២០៥៦)។

វិន័យទាំងប៉ុន្មានដែលភាគច្រើនជាការហាមប្រាម បង្ហាញអំពីកំណត់នៃផ្លូវដែលត្រូវដើរតាមកុំឱ្យឃ្លាតឆ្ងាយពីវិន័យធម្មជាតិ (២០៥៧,២០៧០) គឺជាវិន័យដែលត្រូវគោរព ដើម្បីបានទៅ ជាមនុស្សស្របតាមគម្រោងការរបស់ព្រះជាម្ចាស់ នៅពេលដែលព្រះអង្គបង្កើតមនុស្ស។ វិន័យនេះឆ្លុះបញ្ចាំងវិន័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១៩៥៥)។

ប្រការនៃព្រះបន្ទូលទាំង១០តែងតែមានគោលដៅលើកកិត្តិយស និងឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។ ប្រការនោះត្រាស់ហៅមនសិការរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ដោយផ្តល់សេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសអ្វីដែលល្អ និងអ្វីដែលអាក្រក់ (១៧៧៧) អ្វីដែលស្របតាមឋានៈជាមនុស្ស និងអ្វីដែលមិនសមនឹងឋានៈនេះ (១៩៥៦,១៩៥៩)។

ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវតែយល់ថា នរណាម្នាក់ដែលចង់រស់នៅដូចមនុស្សពិតប្រាកដ មែនក៏មានភារកិច្ច និងត្រូវប្រព្រឹត្តកិច្ចការត្រឹមត្រូវផង៖ គោរពជីវិតមនុស្ស (២២៦១-២២៦៧) ទាមទារយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម (១៩២៩,២៤២៦…) រួមរ័កឱ្យត្រឹមត្រូវដោយមានចិត្តស្មោះត្រង់ និងសេចក្ដីស្រលាញ់ចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក (២៣៣៤…) គោរពរបស់របរអ្នកដទៃ (២៤០៧…) ការប្រើប្រាស់ភោគសម្បត្តិនៃផែនដីនេះឱ្យបានត្រឹមត្រូវ (២៤២៥…) ហើយត្រូវតែប្រព្រឹត្ត និងនិយាយការពិត (២៤៦៧…)។

វិន័យគ្រឹះនៃវិន័យឯទៀត គឺត្រូវជៀសវាងកុំប្រព្រឹត្តចំពោះអ្នកដទៃនូវអ្វីដែលយើងមិនចង់ឱ្យគេធ្វើសម្រាប់ខ្លួន។ នេះជា “វិន័យមាស” របស់ចាស់បុរាណដែលលទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកបួនដង (១៩៣១,​១៧៨៩,​១៩៧០,​២៤០៧)។

ម្យ៉ាងទៀត មនុស្សគ្រប់ជាតិសាសន៍ត្រូវរួមសាមគ្គីជាមួយគ្នា។ ប្រទេសជឿនលឿនមានភារកិច្ចត្រូវតែជួយបម្រើប្រទេសដែលកំពុងតែអភិវឌ្ឍន៍ (១៩១១,២៤៣៧…)។

អាជ្ញាធរខាងសង្គមទទួលខុសត្រូវ ជួយបម្រើផលប្រយោជន៍រួម ជាពិសេស ដោយគោរពសិទ្ធិមនុស្ស (១៩០៧,១៩៥៩,២២៣៧) សេរីភាពខាងមនសិការ និងសេរីភាពខាងសាសនាផង (១៧៣៨)។

បើមនុស្សខិតខំប្រព្រឹត្តកិច្ចការស្របតាមសីលធម៌ក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃ គេអាចបំពេញកិត្តិយសថ្លៃថ្នូររបស់ខ្លួនឱ្យបានពេញលក្ខណៈ (១៩៥៥)។ នេះជាគោលដៅនៃគោលលទ្ធិអំពីសិទ្ធិមនុស្ស។

ចំពោះអ្នកជឿត្រូវតែបញ្ជាក់ថា ដោយសារធម្មជាតិមនុស្សជាប់អំពើបាប (១៨៤៩) មនុស្សមិនអាចធ្វើតាមការទាមទារនៃវិន័យខាងសីលធម៌ បើគេមិនស្តាប់ដំណឹងល្អ ហើយដោយគ្មានព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភផង (១៩៦០)។ នេះជាលក្ខណៈពិសេសនៃសីលធម៌របស់គ្រីស្តសាសនា។

ទោះបីជាព្រះសហគមន៍បានទទួលទស្សនរបស់ខ្លួនអំពីមនុស្សពីព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ក៏ដោយ ក៏យើងមិនត្រូវសន្និដ្ឋានថា សីលធម៌ដែលព្រះសហគមន៍បង្រៀនឃ្លាតឆ្ងាយពីសីលធម៌នៃសិទ្ធិមនុស្សដែរ។ សីលធម៌ទាំងពីរយកចិត្តទុកដាក់ដូចគ្នាអំពីឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។ សីលធម៌ទាំងពីរជំរុញឱ្យគោរពសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស (២២៤៦)។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍បង្រៀនសីលធម៌ដែលមកពីលើ ហើយដែលហួសពីប្រាជ្ញារបស់មនុស្ស។ ដោយបញ្ជាក់សេចក្ដីនេះ ព្រះសហគមន៍មិនបង្ខំមនសិការមនុស្ស ហើយមិនប្រឆាំងនឹងវិន័យនៃសង្គមមនុស្ស។ ព្រះសហគមន៍ប្រកាសដំណឹងល្អដោយមានសេចក្ដីស្រលាញ់ បំពេញវិន័យ ឱ្យបានឥតខ្ចោះ (២១៩៦)។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះសហគមន៍គោរពសីលធម៌ខាងសិទ្ធិមនុស្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ សីលធម៌ព្រះសហគមន៍ហួសពីសីលធម៌នេះ។ ព្រះសហគមន៍បញ្ជាក់សីល ធម៌នៃសិទ្ធិមនុស្ស ដោយបំពេញមុខងារជាព្យាការី (២០៣៦) ដោយធានាថា “មានតែអ្វីដែលហួសពីមនុស្សទើបសមនឹងមនុស្ស”។

១៣. កើតមក និងទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ

តើពិធីសក្ការទាំងបី (ជ្រមុជទឹក លាបថ្ងាស និងអរព្រះគុណ) ដែលព្រះសហគមន៍ផ្តល់ឱ្យនៅពេលចាប់ផ្តើមជីវិតជាគ្រីស្តបរិស័ទ នៅតែមានអត្ថន័យក្នុងសង្គមទំនើបបច្ចុប្បន្ន? តើពិធីទាំងអស់នោះមានអត្ថន័យអ្វីខ្លះ? តើអគ្គសញ្ញាទាំងអស់នោះមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ? ម្យ៉ាងទៀត ហេតុអ្វីបានជាព្រះសហគមន៍ផ្តល់អគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹកឱ្យកូនក្មេងដែលមិនបានប្រព្រឹត្តបាប ហើយដែលមិនអាចជ្រើសរើសដោយខ្លួនគេផ្ទាល់ថាចង់ទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទឬទេ?

តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា អគ្គសញ្ញានានាជាស្នូលនៃការរស់នៅទាំងស្រុង ផ្នែកពិធីបុណ្យរបស់ព្រះសហគមន៍។ ក្នុងព្រះសហគមន៍មានអគ្គសញ្ញាប្រាំពីរ គឺអគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក អគ្គសញ្ញា លាបថ្ងាស អគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណ (អភិបូជា) អគ្គសញ្ញាលើកលែងទោស អគ្គសញ្ញាលាបប្រេងអ្នកជំងឺ អគ្គសញ្ញាតែងតាំង និងអគ្គសញ្ញាអាពាហ៍ពិពាហ៍។ តាមការបញ្ជូនបន្តពីបុរាណ ព្រះសហគមន៍ផ្តល់អគ្គសញ្ញាទាំងអស់នោះឱ្យមនុស្សពេញវ័យ។ ប៉ុន្តែ កូនក្មេងអាចទទួលអគ្គសញ្ញាខ្លះៗក្នុងចំណោមអគ្គសញ្ញាទាំងប្រាំពីរនោះផងដែរ។

១៣.១ អគ្គសញ្ញាបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពេញលេញ

អគ្គសញ្ញាបីដំបូងរួមចំណែកជាមួយអគ្គសញ្ញាទាំងប្រាំពីរ (១១៣,១២១០) ដែលលទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកថា ព្រះគ្រីស្តសព្វព្រះហឫទ័យ (១១៤,១១២៧) តែងតាំងអគ្គសញ្ញានោះ ដើម្បីឱ្យបានទៅជាឧបករណ៍នៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះអង្គដើម្បីកើតមក និងទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ ស្របតាមដំណាក់កាល ឬហេតុការណ៍ផ្សេងៗដែលកើតឡើងក្នុងជីវិតមនុស្ស (១២១០)។

អគ្គសញ្ញាទាំងបីនោះចាប់ផ្តើម និងជាគ្រឹះនៃជីវិតថ្មីរបស់អ្នកជឿ (១២១២)។ អគ្គសញ្ញាចាប់ផ្តើមជីវិតថ្មីជាគ្រីស្តបរិស័ទ ជាមនុស្សពេញវ័យដែលបានកែប្រែចិត្តគំនិតជឿលើដំណឹងល្អ ឬជាកូនក្មេងដែលមានមាតាបិតាជាគ្រីស្តបរិស័ទ (១២២៩)។

ដូចអគ្គសញ្ញាឯទៀតៗ អគ្គសញ្ញាបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទមិនគ្រាន់តែជាពិធីផ្សេងៗ (១០៨៤,​១១២៧-​១១២៨)។ អគ្គសញ្ញានោះណែនាំឱ្យចូលរួមចំណែកក្នុងគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃគ្រីស្តសាសនា (១០៨៦)។ ដើម្បីទទួលអគ្គសញ្ញានោះ អ្នកស្វែងយល់ (១២៣០,១២៤៨,១៣០៩) ឬមាតាបិតាដែលសុំឱ្យកូនក្មេងទទួលអគ្គសញ្ញានោះ (២២២១) ត្រូវតែរៀនអប់រំជំនឿ។

តាមការពិត អគ្គសញ្ញាទាំងបីនោះមាននិមិត្តរូបខាងធម្មជាតិដែលជាប់ជាមួយ ហើយដែលជាទីសញ្ញាសម្គាល់នៃអ្វីដែលនិមិត្តរូបនោះសំដៅខាងវិញ្ញាណ៖ ទឹកសម្រាប់ពិធីជ្រមុជទឹក (១២១៣) ប្រេងសម្រាប់ពិធីលាបថ្ងាស (១២៩៣) នំបុ័ង និងស្រាសម្រាប់ពិធី អរព្រះគុណ (១៣៣៣)។ និមិត្តរូបនីមួយៗនោះជាទីសម្គាល់ច្បាស់ៗ៖ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលមកមនុស្សតាមរយៈទីសម្គាល់នោះ (១១៤៧)។

អគ្គសញ្ញានានាមិនគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបទេ។ អគ្គសញ្ញានានាសម្រេចអ្វីដែលអគ្គសញ្ញានោះបង្ហាញ។ អ្នកដែលទទួលអគ្គសញ្ញាក៏ទទួលព្រះអំណោយទានខាងវិញ្ញាណមួយដោយមានពាក្យសម្ដីផងដែរ។ ដោយសារកិច្ចការរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (១១៥៥) ពាក្យសម្តីនេះដែលជាព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ផ្តល់ឱ្យពិធី ដែលព្រះសហគមន៍ប្រារព្ធបានទៅជាអគ្គសញ្ញា (១១៥៣)។ ព្រះបន្ទូលនេះបង្កើតអគ្គសញ្ញា។

១៣.២ អគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក

ទឹកជានិមិត្តរូបដែលអ្នកនិពន្ធព្រះគម្ពីរប្រើជាច្រើនលើកច្រើនសា (១២១៧…)។ ទឹកថ្លាជាទីសម្គាល់នៃភាពបរិសុទ្ធ ទឹកជំនន់ជាទីសម្គាល់នៃសេចក្ដីស្លាប់។ ទឹកអាចទៅជាទីសម្គាល់អំពីកំណើតថ្មី និងអំពីជីវិតផងដែរ។ ទឹកនៃពិធីជ្រមុជទឹកសំដៅទៅលើអ្វីៗទាំងអស់នោះ។ ដោយមានពាក្យសម្ដី “ខ្ញុំជ្រមុជទឹកអ្នកក្នុងព្រះនាមព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ” អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹកបានបរិសុទ្ធ ទៅជាមនុស្សសុចរិត និងកើតជាថ្មីពីខាងក្នុង (១២២៧)។

ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តសង្រ្គោះព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹក។ ព្រះអង្គក៏លុបបំបាត់អំពើសៅហ្មង ដែលគេបានទទួលជាមត៌កពីមនុស្សដើមដំបូង (១២៦៣-១២៦៤)។ ដោយមានព្រះវិញ្ញាណយាងមក និងដោយមានព្រះអំណោយទាននៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹកកើតជាថ្មី ដើម្បីបានជីវិតថ្មី (១២៦៥-១២៦៦)។ ទីបញ្ចប់ អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹក បានទៅជាសមាជិកព្រះសហគមន៍ (១២៦៧)។

ការផ្លាស់ប្តូរខាងក្នុងទាំងអស់នោះបង្ហាញ និងជាផលផ្លែនៃបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះអម្ចាស់ (១២១៤,១២២៥)។ អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹកចូលរួមចំណែកក្នុងគម្រោងការណ៍ដ៏អស្ចារ្យរបស់ព្រះគ្រីស្តដែលបានសោយទិវង្គត ដើម្បីលោះបាបយើង និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១២២៧,១២៦២)។ ពិធីជ្រមុជក្នុងទឹកបង្ហាញច្បាស់ថា អ្នកដែលទទួលពិធីជ្រមុជទឹកឆ្លងខាងវិញ្ញាណ ពីសេចក្ដីស្លាប់ដល់ជីវិត (១២១៤,១២៣៩)។

ដោយសារតែអត្ថន័យនៃពិធីជ្រមុជទឹក យើងអាចយល់ថា អគ្គសញ្ញានេះសំខាន់ណាស់ (១២១៣,១២៥៧)។ ដោយអគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក យើងពិតជាបានសម្រេចចិត្តរស់នៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ ជួយឱ្យប្រព្រឹត្តកិច្ចការស្របតាមដំណឹងល្អ ធ្វើឱ្យយើងបានទៅជាសមាជិកសកម្មនៃព្រះសហគមន៍ (១២៧០) ដោយចូលរួមចំណែកក្នុងមុខងារជាបូជាចារ្យរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ (១២៦៨)។ ពិធីជ្រមុជទឹកដូចជាវាយត្រាខាងវិញ្ញាណ ដែលមិនអាចរលុបបានឡើយ ជាសញ្ញាសម្គាល់ថា គេជាកម្មសិទិ្ធរបស់ព្រះគ្រីស្ត (១២៧២)។

ដោយពិធីជ្រមុជទឹកជាការចាំបាច់ ដើម្បីទទួលការសង្រ្គោះ បើមានការចាំបាច់ ទោះជាអ្នកមិនបានទទួលពិធីជ្រមុជទឹកក៏ដោយ ក៏អាចផ្តល់ពិធីជ្រមុជទឹកបាន លុះត្រាតែគេមានបំណងផ្តល់ពិធីនេះ និងធ្វើពិធីនេះតាមបំណង និងពិធីព្រះសហគមន៍ផងដែរ (១២៥៦)។ ទោះជាពិធីជ្រមុជទឹកចំបាច់ ដើម្បីទទួលការសង្រ្គោះក្នុងករណីពិសេស អ្នកជឿក៏អាចទទួលការសង្រ្គោះដោយមិនបានជ្រមុជទឹកដែរ (១២៥៨)។

អំពីពិធីជ្រមុជទឹកដល់កូនក្មេង៖ ហេតុអ្វីបានជាព្រះសហគមន៍នៅតែធ្វើពិធីជ្រមុជទឹកដល់កូនក្មេងដែលមិនទាន់ដឹងខ្លួន ឬមិនទាន់ចេះទទួលខុសត្រូវនៃកិច្ចការរបស់ពួកគេ? តាមការពិត ព្រះសហគមន៍ ជឿទុកចិត្តលើមាតាបិតារបស់កូនក្មេងនោះ (២២២០)។ តើត្រូវរម្លឹកថា នៅសម័យក្រុមគ្រីស្តទូត អស់អ្នកដែលបានកែប្រែចិត្តគំនិត និងបានជ្រើសរើសដើរតាមផ្លូវព្រះគ្រីស្តទទួលពិធីជ្រមុជទឹកជាមួយនឹងក្រុមគ្រួសារទាំងមូលដែរឬទេ (១២៥១-១២៥២) ?

ពិធីជ្រមុជទឹករបស់កូនក្មេងគ្មានមូលហេតុផ្សេងក្រៅពីជំនឿរបស់មាតាបិតា ដែលមានបំណងចង់ឱ្យកូនក្មេងរបស់គេទើបកើតទទួលការសង្រ្គោះ និងទទួលព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស (១២៥០,២២២២,​២២២៨)។ ពេលនោះ ព្រះវិញ្ញាណគង់នៅក្នុងជីវិតរបស់ពួកគេទាំងស្រុង ដែលព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅឱ្យចម្រើនឡើង។ ពិធីជ្រមុជទឹករបស់កូនក្មេងមិនមែនជាពិធីមន្តអាគមទេ។ ត្រូវតែមានជំនឿ។ ក្រុមគ្រួសារដូចជាព្រះសហគមន៍តូចដែលជំនឿប្រែអ្វីៗទាំងអស់ (២២០៤)។ យើងអាចយល់ឃើញយ៉ាងជាក់ច្បាស់អំពីព្រះអំណោយដ៏ឥតគិតថ្លៃនៃការសង្រ្គោះក្នុងពិធីជ្រមុជទឹករបស់កូនក្មេង (១២៥០)។

១៣.៣ អគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាស

ពិធីលាបថ្ងាសជាអគ្គសញ្ញាទីពីរនៃអគ្គសញ្ញា ដែលបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពេញលេញ។ទោះជាអគ្គសញ្ញានេះផ្សេងពីពិធីជ្រមុជទឹកក៏ដោយ ក៏អគ្គសញ្ញាទាំងពីរនោះជាប់ជាមួយគ្នាដែរ។ ពិធីលាបថ្ងាសបន្តពិធីជ្រមុជទឹក និងបញ្ជាក់ពិធីនេះដែរ (១២៨៩)។

តាមរបៀបដែលគេផ្តល់ឱ្យ ពិធីលាបថ្ងាសមានលក្ខណៈពិសេសពីរ៖ ជាដំបូង ពិធីនេះផ្តល់សក្ខីភាពថា លោកអភិបាលមានមុខងារពិសេស ដ្បិតលោកជាអ្នកប្រទានពរដល់ប្រេងដ៏វិសុទ្ធនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ពិសិដ្ឋ (១២៩៧)។ ជាធម្មតា តាមពិធីបុណ្យនៃព្រះសហគមន៍ខាងបស្ចិមប្រទេស លោកអភិបាលជាអ្នកផ្តល់អគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាស (១៣១៣)។

ម្យ៉ាងទៀត ពិធីនេះបង្ហាញថា ព្រះគ្រីស្តផ្តល់សេរីភាពអំពីរបៀបដែលព្រះសហគមន៍ផ្តល់អគ្គសញ្ញានេះ ដ្បិតពិធីនៃអគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាសបានផ្លាស់ប្តូរក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត (១២៨៨-១២៨៩) និងតាមព្រះសហគមន៍ខាងបស្ចិម ឬខាងបូព៌ាប្រទេស (១២៩០…)។

ក្នុងអគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាស ការលាបប្រេងដ៏​វិសុទ្ធជាពិធីដ៏សំខាន់ (១២៨៩,១៣០០) ក្រោយពីពិធីដាក់ដៃ (១២៨៨,១២៩៩)។ ប្រេងដ៏វិសុទ្ធជាប្រេងក្រអូបដែលជានិមិត្តរូបអំពីភាពសម្បូណ៍សប្បាយ កម្លាំងខ្លាំងក្លា និងការព្យាបាល (១២៩៤)។

ពាក្យសម្ដីរបស់អ្នកផ្ដល់ឱ្យមិនស្មុគស្មាញសោះ៖ “ខ្ញុំដៅអ្នកដោយព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ជាព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះជាម្ចាស់” (១៣០០)។

ហេតុនេះហើយ បានជាអគ្គសញ្ញានេះផ្តល់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដូចជាត្រាមួយម្យ៉ាង (១២៩៥-១២៩៦)។ ដូចពិធីជ្រមុជទឹកផងដែរ អគ្គសញ្ញានេះមានតែម្តង និងជាស្ថាពរ។ យើងមិនអាច លុបបំបាត់អគ្គសញ្ញានេះបានឡើយ (១៣០៤)។

មានផលផ្លែនៃព្រះវិញ្ញាណដែលហូរចេញមកពីអគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាស (១៣០៣)៖ ជំនឿដ៏រឹងមាំ ភាពចាស់ទុំខាងវិញ្ញាណ (១៣០៨) ចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងព្រះសហគមន៍ដោយចិត្តស្មោះ ជាផលផ្លែដោយមុខងារជាលោកអភិបាល ជាអ្នកផ្តល់អគ្គសញ្ញានេះបញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់ (១៣១៣)។

ប្រពៃណីខាងបស្ចិមប្រទេស ស្នើសុំឱ្យមានអាយុគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីទទួលអគ្គសញ្ញាលាបថ្ងាស។ តាមការពិត គួរផ្តល់អគ្គសញ្ញានេះឱ្យអស់អ្នកដែលមានសមត្ថភាពចេះទទួលខុសត្រូវ និងអាចជ្រើសរើសដោយខ្លួនគេផ្ទាល់។

១៣.៤ អគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណ

ព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលថា៖ “ខ្ញុំនេះហើយជាអាហារដែលមានជីវិតចុះមកពីស្ថានបរមសុខ។ អ្នកណាបរិភោគអាហារនេះនឹងរស់នៅអស់កល្បជានិច្ច អ្នកណាពិសាសាច់ និងលោហិតរបស់ខ្ញុំ អ្នកនោះមានជីវិតអស់កល្បជានិច្ច អ្នកនោះស្ថិតនៅក្នុងខ្ញុំ ហើយខ្ញុំក៏ស្ថិតនៅក្នុងអ្នកនោះដែរ” (យហ ៦) (១៤០៦)។

ពិធីអរព្រះគុណជាស្នូល និងជាកំពូលនៃជីវិតព្រះសហគមន៍ ដ្បិតក្នុងពិធីនេះ ព្រះគ្រីស្តប្រោសព្រះ​សហគមន៍​ព្រះអង្គឱ្យចូលរួមក្នុងសក្ការបូជា ដែលព្រះអង្គបានថ្វាយម្តងជាការស្រេចនៅលើឈើឆ្កាងទៅព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គ (១៤០៧)។

ពិធីបុណ្យអរព្រះគុណតែងតែមានដូចតទៅ៖ ការប្រកាសព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ពិធីអរព្រះគុណព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះបិតា ចំពោះព្រះអំណោយទានទាំងអស់របស់ព្រះអង្គ ជាពិសេស ចំពោះព្រះអំណោយទាននៃព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ពិធីប្រសិទ្ធពរលើនំបុ័ង និងស្រា និងការចូលរួមក្នុងពិធីជប់លៀងដោយទទួលព្រះកាយ និងព្រះលោហិតព្រះអម្ចាស់ (១៤០៨)។

ពិធីអរព្រះគុណជាការនឹករឭកបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះគ្រីស្ត ពោលគឺ ព្រះរាជកិច្ចនៃការសង្រ្គោះដែលផ្ដល់ជីវិត សេចក្ដីស្លាប់ និងព្រះជន្មថ្មីរបស់ព្រះគ្រីស្តបានសម្រេច ហើយដែលពិធីបុណ្យធ្វើឱ្យមានវត្តមានសព្វថ្ងៃ (១៤០៩)។

គឺព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ជាមហាបូជាចារ្យអស់កល្បជានិច្ចនៃសម្ពន្ធមេត្រីថ្មី ដែលថ្វាយសក្ការបូជាដោយប្រព្រឹត្តតាមរយៈអ្នកមានមុខងារបម្រើ។ គឺព្រះគ្រីស្តដដែលនេះដែលស្ថិតនៅក្នុងនំបុ័ងនិងស្រា ហើយដែលជាតង្វាយនៃសក្ការបូជា (១៤១០)។

សញ្ញាសម្គាល់សំខាន់ជាងគេនៃអគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណ ជានំបុ័ងនៃស្រូវសាលី និងស្រាទំពាំងបាយជូរដែលយើងអង្វរព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ហើយលោកបូជាចារ្យពោលពាក្យនៃការប្រសិទ្ធពរ ដែលព្រះយេស៊ូមានព្រះបន្ទូលនៅពិធីជប់លៀងចុងក្រោយ៖ “នេះជាព្រះកាយដែលត្រូវបូជាសម្រាប់អ្នករាល់គ្នា នេះជាពែងនៃព្រះលោហិតរបស់ខ្ញុំ…” (១៤១២)។

ដោយប្រសិទ្ធពរនំបុ័ង និងស្រាប្រែជាព្រះកាយ និងព្រះលោហិតព្រះគ្រីស្ត។ នៅក្នុងនំបុ័ង និងស្រាដែលត្រូវប្រសិទ្ធពរ ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ដែលមានព្រះជន្មពោរពេញដោយសិរីរុងរឿងមានវត្តមានពិតប្រាកដមែន និងដោយសារធាតុរួមជាមួយព្រះកាយ និងព្រះលោហិតព្រះអង្គ ព្រលឹង និងសភាពជាព្រះជាម្ចាស់របស់ព្រះអង្គផងដែរ (១៤១៣)។

ដោយពិធីអរព្រះគុណជាសក្ការបូជា យើងថ្វាយពិធីនេះ ដើម្បីលោះអំពើបាបរបស់មនុស្សទាំងរស់ទាំងស្លាប់ ហើយដើម្បីទទួលព្រះអំណោយទានខាងវិញ្ញាណ ឬខាងលោកីយ៍អំពីព្រះជាម្ចាស់ (១៤១៤)។

ការទទួលព្រះកាយ និងព្រះលោហិតដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះគ្រីស្ត ធ្វើឱ្យអ្នកទទួលរួបរួមជាមួយព្រះអម្ចាស់ស្និទ្ធស្នាលជាងមុន ប្រោសគេឱ្យរួចពីបាបស្រាលៗ និងការពារគេកុំឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើបាបធ្ងន់ធ្ងរ។ ដោយសារចំណងនៃសេចក្ដីស្រលាញ់រវាងអ្នកទទួល និងព្រះគ្រីស្តខ្លាំងជាងមុន ការទទួលអគ្គសញ្ញានេះពង្រឹងឯកភាពព្រះសហគមន៍ ដែលជាព្រះកាយដ៏អាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះគ្រីស្ត (១៤១៦)។

ការចូលរួមក្នុងសក្ការបូជាដ៏វិសុទ្ធ ធ្វើឱ្យយើងមានចិត្តដូចព្រះហឫទ័យព្រះអង្គ ជួយគាំទ្រកម្លាំងយើងនៅពេលធ្វើបូជនីយចរណ៍នៅក្នុងជីវិតនេះ ធ្វើឱ្យយើងចង់បានជីវិតអស់កល្បជានិច្ច និងធ្វើឱ្យយើងរួមជាមួយព្រះសហគមន៍នៃស្ថានបរមសុខ ព្រះនាងព្រហ្មចារិនីម៉ារីដ៏វិសុទ្ធ និងជនដ៏វិសុទ្ធទាំងឡាយ (១៤១៩)។

អគ្គសញ្ញាបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពេញលេញ ជួយអ្នកជឿឱ្យមានរបៀបរស់នៅស្របតាមជំនឿ និងឱ្យគេចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងព្រះសហគមន៍ផងដែរ។ ប៉ុន្តែគួរសម្គាល់ថា មានរបៀបរស់នៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពិបាកជាងបានទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ។ យើងមិនគ្រាន់តែត្រូវកើតជាថ្មីក្នុងជំនឿប៉ុណ្ណោះទេ។ អគ្គសញ្ញាទាំងបីនោះគ្រាន់តែចាប់ផ្តើមជីវិតថ្មីជាគ្រីស្តបរិស័ទ។ អស់មួយជីវិតយើងក៏ត្រូវតែបង្ហាញថា យើងនៅតែជាគ្រីស្តបរិស័ទ។ ជាចំបាច់ត្រូវការព្រះវិញ្ញាណដ៏ វិសុទ្ធដែលស្ថិតក្នុងអ្នកជឿ ដោយសារអគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក និងលាបថ្ងាស ជួយឧបត្ថម្ភដើម្បីរក្សាទុកការ “ស្តាប់បង្គាប់នៃជំនឿ” (រម ១៦,២៦) ពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។

១៤. តើមនុស្សល្អអាចសង្រ្គោះខ្លួនឯងបានឬទេ?

ក្នុងវិស័យជាច្រើននៃជីវិត មនុស្សមានចិត្តលម្អៀងចង់គិតតែពីខ្លួនឯង។ យើងក៏ចង់ពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯង ដើម្បីទៅជាមនុស្សល្អ និងសង្រ្គោះខ្លួនឯង ដោយជ្រើសរើសសាសនាណាដែលខ្លួនពេញចិត្ត។ យើងស្មានថា បើយើងចេះរិះគិតពិចារណាដោយខ្លួនឯង ទាំងមានគោលបំណងល្អបានហើយ។ ហេតុអ្វីបាន ជាយើងត្រូវការព្រះសង្រ្គោះមួយអង្គ? ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវការការសង្រ្គោះដែលព្រះសហគមន៍អះអាងថា ការសង្រ្គោះនេះមកពីព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសហួសពីធម្មជាតិរបស់ព្រះជាម្ចាស់?

មនុស្សគ្រប់សម័យតែងតែចង់ធ្វើល្អ និងសង្រ្គោះខ្លួនឯង ដោយពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯង។ នៅសម័យបុរាណ លោកពីឡាតធ្លាប់អះអាងថា យើងអាចទៅជាមនុស្សឥតខ្ចោះ និងទទួលការសង្រ្គោះដោយមានចរិតរឹងមាំ និងខិតខំប្រព្រឹត្តអំពើល្អ។ ព្រះសហគមន៍តែងតែបដិសេធមិនព្រមទទួលការអះអាងបែបនេះ ដែលដេញព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះជាម្ចាស់ឱ្យចេញពីជីវិតខាងសីលធម៌ និងខាងវិញ្ញាណរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ។ ព្រះសហគមន៍ចងចាំព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអម្ចាស់ (២០៧៤)៖ “បើដាច់ពីខ្ញុំ អ្នករាល់គ្នាពុំធ្វើអ្វីកើតឡើយ” (យហ ១៥,៥)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមានការប្រៀនប្រដៅបីយ៉ាង៖ កំណត់ព្រំដែននៃធម្មជាតិមនុស្សដើម្បីធ្វើល្អ ការសង្រ្គោះដែលមកពីព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស ដោយសារព្រះគ្រីស្តបានសង្រ្គោះយើង និងវត្តមានរបស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះអ្នកជឿ ដែលរួមសាមគ្គីជាមួយបងប្អូននៅក្នុងព្រះសហគមន៍។

១៤.១ មនុស្សត្រូវរបួសជាបុគ្គលដ៏ទន់ខ្សោយម្នាក់

ដូចយើងបានថ្លែងក្នុងជំពូកទី១១ “មនុស្សបែងចែកជាពីរ” អ្នកជឿយល់ច្បាស់លាស់អំពីអ្វីទៅជាមនុស្ស និងលក្ខណៈរបស់គេនៅលើផែនដី។ តាមជំនឿ មនុស្សដែលព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅ​ (១៧៣០,​១៧១៩) មានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ (៣៥៥…)។ ក៏ប៉ុន្តែ មនុស្សជាសត្វលោកទន់ខ្សោយដែលមានកំណត់ព្រំដែនផង (១៧៣៩)។ ព្រះសហគមន៍មិនលើកតម្កើងមនុស្សច្រើនពេកផង មិនអាណិតមនុស្សច្រើនពេកផងដែរ។

មនុស្សទាំងអស់ដកពិសោធន៍ថា មនុស្សជាតិជាប់នឹងអំពើបាប (៣៨៦,១៨៦០)។ មនសិការមនុស្សតែងតែខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យធ្វើល្អ និងគេចផុតពីអ្វីដែលអាក្រក់ (១៧៣២)។ ជូនកាល មនុស្សប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពពិបាកវិនិច្ឆ័យ និងពិបាកសម្រេចចិត្ត (១៧៨៨-១៧៨៩)។

ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងឱ្យមនុស្សដឹងថា គេរួមចិត្តគំនិតនៅក្នុងការប្រព្រឹត្តអំពើបាប។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ព្រះបន្ទូលនេះជួយបំភ្លឺថា មារចេះតែកុហក និងបង្ខូចមនុស្ស។ ដំណឹងល្អចោទប្រកាន់ពួកខាងគណៈផារីស៊ីដែលជាមនុស្សមានពុត មិនព្រមទទួលស្គាល់ការពិតទោះជាមនសិការរបស់គេជួយបំភ្លឺ (៥៨១-៥៨២)។

បើយើងមានជំនឿ យើងក៏កែប្រែចិត្តគំនិត (១២៤៧-១២៤៨)។ ដោយប្រឈមមុខនឹងចិត្តលម្អៀងឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ (១៧២៣) អ្នកជឿកើតជាថ្មីពីខាងក្នុង ដោយមានចិត្តគំនិតថ្មី (១៤៣៣)។ ការខិតខំឱ្យប្រែចិត្តគំនិតនេះ មិនគ្រាន់តែមកពីស្នាដៃរបស់មនុស្សទេ (១៤២៧)។

អ្នកជឿផ្លាស់ប្តូរពីខាងក្នុងមកពីព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រណី និងពីសេរីភាពរបស់មនុស្សផង (១៧៤២)។ ដោយជួយឧបត្ថម្ភព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសធ្វើឱ្យគុណធម៌ចម្រើនឡើងនៅក្នុងមនុស្ស (១៨១០)។

១៤.២ ទទួលព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះជាម្ចាស់

មានតែព្រះជាម្ចាស់ទេដែលជួយសង្រ្គោះ (១៦៩)។ ដោយ “ព្រះជាម្ចាស់ជាសេចក្ដីស្រលាញ់” (១យហ ៤,៨) (២២១,៧៣៣) ព្រះអង្គក៏សម្ដែងព្រះហឫទ័យស្រលាញ់ដ៏ទូលំទូលាយរបស់ព្រះអង្គ ទ្រង់មានព្រះបន្ទូលមករកមនុស្ស ដូចជាមករកមិត្តសម្លាញ់របស់ព្រះអង្គ។ ព្រះអង្គសន្ទនាជាមួយពួកគេ ដើម្បីទទួលគេឱ្យរួមចំណែកក្នុងព្រះជន្មផ្ទាល់របស់ព្រះអង្គ (១៤២)។

ការសង្រ្គោះជាព្រះរាជកិច្ចនៃព្រះត្រៃឯកទាំងមូល (២៥៨)។ “ព្រះបិតាពុំបានចាត់ព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គនៅក្នុងលោកនេះ ដើម្បីវិនិច្ឆ័យមនុស្សលោកទេ ទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យសង្រ្គោះមនុស្សលោកវិញ” (យហ ៣,១៧)។ ដោយព្រះឈើឆ្កាងដ៏រុងរឿងនៃព្រះបុត្រា យើងបានទទួលផលផ្លែនៃការសង្រ្គោះ (៦០៥,៦៥៤)។ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធគង់នៅក្នុងព្រលឹងវិញ្ញាណរបស់អ្នកជឿ ទ្រង់ប្រព្រឹត្តកិច្ចការដោយព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះអង្គ (៧៣៤-៧៣៦)។

មុនដំបូង ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រទានឱ្យមនុស្សមានជីវិត (២៩៥,២៩៩)។ ព្រះជាម្ចាស់ក៏ប្រោសប្រទានឱ្យមនុស្សនូវព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គដែរ។ ព្រះបន្ទូលនេះសម្ដែងគម្រោងការពោរពេញដោយសេចក្ដីស្រលាញ់របស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះមនុស្ស ហើយត្រាស់ហៅគេឱ្យបានទៅ ជាបុត្រធីតារបស់ព្រះជាម្ចាស់ (១៧០១,១៧១៩)។ ដោយមនសិការ ព្រះជាម្ចាស់មានព្រះបន្ទូលពីខាងក្នុងចិត្តគំនិតមនុស្ស។ ព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ក៏ជួយគេឱ្យស្គាល់ខ្លួនឯងដោយទទួលស្គាល់សេចក្ដីពិត (៣៨៧) និងឱ្យគេយល់ថា ភោគសម្បត្តិដែលមានក្នុងពិភពលោកអាចរារាំងគេមិនឱ្យធ្វើដំណើរតាមផ្លូវនៃសុភមង្គលពិតប្រាកដ (១៧២៣)។

ព្រះជាម្ចាស់ក៏ប្រោសប្រទានទឹកដ៏រស់រវើកនៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស ដែលព្រះគ្រីស្តបានសម្ដែងឱ្យស្រ្តីសាម៉ារីស្គាល់ (យហ ៤,១០) (២៥៥៩)។ ដោយទទួលព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសក្នុងជំនឿ និងអគ្គសញ្ញានានា ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសមនុស្សឱ្យបានសុចរិត (១៩៨៧-១៩៩៦) បានសេចក្ដីថា មនុស្សសុចរិតដោយមានរបៀបរស់នៅស្របតាមសេចក្ដីសុចរិតរបស់ព្រះជាម្ចាស់ គឺភាពដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះអង្គ (១៩៩១)។

មនុស្សបានទៅជាសុចរិត មកពីបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត (១៧៤១) ជាព្រះសង្រ្គោះនៃពិភពលោក (៦០១,៦៥៤)។ ពេលនោះ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធគង់នៅក្នុងយើង។ ដោយសារព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះអង្គ (១៨៣០) ទ្រង់ក៏ប្រោសយើងឱ្យបានទៅជាបុត្រធីតារបស់ព្រះបិតាដូចព្រះគ្រីស្តជារៀមច្បង (៧៣៦)។

ព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសមិនប្រឆាំងនឹងសេរីភាពរបស់យើងទេ (១៧៤២)។ អ្វីៗទាំងអស់កើតឡើងនៅក្នុងខ្លួនដោយសេរីភាពរបស់មនុស្ស និងព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះជាម្ចាស់រួមជាមួយគ្នា។ មនុស្សមានសេរីភាពពិតប្រាកដក្នុងការស្វែងរកអ្វីដ៏ល្អ ឯព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសប្រោសឆន្ទៈមនុស្សឱ្យមានសេរីភាព ជម្រះ លើកឡើង និងប្រោសឱ្យវិសុទ្ធឆន្ទៈនេះ។ នេះជាព្រះរាជកិច្ចនៃព្រះវិញ្ញាណដែលជាគ្រូក្នុងជម្រៅចិត្ត (១៩៩៥)។

ពេលគេប្រព្រឹត្តតាមគុណធម៌ មនុស្សក៏ចូលរួមក្នុងចលនាដ៏សកម្មពីខាងក្នុងដែលព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធណែនាំ (១៨១០)។ ពេលនោះ ដោយសារព្រះអំណោយទាននៃព្រះវិញ្ញាណ យើងអាចទៅជាមនុស្សប្រកបដោយសីលធម៌ត្រឹមត្រូវ ទោះជាយើងពិបាកទៅដល់ និងរក្សាទុកកម្រិតនេះ (១៨១១)។

ក៏ប៉ុន្តែ តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាត្រូវតែប្រយ័ត្នកុំឱ្យស្មានថា យើងអាចគ្រប់គ្រងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ និងទៅជាមនុស្សដ៏វិសុទ្ធ។ ដោយព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសហួសពីធម្មជាតិ យើងមិនអាចដកពិសោធន៍អំពីការប្រណីសន្តោសនេះ ហើយមានតែជំនឿទេដែលយើងអាចទទួលបាន (២០០៥)។ គ្រីស្តបរិស័ទគ្រាន់តែត្រូវរម្លឹកព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះគ្រីស្ត៖ “អ្នករាល់គ្នាអាចស្គាល់គេបាន តាមអំពើដែលគេប្រព្រឹត្ត” (មថ ៧,២០) ដើម្បីយល់ថា គេ និងអ្នកដទៃ ជាពិសេស ជនដ៏វិសុទ្ធមានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធនៅក្នុងខ្លួនឬទេ។

១៤.៣ គ្មាននរណាម្នាក់ធ្វើល្អសម្រាប់ខ្លួនឯងតែប៉ុណ្ណោះ ឬធ្វើតែម្នាក់ឯងនោះទេ

ការប្រៀនប្រដៅដែលមានក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបានបង្ហាញថា ដើម្បីធ្វើតាមដំណឹងល្អ និងចម្រើនឡើងក្នុងប្រាជ្ញាញាណ និងតាមគុណធម៌មនុស្សត្រូវតែខិតខំធ្វើល្អដោយមានព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជួយពីខាងក្នុង។

ព្រះអម្ចាស់ប្រោសប្រទានជំនឿជាព្រះអំណោយទានឥតគិតថ្លៃ (១៦២)។ យើងត្រូវការអធិដ្ឋាន និងស្តាប់ព្រះបន្ទូល ដើម្បីពង្រឹងជំនឿនេះ។

ក៏ប៉ុន្តែ ដើម្បីបានជំនឿអស់មួយជីវិត យើងក៏ត្រូវប្រយុទ្ធខាងវិញ្ញាណប្រឆាំងនឹងអំពើបាប (៤០៩) និងឧបសគ្គដែលយើងប្រឈមមុខក្នុងពេលអធិដ្ឋាន (២៧២៥)។ បើយើងធ្វើតាមព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដោយបន្ទាបខ្លួន យើងក៏រួមជាមួយព្រះគ្រីស្តកាន់តែជិតស្និទ្ធឡើងៗ (២០១៤)។

គ្រីស្តបរិស័ទម្នាក់ៗត្រូវតែអធិដ្ឋានជាដាច់ខាត (២៦៩៧) ដ្បិតពេលយើងអធិដ្ឋាន យើងក៏អាចធ្វើតាមព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះបិតាដូចបុត្រធីតាដ៏ជាទីស្រលាញ់របស់ព្រះអង្គ (២៦១០)។

បើគ្រីស្តបរិស័ទមិនអាចអួតខ្លួនក្នុងការសង្រ្គោះខ្លួនឯងទេ គេក៏មិនអាចស្ថិតនៅដោយឡែកពីអ្វីដ៏ល្អ ដែលមកពីសហគមន៍អ្នកជឿឯទៀត ដែលប្រមូលគ្នាក្នុងព្រះសហគមន៍ (២៦៥៥)។

ស្របតាមធម្មជាតិគឺ មនុស្សម្នាក់ៗត្រូវការអ្នកដទៃ (១៩៣៦) យ៉ាងណា សាវ័ករបស់ព្រះគ្រីស្តក៏ត្រូវការអ្នកដទៃដែរ (៧៨១)។

ទោះជាជំនឿជាកិច្ចការរបស់មនុស្សម្នាក់ៗផ្ទាល់ខ្លួន (១៦៦) យើងម្នាក់ៗទទួលពិធីជ្រមុជទឹក ហើយព្រះជាម្ចាស់នឹងវិនិច្ឆ័យយើងម្នាក់ៗតាមរបៀបរស់នៅ និងកិច្ចការ (២១៥៨,១០២២) ក៏យើងទទួលព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ដែលជាប្រភពនៃជំនឿ (៨៧៥,២) ដោយ សារព្រះសហគមន៍ និងតាមរយៈព្រះសហគមន៍។ គឺនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ និងតាមរយៈព្រះសហគមន៍ដែលយើងទទួលអគ្គសញ្ញានានា ដែលផ្តល់ព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះគ្រីស្ត និងជីវិតក្នុងអង្គព្រះវិញ្ញាណ (១១១៨,២០៣០,២០៤០)។ គឺនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ដែលយើងប្រារព្ធពិធីអរព្រះគុណដែលសំដៅថា ប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់រួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយ (១១៤១) កំពុងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅក្រុងយេរូសាឡឹមដែលនៅស្ថានបរមសុខ ហើយដែលប្រមូលជនដ៏វិសុទ្ធ និងពួកទេវទូត (៧៥៧,១១៣៨,២៧៨៨)។

ដោយសារព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគេឱ្យរួមសាមគ្គីក្នុងការទទួលព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស និងឱ្យទៅជាបុត្រធីតារបស់ព្រះអង្គ ព្រះគ្រីស្តក៏បានជួយបង្រៀនឱ្យសាវ័ករបស់ព្រះអង្គចេះសូត្រធម៌ ឱព្រះបិតាយើងខ្ញុំដែលគង់នៅស្ថានបរមសុខ (២៧៩២)។ ធម៌អធិដ្ឋាននេះសម្ដែងថា ជនដ៏វិសុទ្ធរួមសហភាពជាមួយគ្នាក្នុងការចែកទ្រព្យសម្បត្តិខាងវិញ្ញាណ (៩៤៩)។

ពីដើមដល់ទីបញ្ចប់ គ្រីស្តបរិស័ទយល់ឃើញថា ព្រះជាម្ចាស់ផ្ទាល់ជាគោល ជាអ្នកប្រព្រឹត្ត និងជាគោលដៅចុងក្រោយនៃបទពិសោធន៍ខាងវិញ្ញាណរបស់គេ។ ត្រូវតែអធិដ្ឋានដូចជាអ្វីៗទាំងអស់ពឹងផ្អែកលើព្រះជាម្ចាស់ ហើយត្រូវធ្វើការដូចជាអ្វីៗទាំងអស់ពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯងផង (២៣៨៤)។ ទីបញ្ចប់ សូមស្តាប់ពាក្យទូលអង្វររបស់សន្តអូគូស្ទីន ដែលឆ្លើយតបនឹងលោកពេឡា៖ “ឱព្រះអម្ចាស់អើយ! សូមព្រះអង្គបញ្ជាឱ្យទូលបង្គំនូវអ្វីដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យទូលបង្គំធ្វើ តែសូមព្រះអង្គប្រោសប្រទានឱ្យទូលបង្គំនូវអ្វីដែលព្រះអង្គបញ្ជាឱ្យទូលបង្គំធ្វើ”។ អ្វីៗទាំងអស់ក្នុងជីវិតជាគ្រីស្តបរិស័ទមកពីព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស។

១៥. មនុស្សម្នាក់ៗជាបងប្អូនរបស់ខ្ញុំ

ក្នុងសង្គមបច្ចុប្បន្នកាលដែលប្រកាន់មិនព្រមទទួលអ្នកខ្លះផង ថែមទាំងទាមទារឱ្យមនុស្សមានសិទ្ធិស្មើគ្នាផង តើមនុស្សអាចស្តាប់ដំណឹងល្អដែលប្រកាសថា ត្រូវស្រលាញ់អ្នកដទៃបានឬទេ?

តើត្រូវរម្លឹកថា ជាច្រើនលើកច្រើនសា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា មនុស្សមានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរផង ធ្លាក់ខ្លួនជាអ្នកបាបផង។ មនុស្សមានតម្លៃស្មើៗគ្នាទាំងអស់គ្នា ទោះជាមានអំពើហិង្សាបំបាក់បំបែកគេ គេមានសិទ្ធិមូលដ្ឋានសកល ទោះជាមានអំពើអយុត្តិធម៌ជាច្រើនផង។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាណែនាំឱ្យស្គាល់អ្វីដែលជាលក្ខណៈពិសេស និងសំខាន់ជាងគេក្នុងការទាមទារនៃដំណឹងល្អឱ្យស្រលាញ់គ្នាដូចបងប្អូន។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ទៀតថា ត្រូវតែធ្វើតាមយុត្តិធម៌ដើម្បីស្រលាញ់គ្នាពិតប្រាកដ។ ទីបញ្ចប់ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាសន្និដ្ឋានថា ម្នាក់ៗត្រូវតែកែប្រែចិត្តគំនិត និងកែរបៀបរស់នៅ ដើម្បីឱ្យមានទំនាក់ទំនងរវាងគ្នានឹងគ្នាឱ្យបានល្អ។

១៥.១ អ្នកដទៃជា “អគ្គសញ្ញា”

ក្នុងប្រការជាច្រើន នៅពេលលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់ថា យើងត្រូវស្រលាញ់អ្នកដទៃ យើងក៏ត្រូវរកយុត្តិធម៌ឱ្យគេផង (២៤០១,២៤៧៩,២៨២០,២៤៨៧)។ សេចក្ដីស្រលាញ់ និងយុត្តិធម៌ ជាគុណធម៌ពីរដែលជាប់ចំណងនឹងគ្នា (១៨៨៩)។

ត្រូវតែស្វែងរកយុត្តិធម៌ (១៨០៧) ដ្បិតមនុស្សទាំងអស់មានឋានៈស្មើគ្នា​ (៣៦០,​១៨៧៨,​១៩៣៤)​ ភោគសម្បត្តិ​របស់ផែនដីមានសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់ (២៤០២…) ហើយមនុស្សម្នាក់ៗមិនមែនជាវត្ថុមួយ (៣៥៧,១៩៣០)។ មនុស្សទាំងអស់ពិតជាបងប្អូននឹងគ្នា (៣៦១)។

សេចក្ដីស្រលាញ់ជាគុណធម៌សំខាន់ជាងគេ (១៨២២,១៨២៧) បានជាត្រូវតែស្រលាញ់អ្នកដទៃ។ ត្រូវតែតាំងខ្លួនជាបងប្អូនរបស់អ្នកដទៃ (១៩៣២)។ វិន័យនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ចំពោះអ្នកដទៃ ដូចសេចក្ដីស្រលាញ់របស់ព្រះជាម្ចាស់ផង (១៨៧៨,២១៩៦)។ សេចក្ដីស្រលាញ់ធ្វើឱ្យ “ធម្មវិន័យឱ្យបានពេញលក្ខណៈ” (រម ១៣,១០)។

វិន័យទាំងប្រាំពីរចុងក្រោយនៃវិន័យ១០ ប្រការរម្លឹកអំពីភារកិច្ចទាំងអស់ដែលត្រូវតែធ្វើ ដើម្បីស្រលាញ់អ្នកដទៃ (២០៥៥)។

ត្រូវតែស្រលាញ់មនុស្សទាំងអស់។ យើងត្រូវស្រលាញ់ដូចព្រះអម្ចាស់រហូតដល់ស្រលាញ់ខ្មាំងសត្រូវរបស់យើង ឱ្យយើងទៅជាបងប្អូនរបស់អ្នកដទៃ ស្រលាញ់កូនក្មេង និងជនក្រីក្រដូចព្រះអង្គផ្ទាល់ (១៨២៥)។

តាមគ្រីស្តសាសនា មនុស្សរួបរួមជាមួយគ្នាដូចជាបងប្អូន បានជាគេត្រូវរួមសាមគ្គីនឹងគ្នាទុកជាមិត្តសម្លាញ់ និងស្រលាញ់គ្នាក្នុងសង្គម។ មនុស្សទាំងអស់ ទោះជាជាតិសាសន៍អ្វីក៏ដោយ ក៏មានសភាពស្មើគ្នាជាសត្វលោកដែលមានប្រាជ្ញា (១៩៣៩,២៤០៧…)។ ឱ្យយើងចេះស្រលាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក ជាវិន័យសំខាន់ជាងគេនៅក្នុងសង្គម (១៨៣៩)។ ហេតុនេះហើយ បានជាការចេះគិតពីប្រយោជន៍របស់អ្នកដទៃ ជាគ្រឹះនៃជីវិតខាងសីលធម៌ដូចការស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់ដោយបន្ទាបខ្លួនផង (១៩៥៥)។

១៥.២ វិន័យថ្មី

ព្រះគ្រីស្តសម្ដែងលក្ខណៈដ៏ស៊ីជម្រៅនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ចំពោះអ្នកដទៃ។ សេចក្ដីស្រលាញ់ជាវិន័យថ្មី (១៨២៣,១៩៦៥,១៩៧២) ដែលព្រះអង្គប្រគល់ឱ្យក្រុមសាវ័ករបស់ព្រះអង្គ។ អ្វីដែលថ្មីមិនមែនជាការស្រលាញ់អ្នកដទៃ តែជាការស្រលាញ់គេដូចព្រះអង្គបានស្រលាញ់យើងដែរ (យហ ១៥,១២)។ ព្រះអង្គបានស្រលាញ់មនុស្សទាំងអស់រហូតដល់សោយទិវង្គត (៦០៥,៦០១,១៧៤១)។ ព្រះអង្គត្រាស់ហៅគេទាំងអស់គ្នាឱ្យចូលក្នុងព្រះរាជ្យ ដែលព្រះអង្គបានប្រកាស និងសន្យា (៥៤៣)។ ព្រះអង្គផ្ទាល់គង់នៅក្នុងអស់អ្នកដែលរងទុក្ខលំបាកតាមរបៀបពិសេស (៥៤៤)។

ពេលព្រះគ្រីស្តមានពាក្យប្រស្នាអំពីពេលដែលព្រះជាម្ចាស់វិនិច្ឆ័យមនុស្សលោក តើត្រូវយល់ព្រះបន្ទូលនេះយ៉ាងដូចម្ដេច?៖ “គ្រប់ពេលដែលអ្នករាល់គ្នាប្រព្រឹត្តអំពើល្អ ចំពោះអ្នកតូចតាចជាងគេបំផុតម្នាក់ ដែលជាបងប្អូនរបស់យើងនេះ អ្នករាល់គ្នាក៏ដូច ជាបានប្រព្រឹត្តចំពោះយើងដែរ” (មថ ២៥,៤០)។ ព្រះគ្រីស្តសម្ដែងព្រះភក្ត្រព្រះអង្គនៅក្នុងអ្នកក្រីក្រ (៦៧៨,១៩៣២)។ អ្នកដទៃ ជាពិសេស អ្នកក្រីក្រជាទីសម្គាល់ ជា “អគ្គសញ្ញា” នៃវត្តមានរបស់ព្រះគ្រីស្ត (២៤៤៩)។

ក្នុងពិធីបុណ្យអរព្រះគុណ យើងមិនអាចទទួលព្រះកាយព្រះគ្រីស្តឱ្យបានសមរម្យ បើសិនជាយើងមិនរួមចំណែកក្នុងការជួយអ្នកក្រីក្រ (១៣៩៧)។

ហេតុនេះហើយ បើសិនជាគ្រីស្តបរិស័ទចង់ធ្វើតាមដំណឹងល្អដោយចិត្តស្មោះ គេក៏ត្រូវតែមើលឃើញព្រះភក្ត្ររបស់ព្រះគ្រីស្តនៅក្នុងមនុស្សទាំងអស់ ជាពិសេស អស់អ្នកដែលរងទុក្ខលំបាកដែលរង់ចាំសេចក្ដីស្រលាញ់ និងភាពថ្នាក់ថ្នម។ អស់គ្រីស្តបរិស័ទដែលធ្វើដូច្នេះបង្ហាញថា បើយើងចេះរួមសាមគ្គីយ៉ាងជាក់ស្ដែង យើងក៏ជួយឱ្យមនុស្សទាំងអស់មានទំនាក់ទំនងប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសាន្ត និងសន្តិភាព យើងក៏ជួយកសាងសង្គម និងធ្វើឱ្យភាពក្រីក្រថយចុះ (១៨៨៩,១៩៣១,២៤៤៨)។

១៥.៣ អស់អ្នកដែលយើងត្រូវស្រឡាញ់

យើងត្រូវស្រលាញ់មនុស្សទាំងអស់ ដោយមិនប្រកាន់នរណាម្នាក់ទេ យើងទាំងអស់គ្នាក៏ត្រូវអនុវត្តតាម “វិន័យមាស” (១៩៧០)៖ “បើអ្នករាល់គ្នាចង់ឱ្យអ្នកដទៃប្រព្រឹត្តចំពោះខ្លួនបែបណា ត្រូវប្រព្រឹត្តចំពោះគេបែបនោះដែរ” (មថ ៧,១២)។ ក្រោយពីបានបញ្ជាក់ថា ត្រូវស្រលាញ់មនុស្សទាំងអស់ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចាប់អារម្មណ៍អំពីស្ថាន ភាពមនុស្សខ្លះដ៏ពិសេស ដូចជានៅក្នុងក្រុមគ្រួសារ (២២០៤,២២១២) ការគោរពបម្រើរបស់កូនៗចំពោះមាតាបិតា (២២១៥) និងភាពថ្នាក់ថ្នមរបស់មាតាបិតាចំពោះកូនៗវិញ (២២២៨)។

ជាពិសេស ដោយធ្វើតាមគំរូរបស់ព្រះគ្រីស្ត គ្រីស្តបរិស័ទត្រូវចាប់អារម្មណ៍ និងជួយ សង្រ្គោះអស់អ្នកដែលរងទុក្ខលំបាកខាងផ្លូវកាយ ឬខាងផ្លូវចិត្ត (៥៤៤,១៥០៣,១៥០៩)។ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគេឱ្យអនុវត្តកាយវិការ និងកិច្ចការនៃសេចក្ដីស្រលាញ់ដែលគេហៅថា កិច្ចការធម៌មេត្តាករុណាចំពោះអ្នកទាំងអស់នោះ (២៤៤៧)។

ព្រះសហគមន៍មានធម៌មេត្តាករុណាពិសេសចំពោះអ្នកក្រីក្រ (៧១៦) ដោយស្រលាញ់គេច្រើនជាងគេ (២៤៤៨)។ ព្រះសហគមន៍ក៏មានបំណងចង់ធ្វើតាមគំរូនៃដំណឹងល្អ និងព្រះបន្ទូលអំពីសុភមង្គលពិតប្រាកដ (២៤៤៤)។

ដោយយើងត្រូវស្រលាញ់អ្នកដទៃ យើងក៏ត្រូវគោរពអស់អ្នកជឿខាងនិកាយគ្រីស្តបរិស័ទឯទៀត (៨១៨) អស់អ្នកដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម ឬដែលកាន់សាសនាផ្សេងទៀត (៨៤១-៨៤២)។ ត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងជាមួយគេ (៨៥៦) ដ្បិតមនុស្សទាំងអស់រួមជាមួយគ្នាក្នុងក្រុមគ្រួសារតែមួយ និងមានវាសនាតែមួយផង (៨៤២)។

មនុស្សគ្រប់ជាតិគ្រប់សាសន៍រួមឯកភាពជាមួយគ្នា បានជាប្រជាជាតិទាំងឡាយក៏ត្រូវតែរួមសាមគ្គីជាមួយគ្នាផងដែរ (១៩៣៩)។ ហេតុនេះហើយ បានជាប្រទេសទាំងអស់ត្រូវតែធ្វើតាមការទាមទារទាំងប៉ុន្មាននៃយុត្តិធម៌ និងសេចក្ដីស្រលាញ់ (២៤៣៩)។

បើយើងស្រលាញ់អ្នកដទៃ យើងក៏ត្រូវលើកលែងទោសឱ្យខ្មាំងសត្រូវផងដែរ។ វិន័យនេះពិតជាពិបាកធ្វើតាម ក៏ប៉ុន្តែ បើយើងមិនលើកលែងទោសឱ្យគេ យើងក៏មិនអាចរស់នៅស្របតាមដំណឹងល្អ។ ព្រះគ្រីស្តប្រៀនប្រដៅឱ្យស្រលាញ់អ្នកដទៃរហូតដល់លើកលែងទោសឱ្យខ្មាំងសត្រូវ។ ព្រះអង្គក៏បញ្ជាឱ្យយើងស្រលាញ់ខ្មាំងសត្រូវទាំងអស់ (១៩៣២,២២៦២,២៣០៣)។

តាមសំណូមពរទីប្រាំនៃធម៌ ឱព្រះបិតាយើងខ្ញុំ យើងក៏សូមឱ្យមានកម្លាំងចិត្តដើម្បីចេះលើកលែងទោស (២៨៤០,២៨១៤)។ គួរសម្គាល់ថា (២៨៤១) ព្រះគ្រីស្តមានព្រះបន្ទូលជាច្រើនលើកច្រើនសាអំពីការលើកលែងទោស ជាពិសេសនៅពេលព្រះអង្គទេសនានៅលើភ្នំអំពីសុភមង្គលដ៏ពិតប្រាកដ (មថ ៥,២៣-២៤,៦,១៤-១៥)។

១៥.៤ ការកែប្រែចិត្តគំនិត

ដើម្បីស្រឡាញ់អ្នកដទៃត្រូវតែលះបង់ខ្លួនឯង។ យើងមិនអាចធ្វើដូច្នេះបាន បើសិនជាយើងមិនកែប្រែចិត្តគំនិតពីខាងក្នុង ពោលគឺមានបំណង និងឆន្ទៈផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ (១៤៣១)។ តាមធម៌ទេសនារបស់ព្រះគ្រីស្តអំពីសុភមង្គលដ៏ពិតប្រាកដ (២៥៤៤-២៥៤៥) យើងត្រូវបន្ទាបខ្លួនជាអ្នកក្រ ឃ្លាតចេញពីបំណងលោភលន់ឥតសណ្តាប់ធ្នាប់ (២៥៣៥) និងកំចាត់ការច្រណែនឈ្នានីសចេញពីក្នុងចិត្ត (២៥៣៨) ដែលរារាំងយើងមិនឱ្យចេះស្រឡាញ់ (២៥៤០)។

បើយើងធ្វើតាមយុត្តិធម៌ និងស្រលាញ់អ្នកដទៃ យើងក៏ត្រូវជៀសវាងកុំបង្ខូចកិត្តិយសរបស់គេ ដូចជានិយាយដើមគេ បង្អាប់បង្អោនគេ (២៤៧៩) និងធ្វើជាសាក្សីក្លែងក្លាយ (២៤៧៦)។

មិនត្រូវកុហកគេ (២៤៨៦-២៤៨៧) និងប៉ះពាល់ដល់ជីវិតឯកជនរបស់គេដែរ (២៤៩២)។ យ៉ាងណាមិញ មិនត្រូវគិតតែពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងចង់សងសឹក។

បើយើងស្រលាញ់ យើងមិនត្រូវបង្កើតរឿងអាស្រូវផងដែរ (២២៨៤-២២៨៥)។

ដើម្បីដឹងថា យើងជាគ្រីស្តបរិស័ទពិតប្រាកដតាមដំណឹងល្អ យើងក៏ត្រូវតែស្រឡាញ់អ្នកដទៃជាចំបាច់ បានជាយើងត្រូវតែអធិដ្ឋាន។ ដូចកូនដ៏ជាទីស្រលាញ់ (២៧៣៤) យើងត្រូវសូមព្រះបិតាប្រោសប្រទានឱ្យយើងចេះបន្ទាបខ្លួន និងជឿទុកចិត្តលើព្រះអង្គ (២៧៨៥) ប្រុងស្មារតីឱ្យរួមរស់ជាមួយព្រះគ្រីស្តជានិច្ច (២៨៦០) ជាពិសេសឱ្យយើងចេះលើកលែងទោស (២៨៦៤)។

ដោយសារយើងទូលអង្វរព្រះបិតា សូមព្រះអង្គលើកលែងទោសឱ្យយើង (១៦៣១) បានជាយើងអាចលើកលែងទោសឱ្យអ្នកដទៃផងដែរ។ ការលើកលែងទោសជាកំពូលនៃការអធិដ្ឋានរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ​ (២៨៦៤)។

ទីបញ្ចប់ ដើម្បីឱ្យមានទំនាក់ទំនងល្អរវាងគ្នានឹងគ្នានៅក្នុងសង្គម ត្រូវតែរម្លឹកពាក្យបុរាណដែលសង្ខេបគ្រីស្តសាសនាទាំងមូល៖ នៅពេលទទួលមរណភាព មានតែសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលនៅស្ថិតស្ថេរជានិច្ច។

១៦. ព្រះសហគមន៍ និងសង្គម

ហេតុអ្វីបានជាព្រះសហគមន៍ធ្វើអន្តរាគមន៍នៅក្នុងសង្គម? មនុស្សភាគច្រើនគិតថា សង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចមិនមែនជាវិស័យរបស់ព្រះសហគមន៍ទេ។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកខ្លះអាចគិតថា បើដូច្នេះ ព្រះសហគមន៍រួមចិត្តគំនិតជាមួយនឹងមនោគមវិជ្ជាខាងនយោបាយ ឬអាជ្ញាធរ និងអំណាចក្នុងសង្គមផង។

ព្រះសហគមន៍ត្រូវតែចាប់អារម្មណ៍អំពីបញ្ហាផ្សេងៗដែលមាននៅក្នុងសង្គម ដូចជាការទាមទារយុត្តិធម៌ ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងការចេះរួមសាមគ្គីរវាងគ្នានឹងគ្នា។ ក្នុងនាមដំណឹងល្អ ព្រះសហគមន៍រម្លឹកថា ត្រូវតែរួមរស់ជាមួយគ្នាដោយមានសេដ្ឋកិច្ចជួយបម្រើមនុស្ស។ ព្រះសហគមន៍ក៏ដាស់តឿនអស់អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងសង្គមឱ្យជួយបម្រើប្រជាពលរដ្ឋប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ភាពស្មើគ្នា និងសេចក្ដីសុខសាន្ត។

១៦.១ ទស្សនវិស័យមួយអំពីមនុស្ស

ក្នុងជំពូកដ៏វែងពីរ មួយទាក់ទងនឹងការរស់នៅក្នុងសង្គម (១៨៧៧-១៩៤២) មួយទៀតអំពីយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម (២៤០១-២៤៤២) លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់អំពីគោលលទ្ធិផ្សេងៗ ដែលជួយឱ្យមានទំនាក់ទំនងរវាងគ្នានឹងគ្នានៅក្នុងសង្គម។

ព្រះសហគមន៍ធ្វើអន្តរាគមន៍ដូច្នេះ ដ្បិតព្រះសហគមន៍ចាប់អារម្មណ៍អំពីដំណើរជីវិតមនុស្ស។ ព្រះសហគមន៍ចង់ផ្តល់សក្ខីភាពអំពីតម្លៃមនុស្ស (២២៤៤) តាមដំណឹងល្អ (២៤១៩)។

ម្យ៉ាងទៀត ព្រះសហគមន៍ដឹងច្បាស់អំពីអំពើអយុត្តិធម៌ និងភាពគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់នៃសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។ ព្រះសហគមន៍ក៏ឆ្លៀតឱកាសបន្លឺសម្លេងឱ្យគេស្តាប់។ ជាច្រើនលើកច្រើនសា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារៀបរាប់អំពីរចនាសម្ពន្ធនៃអំពើបាប (៤០៨) ដែលមានក្នុងស្ថាប័ននៃសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ច។ ព្រះសហគមន៍ចោទប្រកាន់ថា នៅក្នុងសង្គមមានអំពើបាបរួម (១៨៦៩) មានការច្រឡំមធ្យោបាយ និងគោលដៅ (១៨៨៧) មានភាពមិនស្មើគ្នា (១៩៣៨) មានការប្រើប្រាស់មនុស្សដូចជាទាសករ (២៤១៤) ហើយព្រះសហគមន៍រម្លឹកថា ត្រូវតែគោរពសិទ្ធិមនុស្សមូលដ្ឋានជាដាច់ខាត (១៩០៧,១៩៣០)។

ព្រះសហគមន៍ធ្វើអន្តរាគមន៍ដូច្នេះ មិនមែនមកពីព្រះសហគមន៍នេះមានបំណងចង់គ្រប់គ្រងចិត្ត និងរបៀបរស់នៅរបស់មនុស្សទេ។ ព្រះសហគមន៍ក៏មិនចង់កាន់អំណាចខាងនយោបាយដែរ (២៤៤២,២២៤៥)។ ព្រះសហគមន៍មានបេសកកម្មខាងសីលធម៌ប្លែកពីអាជ្ញាធរខាងនយោបាយ (២៤១៩)។

ព្រះសហគមន៍រម្លឹកសេចក្ដីពិតផ្សេងៗដ៏សំខាន់ៗ៖ មនុស្សត្រូវការរស់នៅក្នុងសង្គម (១៨៧៩,១៨៣៦) លក្ខណៈរបស់សង្គម (១៩៨០) និងវត្តមាននៃអាជ្ញាធរដែលណែនាំសង្គម (១៨៩៧) ហើយការជួយបម្រើមនុស្សដែលជាដើមកំណើត ជាប្រធានបទ និងជាទីដៅនៃស្ថាប័នសង្គមទាំងអស់ (១៨៨១)។

ព្រះសហគមន៍យល់ឃើញថា ក្នុងសង្គមភាគច្រើនមនុស្សសំខាន់ជាងវត្ថុផ្សេងៗ (២២៤៥) ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍ក៏ចង់បញ្ជាក់ដោយខ្លួនឯងថា មនុស្សមានតម្លៃលើសពីសង្គមទៅទៀត។ ព្រះសហគមន៍ត្រូវតែប្រកាសគោលលទ្ធិនៃជីវិតខាងសីលធម៌ សូម្បីតែចំពោះស្ថាប័នសង្គមទាំងមូល (២០៣០)។

តាមប្រវត្តិសាស្រ្ត និងការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមនានា (២៤២១) ព្រះសហគមន៍បានបង្កើតក្បួនលទ្ធិខាងសង្គម (២៤២២) ដែលស្នើសុំគោលការណ៍ផ្សេងៗ ដើម្បីរិះគិតពិចារណាលក្ខណៈផ្សេងៗ ដើម្បីជួយវិនិច្ឆ័យ និងផ្តល់ទិសដៅដើម្បីប្រព្រឹត្តកិច្ចការផ្សេងៗ (២៤២៣)។

ម្យ៉ាងទៀត ក្នុងនាមដំណឹងល្អ ព្រះសហគមន៍ណែនាំឱ្យស្ថាប័នសង្គមរួមសាមគ្គីនឹងគ្នាតាមរបៀបហួសពីច្បាប់មនុស្សទៅទៀត (១៩៣២,១៩៤០) ពោលគឺកុំឱ្យស្ថាប័នសង្គមប្រើអំពើហិង្សា ហើយចេះលើកលែងទោសឱ្យខ្មាំងសត្រូវផង (១៩៣៣)។ មិនគ្រាន់តែនៅពេលយើងធានាសិទ្ធិ និងបំពេញភារកិច្ច ព្រមទាំងគោរពកិច្ចសន្យាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងត្រូវតែចេះយល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក (២២១៣)។ ក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ខ្លួន ព្រះសហគមន៍បានបើកផ្លូវថ្មី ដើម្បីឱ្យមនុស្សរួមសាមគ្គីគ្នា មិនគ្រាន់តែដោយចែករំលែកទ្រព្យសម្បត្តិលោកីយ៍ប៉ុណ្ណោះទេ (១៩៤២)។

ព្រះសហគមន៍មានបេសកកម្មវិនិច្ឆ័យតាមសីលធម៌ សូម្បីតែក្នុងវិស័យទាក់ទិននឹងនយោបាយផងដែរ នៅពេលសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់មនុស្ស ឬការសង្រ្គោះរបស់ព្រលឹងទាមទារឱ្យ (២២៤៦,២៤២០)។

ក្រុមលោកអភិបាលមានមុខងារក្នុងការប្រព្រឹត្តកិច្ចការរបស់ពួកលោក បញ្ជូនបន្តសារនៃសេចក្ដីពិត (៨៩០) ខាងសីលធម៌ (២០៣៦-២០៣៧)។ នៅពេលដែលអស់លោកប្រកាសសារនោះ ពួកគាត់ជាព្យាការី។

គ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាជាព្រះសហគមន៍ផង (៨៩៧)។ ពួកគេត្រូវតែចូលរួមចំណែកក្នុងបេសកកម្មរបស់ព្រះសហគមន៍។ ពួកគេត្រូវមានគំនិតថ្មី ដើម្បីឱ្យដំណឹងល្អចូលក្នុងស្ថាប័នសង្គមខាងនយោបាយ និងខាងសេដ្ឋកិច្ចឱ្យបានស៊ីជម្រៅ (៨៩៩,៩០៥,៩០៩,២៤៤២)។

ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេត្រូវប្រយ័ត្នបង្ហាត់ខ្លួនឱ្យចេះវែកញែកយ៉ាងច្បាស់នូវអ្វីៗជាសិទ្ធិ និងជាភារកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងឋានៈជាសមាជិកនៃព្រះសហគមន៍ និងអ្វីៗជាសិទ្ធិ និងជាភារកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងឋានៈជាសមាជិកនៃសង្គមមនុស្ស (៩១២,២៨២០)។

១៦.២ ភារកិច្ចផ្សេងៗក្នុងការរស់នៅក្នុងសង្គម

អ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងសង្គមត្រូវបំពេញមុខងាររបស់ខ្លួនដូចជាអ្នកបម្រើគេ (២២៣៤,១៩០២)។

អ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងសង្គមត្រូវតែគោរពលំដាប់លំដោយដ៏ត្រឹមត្រូវនៃគុណធម៌ (១៨៨៦,២២៣៤) ដើម្បីលើកប្រយោជន៍រួមនៃសង្គមដែលទាមទារគោរពបុគ្គលម្នាក់ៗ និងសិទ្ធិរបស់គេ សុខមាលភាព និងការរីកចម្រើន សុវត្តិភាព និងសន្តិភាព (១៩០៦-១៩១១)។

ដើម្បីគោរពបុគ្គលម្នាក់ៗ និងសិទ្ធិរបស់គេ អាជ្ញាធរត្រូវតែបំពេញភារកិច្ចសំខាន់ផ្សេងៗដូចជា៖ ត្រូវតែលើកទឹកចិត្តបង្កើតសហគមន៍ដោយមនុស្សទាំងអស់អាចចូលរួមបាន (១៨៨២) ត្រូវតែធ្វើតាមគោលការណ៍នៃជំនួស (=សង្គមដែលមានកម្រិតខ្ពស់មិនត្រូវធ្វើអន្តរាគមន៍ក្នុងការរស់នៅខាងក្នុងនៃសង្គមដែលមានកម្រិតទាប) (១៨៨៣-១៨៨៥) គោរព និងគាំទ្រក្រុមគ្រួសារ (២២០៩-២២១១) ត្រូវតែគោរពជីវិត (២២៧៣) និងធានាសុខភាព (២២៨៨) គោរពសិទ្ធិខាងនយោបាយ (២២៣៧) ជាពិសេស សិទ្ធិសេរីភាពខាងសីលធម៌ និងខាងសាសនា (១៧៣៨) ដោយមានសិទ្ធិប្រត្តិបត្តិតាម (១៧៤០)។

មានភារកិច្ចផ្សេងៗដែលជាប់ជាមួយនឹងភារកិច្ចខាងលើនោះ៖ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិក្នុងការទទួលព័ត៌មាន (២៤៩៨) ហើយមានសិទ្ធិក្នុងការរក្សាទុកការសម្ងាត់នៃវិជ្ជាជាវៈ បើត្រូវការមែន (២៤៩១)។

អ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងសង្គមមានភារកិច្ចយ៉ាងណា ប្រជាពលរដ្ឋក៏មានភារកិច្ចយ៉ាងនោះដែរ៖ ត្រូវតែបង់ពន្ធ បោះឆ្នោត ការពារប្រទេសជាតិ (២២៤០) ធ្វើតាមបទបញ្ជាអាជ្ញាធរត្រឹមត្រូវ (១៩០០) ទាំងប្រឆាំងនឹងគេនៅពេលដែលបទបញ្ជានោះប្រឆាំងនឹងសីលធម៌ សិទ្ធិគ្រឹះរបស់មនុស្ស ឬការប្រៀនប្រដៅរបស់ដំណឹងល្អ (២២៤២-២២៤៣)។

១៦.៣ ការទាមទារយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម

រដ្ឋាភិបាលមិនអាចធ្វើអ្វីៗទាំងអស់ក្នុងវិស័យយុត្តិធម៌នៃសង្គម។ រដ្ឋអំណាចមានភារកិច្ចពិនិត្យមើល និងដឹកនាំការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច (២៤៣១)។

អ្នកទទួលខុសត្រូវនៃសហគ្រាសទទួលខុសត្រូវលើប្រតិបត្តិការ (២៤៣២)។ ត្រូវតែធានាឱ្យមនុស្សអាចមានការងារធ្វើ (២៤៣៣,២៤២៧,២៤៣៦) បៀរវត្សត្រឹមត្រូវជា ផលដ៏ត្រឹមត្រូវនៃការងារ (២៤៣៤)។ ត្រូវតែជួយដោះស្រាយការឈ្លោះប្រកែករវាងគ្នានឹងគ្នាដោយសន្តិវិធី (២៤២៩)។ ការធ្វើកូដកម្មត្រឹមត្រូវនៅពេលគេគ្មានមធ្យោបាយផ្សេងទៀត (២៤៣៥)។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកឱ្យច្បាស់ថា ប្រជាជាតិនានាត្រូវតែរួមសាមគ្គីរវាងគ្នានឹងគ្នា (២៤៣៧…)។ សព្វថ្ងៃ បញ្ហាសង្គមទៅជាមានលក្ខណៈអន្តរជាតិ (២៤៣៨)៖ ប្រជាជាតិដែលមានធនធានស្តុកស្តម្ភត្រូវតែរួមសាមគ្គី ជួនកាលរកយុត្តិធម៌ចំពោះប្រជាជាតិ ដែលមានធនធានតិចជាង (២៤៣៩)។ ដោយសារមានផលប្រយោជន៍រួមជាសកល (១៩១១) ត្រូវតែចាប់អារម្មណ៍អំពីការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសទាំងប៉ុន្មានដែលរងអំពើហិង្សា ការអត់ឃ្លាន និងការប្រើប្រាស់ដូចជាទាសករ (២៤៤០)។ ត្រូវតែទទួលស្វាគមន៍ជនអន្តោប្រវេសន៍ដែរ (១៩១១,២៤៣៣)។

សីលធម៌ខាងសង្គមដែលព្រះសហគមន៍ស្នើសុំឱ្យអស់អ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងសង្គមស៊ីវិល និងខាងសេដ្ឋកិច្ចមានលក្ខណៈពីខាងក្នុង ដែលត្រាស់ហៅមនសិការអ្នកទាំងអស់នោះឱ្យកែប្រែចិត្តគំនិត ដើម្បីប្រព្រឹត្តកិច្ចការស្របតាមសេចក្ដីពិត។ ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន (១៨០៦) ពួកគេអាចវិនិច្ឆ័យត្រឹមត្រូវខាងសីលធម៌ មុននឹងសម្រេចចិត្តប្រព្រឹត្តកិច្ចការ (១៧៨០)។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេត្រូវតែកែប្រែចិត្តគំនិតកុំឱ្យចាញ់ការល្បួងដែលមកពីការកាន់អំណាច (១៩១៦)។ ជាដាច់ខាតយើងមិនផ្លាស់ប្តូរសង្គម ដោយគ្មានបំណងចង់កែប្រែចិត្តគំនិតរបស់ខ្លួនឯង ដើម្បីបម្រើសង្គមនោះទេ (១៨៨៨)។

ការប្រៀនប្រដៅព្រះសហគមន៍ក្នុងវិស័យសង្គម និងសេដ្ឋកិច្ចមិនមែនជាកម្មវិធីការពារសិទ្ធិផ្សេងៗ និងបំពេញភារកិច្ចឯទៀតៗឡើយ។ ការប្រៀនប្រដៅនេះមិនមែនជាប្រព័ន្ធមនោគមវិជ្ជាដែលអាចប្រៀបធៀបនឹងប្រព័ន្ធផ្សេងទៀត (២៤២៥)។ ព្រះសហគមន៍ចង់ឱ្យមនុស្សរួមសាមគ្គីគ្នាដោយសារដំណឹងល្អ ដ្បិតត្រូវតែការពារឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។

១៧. ធ្វើយ៉ាងដូចម្ដេចដើម្បីរួមរ័កស្របតាមការណែនាំរបស់ព្រះសហគមន៍?

សព្វថ្ងៃ សង្គមទំនើបជំរុញមនុស្សឱ្យរួមរ័កតាមអំពើចិត្តរបស់គេដោយលែងគោរពប្រពៃណីពីដើម។ គូស្វាមីភរិយាជាច្រើននាក់លែងគ្នា ដោយបង្កើតផលវិបាកដ៏អាក្រក់ដល់កូនៗរបស់គេ។ ស្រ្តីៗជាច្រើនទាមទារឱ្យមានសិទ្ធិរម្លូតកូន ហើយមនុស្សប្រុសប្រើមនុស្សស្រីដូចជាវត្ថុសប្បាយផងដែរ។ សម័យនេះ ជាសម័យនៃវប្បធម៌ឆន្ទៈសេរីក្នុងការរួមភេទ។ តើព្រះសហគមន៍អាចជួយណែនាំមនុស្សឱ្យរួមរ័កតាមរបៀបត្រឹមត្រូវខាងសីលធម៌ ប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសាន្តយ៉ាងដូចម្ដេច? តើព្រះយេស៊ូគ្រីស្តមានព្រះបន្ទូលអ្វីអំពីបញ្ហានេះ?

មនុស្សជាច្រើនវិនិច្ឆ័យទុកជាមុនថា ព្រះសហគមន៍កាតូលិកហួសសម័យ មិនអាចជួយណែនាំគេក្នុងការរួមរ័ក ព្រោះជារឿងឯកជន។ តាមការពិត សម្រាប់ព្រះសហគមន៍ មនុស្សរួមរ័កមកពីព្រះជាម្ចាស់ជាអ្នកបង្កើតមនុស្សឱ្យបានទៅជាមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រី។ ការរួមភេទជាការល្អប្រសើរ (កណ ១)។ ម្យ៉ាងទៀត វិន័យទាំងប៉ុន្មានរបស់ព្រះសហគមន៍អំពីការរួមភេទគ្មានគោលដៅសង្កត់ ឬវិនិច្ឆ័យមនុស្សឡើយ តែមានបំណងចង់ជួយបម្រើគេឱ្យមានសេចក្ដីសុខសាន្ត និងអំណរសប្បាយឱ្យបានពេញលេញ ទាំងមានសេរីភាពពិតប្រាកដផង។

១៧.១ ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតមនុស្សជាបុរស ជាស្រ្តី

សូមរម្លឹកថា តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតមនុស្សឱ្យទៅជាមនុស្សប្រុសផង មនុស្សស្រីផងដោយមានឋានៈស្មើគ្នា (៣៥៥,៣៦៩)។

មនុស្សជាបុគ្គលដែលមានរូបកាយ និងព្រលឹងវិញ្ញាណ។ បុរស និងស្រ្តីខុសប្លែកពីគ្នា (២៣៣៣) និងបំពេញគ្នាទៅវិញទៅមក (៣៧២,២៣៣២) ដោយសារភេទរបស់គេ។

ដោយជីវិតខាងផ្លូវភេទប៉ះពាល់នឹងផ្នែកទាំងអស់របស់មនុស្ស (២៣៣២) មនុស្សម្នាក់ៗទាំងបុរស ទាំងស្រ្តីត្រូវតែទទួលស្គាល់ និងសុខចិត្តនឹងអត្តសញ្ញាណខាងផ្លូវភេទរបស់ខ្លួន (២៣៣៣)។

មនុស្សជាបុគ្គលដែលមានទាំងរូបកាយ ទាំងព្រលឹងវិញ្ញាណ (៣៦២)។ កិលេសតណ្ហា គឺចលនានៃចិត្តស្រើបស្រាលរបស់មនុស្សជំទាស់នឹងវិញ្ញាណរបស់មនុស្ស តាមពាក្យសម្តីរបស់សន្តប៉ូល (២៥១៥-២៥១៦)។

ម្យ៉ាងទៀត មនុស្សមានតណ្ហាជាច្រើន (១៧៦៧) ដែលស្ថិតក្នុងចិត្តគេ (៣៦៨,២៥៦៣,២៥១៧) ធ្វើឱ្យគេអាចបែកជាពីរ ឬអាចមានសេចក្ដីសុខសាន្ត (២៥១៧)។

ដោយមានលក្ខណៈប្លែកពីគ្នា ប៉ុន្តែ ដោយបំពេញគ្នាទៅវិញទៅមក ព្រះជាម្ចាស់បង្កើតមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រីដើម្បីគ្នាទៅវិញទៅមក (៣៧១-៣៧២)។ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគេឱ្យទៅជាគូស្វាមីភរិយាតាមលក្ខណៈធម្មជាតិរបស់គេ (១៦០៣,១៦០៥)។

ព្រះជាម្ចាស់ក៏ត្រាស់ហៅមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រីឱ្យស្រឡាញ់គ្នា។ នេះជាការត្រាស់ហៅមូលដ្ឋានចំពោះមនុស្សគ្រប់រូបតាំងពីកំណើតមកម៉្លេះ (១៦០៤)។ សេចក្ដីស្រលាញ់ដែលបង្រួបបង្រួមមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រី ជារូបតំណាងនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះគេ និងចំពោះមនុស្ស។

មនុស្សជាបុគ្គលដែលមានភេទ ជាលក្ខណៈដ៏ល្អប្រសើរ។ ទោះបីមនុស្សបានទទួលមត៌កនៃអំពើបាប (២៥១៦) គ្រីស្តបរិស័ទមិនអាចបំភ្លេចថា ព្រះគ្រីស្តយាងមកដើម្បីស្តារមនុស្ស និងអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើត (២៥៣៦)។ គ្រីស្តបរិស័ទទទួលស្គាល់ថា ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅរូបកាយឱ្យទៅជាព្រះដំណាក់នៃព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (២៥១៩)។ ព្រះជាម្ចាស់ក៏មានគម្រោងការប្រោសរូបកាយមនុស្សឱ្យរស់ឡើងវិញផង (២៩៨,៩៨៨)។

ព្រះសហគមន៍មិនបញ្ចុះតម្លៃនៃរូបកាយមនុស្សទេ តែប្រកាសថា រូបកាយរួមជាមួយអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះជាម្ចាស់បង្កើតឱ្យឆ្លុះបញ្ចាំងព្រះអង្គ (២៣៣៥)។ រូបកាយចូលរួមចំណែកក្នុងសប្បុរសធម៌របស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលបង្កើតអ្វីៗទាំងអស់ដោយព្រះប្រាជ្ញាញាណ និងដោយមានសណ្ដាប់ធ្នាប់ (២៩៩,៣០៧,៣៤១)។ ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវតែធ្វើតាមវិន័យទាំងប៉ុន្មាន ដែលមានគោលដៅគោរពរូបកាយឱ្យបានត្រឹមត្រូវ (២៤១៥)។

ហេតុនេះហើយ បានជាអ្នកស្រាវជ្រាវ និងអ្នកប្រាជ្ញខាងវិទ្យាសាស្រ្ត និងបច្ចេកទេស ត្រូវតែគោរពកំណត់ព្រំដែននេះក្នុងមុខងារ ដែលព្រះជាម្ចាស់បានប្រោសប្រទានឱ្យមនុស្សត្រួតត្រាអ្វីៗទាំងអស់ដែលព្រះអង្គបង្កើត (៣០៧,៣៧៣)។ ដោយមានសេចក្ដីនេះជួយបំភ្លឺ ត្រូវតែយល់ច្បាប់សីលធម៌ខាងជីវវិជ្ជាក្នុងវិស័យនៃការរួមភេទ និងទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រី (២២៩៣-២២៩៤,២៣៧៦-២៣៧៧)។

១៧.២ គ្រប់គ្រងការរួមភេទ

ដោយអនុម័តច្បាប់អំពីសីលធម៌ខាងផ្លូវភេទ ព្រះសហគមន៍គ្រាន់តែរម្លឹកវិន័យធម្មជាតិ (១៩៥៤,១៩៥៩) ដែលមានក្នុងប្រការទីប្រាំមួយ (២៣៣១…) និងទីប្រាំបួន (២៥១៤…) នៃវិន័យដប់ប្រការ។

“គ្រប់គ្រងលើខ្លួនឯង” ជាពាក្យសម្ដីសំខាន់ជាងគេចំពោះវិន័យក្នុងការរួមភេទ។ ត្រូវតែជ្រើសរើស៖ មនុស្សជាម្ចាស់នៃតណ្ហារបស់ខ្លួន ហើយមានសេចក្ដីសុខសាន្ត ឬគេទៅជាឈ្លើយនៃតណ្ហា ហើយគេត្រូវវេទនា (២៣៣៩)។

មនុស្សដែលគ្រប់គ្រងលើខ្លួនឯងក៏ត្រូវតែចេះទប់ខ្លួនក្នុងការរួមភេទ (២៣៣៧,២៣៤៥) ពោលគឺ គេមានជីវិតខាងផ្លូវភេទល្អប្រសើរទើបរូបកាយ និងវិញ្ញាណរបស់គេរួមឯកភាពជាមួយគ្នាផ្នែកខាងក្នុង។

មនុស្សត្រូវរៀនចេះទប់ខ្លួនឯងជានិច្ចអស់មួយជីវិត (២៣៤១) ជាពិសេស ក្នុងវ័យកុមារភាព និងវ័យជំទង់ (២៣៤២)។

មនុស្សត្រូវចេះទប់ខ្លួនដោយមានលក្ខណៈផ្សេងៗពីគ្នាតាមស្ថានភាពនៃជីវិត៖ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគូស្វាមីភរិយាឱ្យចេះទប់ខ្លួន ក្នុងការរស់នៅជាគូស្វាមីភរិយា ឯអ្នកនៅលីវ ឬអ្នកដែលថ្វាយខ្លួនទាំងស្រុងចំពោះព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីបម្រើព្រះសហគមន៍វិញ ព្រះអង្គក៏ត្រាស់ហៅពួកគេឱ្យចេះទប់ខ្លួនដោយតមការរួមសង្វាស (២៣៤៩)។

ដោយចេះគ្រប់គ្រងលើខ្លួនឯង មនុស្សអាចប្រគល់ខ្លួនឯង (២៣៤៦) ទើបគេមានទំនាក់ទំនងដ៏ល្អ និងរស់នៅជាមួយគ្នាដូចជាមិត្តភ័ក្តផងដែរ (២៣៤៧-២៣៤៨)។

១៧.៣ ការរួមរ័ករវាងគូស្វាមីភរិយា

ដោយចេះទប់ខ្លួន គូស្វាមីភរិយាអាចមានទំនាក់ទំនងដ៏ល្អ ពោលគឺ ពួកគេអាចប្រគល់ខ្លួនឯងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក (២៣៦២)។ ការរួមរ័កមិនមែនជាសភាពជីវសាស្រ្តសុទ្ធសាធទេ ប៉ុន្តែ ជាសភាពសិ្នទ្ធស្នាលបំផុតរវាងមនុស្ស និងមនុស្ស។ ជីវិតខាងផ្លូវភេទមានលក្ខណៈជាមនុស្សយ៉ាងពិតប្រាកដ លុះត្រាតែមានលក្ខណៈជាសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងជ្រាលជ្រៅដែលបុរស និងស្រ្តីប្រគល់ខ្លួនទាំងស្រុងចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមក (២៣៦១)។ ប្រសិនបើគូស្វាមីភរិយាស្នេហាគ្នាតាមលក្ខណៈជាមនុស្សយ៉ាងពិតប្រាកដ ជីវិតខាងផ្លូវភេទជាប្រភពនៃអំណរសប្បាយ (២៣៦២)។

ព្រះគ្រីស្តជាព្រះអម្ចាស់បានលើកសម្ពន្ធមេត្រីដែលបង្កើតសហគមន៍រវាងមនុស្សប្រុស និងមនុស្សស្រីជាគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យមានឋានៈជាអគ្គសញ្ញា (១៦០១)។

ដោយសារគូស្វាមីភរិយាស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក ពួកគេរួបរួមគ្នាជាស្ថាពរ។ ពួកគេសន្យាថា នឹងរួមជាមួយគ្នាដោយចិត្តស្មោះ។ គូស្វាមីភរិយារៀបការតែម្តងគត់ ហើយមិនអាចបំបែកគ្នាបានឡើយ (១៦១៤-​១៦១៥,​២៣៦៤-​២៣៦៥)។

សមិទ្ធផលជាព្រះអំណោយទាន ជាទីដៅមួយនៃអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដ្បិតជាធម្មតា សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គូស្វាមីភរិយាបង្កើតផល។ កូនមិនមែនមកពីខាងក្រៅបន្ថែមខ្លួនដល់សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គូស្វាមីភរិយាចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកនោះទេ (២៣៦៦)។ សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គូស្វាមីភរិយាជាប់ចំណងនឹងការបន្តពូជ (២៣៦៦,២៣៦៣,២៣៦៩)។ ដោយបញ្ជាក់ចំណងនេះ ព្រះសហគមន៍សម្ដែងសេចក្ដីពិតមួយដែលមកពីធម្មជាតិរបស់មនុស្ស។ ព្រះសហគមន៍យល់ឃើញថា ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគូស្វាមីភរិយាឱ្យផ្តល់ជីវិត គឺពួកគេចូលរួមចំណែកក្នុងឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះបង្កើត និងជាព្រះបិតាផង​ (២៣៦៧)។

នៅពេលនេះ ត្រូវរិះគិតអំពីបញ្ហានៃការពន្យារកំណើត (២៣៦៨-២៣៧១)។ ដោយរម្លឹកវិន័យខាងសីលធម៌ដែលព្រះសហគមន៍សម្ដែង គួរតែឈ្វេងយល់អំពីបញ្ហានេះឱ្យស៊ីជម្រៅ។ តើត្រូវរួមភេទដោយគិតតែពីប្រយោជន៍ខ្លួន គឺដោយមិនអនុញ្ញាត (ដោយប្រើមធ្យោបាយមិនត្រឹមត្រូវ) ឱ្យកូនម្នាក់កើតមកឬទេ?

ម្យ៉ាងទៀត ត្រូវតែបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ថា កូនជាព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះជាម្ចាស់ បានជាគូស្វាមីភរិយាគ្មានសិទ្ធិទាមទារឱ្យមានកូន (២៣៧៨)។ គ្មានហេតុផលច្បាស់លាស់នៅពេលគេទាមទារសិទ្ធិឱ្យមានកូន ទាំងទាមទារឱ្យមានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការពន្យារកំណើត។

១៧.៤ ការរួមរ័កដោយគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់

ដូចចំពោះរឿងផ្សេងៗ មនុស្សជាច្រើនរួមភេទដោយគ្មានរបៀបរៀបរយ ឬដោយប្រព្រឹត្តបាបតែម្តង។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាលើកបញ្ហាទាំងអស់នោះនៅលេខ ២៣៥១ ដល់ ២៣៥៦។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនគាំទ្រការរួមភេទរវាងមនុស្សដែលមានភេទដូចគ្នា (២៣៥៧)។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍ទទួលស្គាល់ថា មនុស្សស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នាអាចរងទុក្ខលំបាក បានជាព្រះសហគមន៍សូមឱ្យទទួលគេដោយគោរព ដោយធម៌មេត្តាករុណា និងដោយយកចិត្តទុកដាក់ (២៣៥៨-២៣៥៩)។

ដោយដឹងច្បាស់អំពីជីវិតខាងផ្លូវភេទនៅក្នុងសង្គមទំនើប លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា អស់អ្នកដែលធ្វើតាមអំពើចិត្ត យល់ខុសអំពីសេរីភាពរបស់មនុស្ស (២៥២៦)។ យ៉ាងណាមិញ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាតវ៉ានឹងការផ្សព្វផ្សាយ ដែលបើកចំហរូបកាយមនុស្សឱ្យគេមើលឃើញ ឬតវ៉ាប្រឆាំងនឹងសារព័ត៌មានខ្លះដែលបណ្តាលឱ្យលាតត្រដាងអ្វីៗទាំងអស់ដែលគួរលាក់ទុក (២៥២៣)។

១៧.៥ ការចេះទប់ខ្លួនក្នុងការរួមរ័ក

ចំពោះមនុស្សទូទៅក្នុងសង្គម មនុស្សយើងមិនអាចចេះទប់ខ្លួនក្នុងការរួមភេទបានឡើយ។ ការចេះទប់ខ្លួន គឺជាគុណធម៌ខាងសីលធម៌ ប៉ុន្តែ ជាព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះជាម្ចាស់ផង។ ត្រូវតែសូមឱ្យព្រះជាម្ចាស់ប្រោសប្រណីឱ្យយើងចេះទប់ខ្លួន (២៣៤៥)។

ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅអស់អ្នកដែលបានទទួលពិធីជ្រមុជទឹកឱ្យចេះទប់ខ្លួនជាដាច់ខាត (២៣៤០)។ គ្រីស្តបរិស័ទក៏ត្រូវតែប្រយុទ្ធប្រឆាំងតស៊ូឱ្យបានបរិសុទ្ធជាចំបាច់ (២៥១៦,២៥២០)។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចាប់អារម្មណ៍អំពីអស់អ្នកដែលចេះអៀនខ្មាស (២៥២១)។ ដោយចេះអៀនខ្មាសអ្នកនោះការពារអាថ៌កំបាំង និងស្នេហារបស់ខ្លួន។ អ្នកខ្មាសអៀនមិនព្រមសម្ដែងអ្វីដែលត្រូវលាក់លៀម (២៥២២)។ ការអៀនខ្មាសដឹកនាំការមើលឃើញ និងកាយវិការស្របតាមកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស (២៥២១)។

ទោះជាគូស្វាមីភរិយាគ្រីស្តបរិស័ទរួមជាមួយគ្នាក្នុងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ក៏ពួកគេនៅតែអាចប្រព្រឹត្តបាបក្នុងការរួមរ័កដែរ (១៦០៧-១៦០៨)។ “គ្មានអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់ធ្វើមិនកើត”៖ ដោយមានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ព្រះជាម្ចាស់អាចប្រោសចិត្តគំនិតមនុស្សឱ្យកើតជាថ្មីឡើងវិញ (២៩៨) និងឱ្យបានបរិសុទ្ធ (២៥២០)។ នេះជាគោលដៅនៃជីវិតរបស់គ្រីស្តបរិស័ទដែលជាគូស្វាមីភរិយា។

សព្វថ្ងៃ មនុស្សជាច្រើនមិនព្រមរៀបការដោយគិតថា គ្មានប្រយោជន៍។ ម្យ៉ាងទៀត ជួនកាលក្រុមគ្រួសារនៅក្នុងសង្គមមិនសូវមានតម្លៃទៀតទេ។ គួរតែស្តាប់ និងយល់អំពីការប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសហគមន៍ ដើម្បីបានជីវិតប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសាន្ត។

១៨. អ្វីទៅជាព្រះសហគមន៍?

សព្វថ្ងៃ គ្រីស្តបរិស័ទជាច្រើនចង់រស់នៅជាគ្រីស្តបរិស័ទដោយមិនចូលរួមក្នុងសកម្មភាពព្រះសហគមន៍។ ពួកគេអះអាងថា ពួកគេជឿលើព្រះជាម្ចាស់ មិនបាច់ពឹងផ្អែកលើព្រះសហគមន៍ឡើយ។ ពួកគេមិនចង់ធ្វើតាមពិធី និងក្បួនវិន័យផ្សេងៗរបស់ព្រះសហគមន៍។ គ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់នោះចង់មានសេរីភាពធ្វើតាមដំណឹងល្អ ដោយមិនបាច់ធ្វើជាសមាជិករបស់ព្រះសហគមន៍។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាប្រៀនប្រដៅអំពីព្រះសហគមន៍ ដើម្បីពន្យល់ថា ហេតុអ្វីបានជាគ្រីស្តបរិស័ទត្រូវតែចូលរួមក្នុងព្រះសហគមន៍ ជាសហគមន៍របស់ក្រុមសាវ័កព្រះគ្រីស្ត ដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យបង្កើត។ ម្យ៉ាងទៀត គ្រីស្តបរិស័ទមិនអាចចូលរួមក្នុងព្រះសហគមន៍ផង និងក្នុងសហគមន៍នៃសាសនាផ្សេងទៀតនៅពេលជាមួយគ្នានោះ។ ស្របតាមព្រះគម្ពីរ និងការបញ្ជូនបន្តព្រះសហគមន៍ យើងមិនអាចទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទកាតូលិកផង និងកាន់សាសនាផ្សេងមួយទៀតផងដែរ។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្រៀនថា ព្រះសហគមន៍មានលក្ខណៈពីរយ៉ាង៖

• ១. ក្នុងព្រះសហគមន៍ គ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ពោលគឺពួកគេមានជំនឿតែមួយ។
• ២. ក្នុងព្រះសហគមន៍ គ្រីស្តបរិស័ទមានបេសកកម្មប្រកាសដំណឹងល្អនៅក្នុងសង្គម។

ដើម្បីជួយរក្សាលក្ខណៈទាំងពីរនោះ ព្រះសហគមន៍ក៏មានក្រុមអ្នកដឹកនាំ ហើយសមាជិកម្នាក់ៗត្រូវតែចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវិតព្រះសហគមន៍ ទាំងបម្រើសង្គមដោយប្រកាសដំណឹងល្អផង។

១៨.១ អគ្គសញ្ញានៃការសង្រ្គោះ

ជំនឿជាកិច្ចការរបស់យើងរៀងៗខ្លួន។ ប៉ុន្តែ ជំនឿមិនមែនជាកិច្ចការរបស់យើងតែម្នាក់ឯងទេ (១៦៦,៧៨១)។ មុននឹងទៅជាជំនឿរបស់អ្នកដែលទទួលអគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក ព្រះសហគមន៍ជាអ្នកប្រកាសជំនឿនេះ (១៦៨)។ ព្រះសហគមន៍ជាមាតារបស់យើងក្នុងជំនឿ (១៦៩)។

ព្រះជាម្ចាស់សម្ដែងថា ព្រះអង្គមានគម្រោងការសង្រ្គោះមនុស្សជាតិទាំងមូល (៥០,៥៦,៧៧៦)។ ព្រះជាម្ចាស់យាងមកជួបយើងម្នាក់ៗ (៧៨១) ព្រោះតែគេរួមជាមួយប្រជាជនដែលព្រះជាម្ចាស់បានជ្រើសរើស ដូចនៅពេលដែលព្រះអង្គត្រាស់ហៅលោកអប្រាហាំ (៦០,៧៦១-៧៦២)។

ព្រះសហគមន៍បំពេញសម្ពន្ធមេត្រីរបស់ព្រះជាម្ចាស់ចំពោះប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល (៧៦៣)។ ព្រះគ្រីស្តបានតែងតាំងព្រះសហគមន៍ឱ្យទៅជាប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៧៦៤-៧៦៥) ដែលមានលក្ខណៈខុសប្លែកពីក្រុមសាសនា ក្រុមជាតិសាសន៍ ក្រុមនយោបាយ ឬក្រុមវប្បធម៌ទាំងអស់នៃប្រវត្តិសាស្រ្ត (៧៨២)។ តាមធម៌ប្រកាសជំនឿ ព្រះសហគមន៍មានលក្ខណៈបួន ដែលបង្ហាញអំពីអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន៖ ព្រះសហគមន៍មានតែមួយ ដ៏វិសុទ្ធ កាតូលិក (សកល) និងមានក្រុមគ្រីស្តទូតជាគ្រឹះ (៨១១)។

ដោយសារព្រះសហគមន៍ជាប្រជាជននៃសម្ពន្ធមេត្រីថ្មីមានលក្ខណៈបីយ៉ាង ដូចព្រះគ្រីស្តជាព្រះបុត្រាព្រះជាម្ចាស់ នៅពេលព្រះអង្គបានទទួលអភិសេក។ ព្រះគ្រីស្តជាបូជាចារ្យ ព្យាការី និងព្រះមហាក្សត្រ (៧៨៣)។ ហេតុនេះ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅព្រះសហគមន៍ឱ្យមានមុខងារជាបូជាចារ្យ ដើម្បីថ្វាយសក្ការបូជាខាងវិញ្ញាណ (៧៨៤) មានមុខងារជាព្យាការី ដើម្បីប្រកាសព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ និងផ្តល់សក្ខីភាពអំពីព្រះបន្ទូលនេះ (៧៨៥) ហើយមានមុខងារជាព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីបម្រើសង្គម និងប្រកាសដំណឹងល្អនៅក្នុងលោកនេះ (៧៨៦)។ ព្រះសហគមន៍បំពេញមុខងារទាំងបីនោះ ដោយមានព្រះវិញ្ញាណគង់នៅ និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងខ្លួន (៧៦៨)។

ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍ប្រកាស និងប្រព្រឹត្តដូច្នេះតែក្នុងព្រះនាមព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាស្ពានមេត្រីតែមួយព្រះអង្គគត់ (៧៧១)។ ព្រះសហគមន៍មិនជំនួសព្រះគ្រីស្ត។ ព្រះសហគមន៍ក៏ជាឧបករណ៍របស់ព្រះអង្គផងដែរ (៧៧៦,៧៣៨)។

ហេតុនេះ ដូចមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២ បានបញ្ជាក់ ព្រះសហគមន៍ជាអគ្គសញ្ញា ពោលគឺ ជាទីសម្គាល់ និងឧបករណ៍ឱ្យព្រះជាម្ចាស់រួបរួមជាមួយមនុស្សលោកយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងឱ្យមនុស្សលោកទាំងមូលរួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយផង (៧៧៥)។

១៨.២ នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ មនុស្សរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ

ព្រះសហគមន៍មិនគ្រាន់តែប្រមូលផ្តុំគ្នាជុំវិញព្រះគ្រីស្ត តែគ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយនៅក្នុងអង្គព្រះអង្គ (៧៩០)។ តាមពាក្យសម្ដីទាំងពីររបស់សន្តប៉ូល៖ ព្រះសហគមន៍ជាព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត (៧៩១-៧៩៥) ព្រះសហគមន៍ជាព្រះមហេសីព្រះគ្រីស្ត (៧៩៦)។

សមាជិកព្រះសហគមន៍ត្រូវតែរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ព្រោះព្រះគ្រីស្តដែលជាព្រះសិរសារួមជាមួយព្រះកាយព្រះអង្គ។ ហេតុនេះហើយ បានជាអស់អ្នកដែលបានទទួលពិធីជ្រមុជទឹករួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ព្រោះពួកគេរួបរួមជាមួយព្រះគ្រីស្តដែរ  (១៩៧,៧៨៧,៨១៣-៨១៤,២៦៥៥)។

ដោយព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធមានវត្តមាន និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ គ្រីស្តបរិស័ទក៏រួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ (៧៩៨,១១០៨)។ បិតាព្រះសហគមន៍ធ្លាប់និយាយថា ព្រះវិញ្ញាណដូចជាផ្កាមួយដែលរីកនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ (៧៤៩)។ ព្រះសហគមន៍ជាដំណាក់នៃព្រះវិញ្ញាណ (៧៩៧)។

គ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាដោយមានចំណុចខ្លះៗជាប់នឹងគ្នា៖ ជំនឿតែមួយ ពិធីបុណ្យខាងអគ្គសញ្ញាតែមួយ ការបញ្ជូនបន្តដែលមកពីក្រុមគ្រីស្តទូត (៨១៥,៨៣០)។ ជាពិសេស គ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាក្នុងការអធិដ្ឋានដែរ (២៥៦៥)។

ត្រូវតែរិះគិតអំពីទំនាក់ទំនងរបស់ព្រះសហគមន៍កាតូលិកជាមួយនឹងនិកាយខាងគ្រីស្តសាសនាឯទៀត។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាយល់ថា ការបែកបាក់រវាងគ្រីស្តបរិស័ទធ្វើឱ្យការឯកភាពនៃព្រះសហគមន៍របួស (៨១៧)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាទទួលស្គាល់ថា នៅក្នុងនិកាយឯទៀតៗមានកត្តាជាច្រើនដែលអាចនាំឱ្យមនុស្សបានវិសុទ្ធ និងស្គាល់សេចក្តីពិត (៨១៩)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា ព្រះវិញ្ញាណត្រាស់ហៅ និងជំរុញយើងឱ្យធ្វើការ ដើម្បីឱ្យព្រះសហគមន៍សម្រុះសម្រួលនឹងគ្នា និងរួមឯកភាពជាមួយគ្នា (៨២០-៨២២)។

១៨.៣ ព្រះសហគមន៍មានបេសកកម្ម

ក្នុងទំព័រដើម លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាប្រកាសថា ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់មានសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់ (៧៤,៧៥៩)។ តាំងពីដើម ព្រះជាម្ចាស់បានប្រគល់ឱ្យព្រះសហគ មន៍នូវមុខងារប្រកាសដំណឹងល្អ (៧៦៧,៧៧៦)។ ការប្រកាសដំណឹងល្អជាបេសកកម្មដ៏សំខាន់ជាងគេរបស់ព្រះសហគមន៍ (៨៥១,៨៦៣)។

ក្រុមគ្រីស្តទូតបានប្រកាសដំណឹងល្អមុនគេបង្អស់។ ដោយមានក្រុមគ្រីស្តទូត នេះជាគ្រឹះព្រះសហគមន៍កាតូលិក (សកល) ដ្បិតព្រះគ្រីស្តចាត់គ្រីស្តបរិស័ទទៅប្រកាសដំណឹងល្អដល់មនុស្សជាតិទាំងមូល (៨៣១,៩៥១)។

ដោយព្រះអំណោយទាននៃព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ព្រះអង្គក៏ជួយឧបត្ថម្ភឱ្យព្រះសហគមន៍សកម្ម (៨០០) ហើយណែនាំព្រះសហគមន៍នេះទៅប្រកាសដំណឹងល្អគ្រប់ទីកន្លែង ក្នុងគ្រប់វិស័យ (៨៥២)។

ព្រះសហគមន៍មានសិទ្ធិដ៏សក្ការប្រកាស និងបញ្ជូនបន្តដំណឹងល្អ (៨៤៨)។ ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវតែយល់ឱ្យច្បាស់អត្ថន័យនៃពាក្យសម្ដីបុរាណ៖ “ក្រៅពីព្រះសហគមន៍ យើងមិនអាចទទួលការសង្រ្គោះបានឡើយ”។ ព្រះសហគមន៍ក៏មិនប្រកាន់នរណាម្នាក់ ទោះជាគេមិនជឿ ឬមិនស្គាល់ព្រះគ្រីស្តឡើយ (៨៤៧) ផ្ទុយទៅវិញ ពាក្យសម្ដីនេះមានន័យថា ព្រះសហគមន៍របស់ព្រះគ្រីស្តដែលយើងមើលមិនឃើញធំជាងព្រះសហគមន៍កាតូលិក។ ម្យ៉ាងទៀត ពាក្យសម្ដីនេះជំរុញគ្រីស្តបរិស័ទទៅប្រកាសដំណឹងល្អ (៨៤៥,៨៤៦,៨៥១)។

ស្របតាមមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាចាប់អារម្មណ៍ឱ្យស្វែងរកអ្វីៗដ៏ល្អ និងដ៏ពិតប្រាកដនៅក្នុងចំណោមសាសនាឯទៀតៗ សុទ្ធតែជាអ្វីដែលជួយឱ្យមនុស្សត្រៀមទទួលដំណឹងល្អ (៨៤៣) ដើម្បីស្គាល់សេចក្ដីពិតគ្រប់ប្រការ (៨៥១)។

១៨.៤ កសាងព្រះសហគមន៍

ព្រះសហគមន៍មានក្រុមគ្រីស្តទូតជាគ្រឹះ (៨៥៧,៨៦១-៨៦២) ដោយមានអគ្គសញ្ញាតែងតាំងជាអ្នកបម្រើព្រះសហគមន៍ជាទីសម្គាល់ (១០៨៧,១៥៣៦)។ អគ្គសញ្ញានេះផ្តល់ព្រះវិញ្ញាណឱ្យក្រុមលោកអភិបាល ដែលរួមជាមួយសម្ដេចប៉ាប ជាលោកអភិបាលទីក្រុងរ៉ូម និងជាអ្នកបន្តមុខងារសន្តសិលា។ ក្រុមលោកមានអំណាចដើម្បីប្រព្រឹត្តមុខងារបី៖ ប្រោសឱ្យបានវិសុទ្ធ បង្រៀន និងគ្រប់គ្រង (១៥៥៨)។ ហេតុនេះហើយ បានជាក្រុមលោកជាក្រុមមេដឹកនាំតាមលំដាប់លំដោយ ដោយមានក្រុមលោកបូជាចារ្យ (១៥៣៦,​១៥៥៤,​១៥៦២…)​ និងក្រុមឧបដ្ឋាក (១៥៦៩-១៥៧០) រួមជាមួយតាមកម្រិតរបស់ពួកលោក។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាត្រូវតែទទួលខុសត្រូវដោយប្រព្រឹត្តកិច្ចការ ដើម្បីជួយបម្រើព្រះសហគមន៍ឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ និងប្រកាសដំណឹងល្អ (៨៩៧)។ ដោយព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅម្នាក់ៗតាមលក្ខណៈរបស់គេរៀងៗខ្លួន និងដោយប្រោសប្រទានព្រះអំណោយទានផ្សេងៗពីគ្នា (៨៧៣) គ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់គ្នាចូលរួមក្នុងសកម្មភាពរបស់ព្រះសហគមន៍ និងផ្តល់សក្ខីភាពនៅក្នុងសង្គម (៨៧២,៨៩៨,៩០០,៩០៩,៩១២)។

គ្រីស្តបរិស័ទទទួលខុសត្រូវបែបនេះ មកពីពួកគេបានទទួលព្រះអំណោយទាននៃពិធីជ្រមុជទឹក ដែលផ្តល់ឱ្យប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់មានឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរជាបូជាចារ្យ (៧៨២,៩០១)។ ដោយសារពិធីជ្រមុជទឹក អ្នកដែលជ្រមុជរួមជាមួយគ្រីស្តបរិស័ទឯទៀតៗដែលសុទ្ធតែជាបូជាចារ្យ (១២៦៨,១៥៤៧) និងអាចបង្រៀនអប់រំជំនឿ (៩០៤) ចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យ (៩០១) និងប្រកាសដំណឹងល្អ (៩០៥) ស្របតាមបទពិសោធន៍ដើមនៃព្រះសហគមន៍នៅទីក្រុងយេរូសាឡឹម (៨៤,៩៤៩) ដូចមានចែងទុកក្នុងកិច្ចការគ្រីស្តទូត (កក ២,៤២)។

គ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាទទួលខុសត្រូវដោយប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍តាមភូមិភាគ។ ត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា ដោយព្រះសហគមន៍ភូមិភាគនោះ ក៏ព្រះសហគមន៍ កាតូលិករួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ព្រះសហគមន៍កាតូលិកក៏តែមួយដែរ (៨៣៣)។

ដូច្នេះហើយ បានជាគ្រីស្តបរិស័ទម្នាក់ៗត្រូវតែមានជំនឿរឹងមាំ ថែមទាំងត្រូវទៅជាសមាជិកដ៏រស់រវើក និងយ៉ាងសកម្មដើម្បីឱ្យព្រះសហគមន៍មានជីវិត។ យើងកើតជាគ្រីស្តបរិស័ទដោយពិធីជ្រមុជទឹក យើងក៏ក្លាយទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទដោយចូលរួមចំណែកជាមួយនឹងប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ពោលគឺព្រះ​សហគមន៍។ យើងមិនអាចអះអាងថា យើងជាគ្រីស្តបរិស័ទដោយមិនព្រមធ្វើតាមអ្វីដែលជាលក្ខណៈរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ។

១៩. ភាពមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់ឱ្យច្បាស់ៗថា ហេតុអ្វីបានជាតាមព្រះសហគមន៍កាតូលិក សម្ដេចប៉ាបមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ។ ជាដំបូង លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកថា មនុស្សពិបាកស្វែងរក និងធ្វើតាមសេចក្ដីពិត។ ម្យ៉ាងទៀត មានតែព្រះជាម្ចាស់ និងព្រះបុត្រារបស់ព្រះអង្គ គឺព្រះយេស៊ូគ្រីស្តដែលមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ ទ្រង់ដែលយាងមកផ្តល់សក្ខីភាពអំពីសេចក្ដីពិត (យហ ៨,៣៧)។ ព្រះវិញ្ញាណក៏ណែនាំឱ្យស្គាល់សេចក្ដីពិតគ្រប់ប្រការ (យហ ១៦,១៣)។ ព្រះគ្រីស្តសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យព្រះសហគមន៍របស់ព្រះអង្គ មិនអាចភាន់ច្រឡំក្នុងការស្គាល់សេចក្ដីពិតផ្សេងៗដែលមានក្នុងព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ ហើយដែលព្រះសហគមន៍បានទទួលបេសកកម្មបញ្ជូនបន្ត។ ព្រះសហគមន៍មិនអាចភាន់ច្រឡំបាន សម្ដេចប៉ាបក៏មិនអាចភាន់ច្រឡំបានដែរ។ ព្រះសហគមន៍ប្រកាសថា ដោយព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយបំភ្លឺ សម្ដេចប៉ាបមិនអាចភាន់ច្រឡំក្នុងការបម្រើព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់។ ប៉ុន្តែ ក្នុងការប្រព្រឹត្តមុខងាររបស់លោក សម្ដេចប៉ាបត្រូវតែគោរពលក្ខខណ្ឌខ្លះៗដែលលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជួយណែនាំឱ្យស្គាល់។

ភាពមិនអាចភាន់ច្រឡំរបស់ព្រះសហគមន៍មានន័យថា ព្រះសហគមន៍មិនអាចវង្វេងក្នុងជំនឿបានឡើយ។ ប៉ុន្តែ មនុស្សជាច្រើនមិនសូវយល់ច្បាស់អំពីសេចក្ដីនេះ។ ពួកគេយល់ច្រឡំថា សម្ដេចប៉ាប ឬក្រុមមេដឹកនាំព្រះសហគមន៍អាចសម្រេចចិត្តធ្វើអ្វីៗទាំងអស់តាមអំពើចិត្ត។

១៩.១ ព្រះជាម្ចាស់ជាប្រភពនៃសេចក្ដីពិត

មនុស្សស្វែងរកសេចក្ដីពិត។ ទោះជាគេមានបំណងប្រាថ្នា និងមានចិត្តទូលាយ (៣៣) ជាច្រើនលើកច្រើនសាគេមិនអាច ឬគេពិបាកស្គាល់នូវអ្វីដែលហួសពីធម្មជាតិ ដោយពឹងផ្អែកលើប្រាជ្ញារបស់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ (៣៧)។

ហេតុនេះហើយ បានជាតាមមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី១ ព្រះជាម្ចាស់យាងមកសម្ដែងនូវសេចក្ដីពិតខាងសាសនា និងខាងសីលធម៌ដែលប្រាជ្ញាមនុស្សមិនអាចរកឃើញដោយខ្លួនឯងបានទេ ដើម្បីឱ្យមនុស្សទាំងអស់អាចស្គាល់សេចក្ដីទាំងអស់នោះ ដោយគ្មានការលំបាកយ៉ាងច្បាស់លាស់ និងដោយគ្មានការភាន់ច្រឡំឡើយ (៣៨)។

យើងមិនអាចយល់អំពីភាពល្អឥតខ្ចោះដ៏អាថ៌កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (៤១) បើយើងមិនស្គាល់សេចក្ដីពិតដែលជាលក្ខណៈរបស់ព្រះអង្គផ្ទាល់ (២១៥,២៤៦៥)។ ព្រះជាម្ចាស់ជាសេចក្ដីពិត ព្រះអង្គក៏មិនអាចភាន់ច្រឡំ ឬមិនអាចកុហកយើងបានឡើយ។ ដូច្នេះហើយ បានជាអ្នកជឿផ្ញើជីវិតទៅលើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គ (១៥៦)។ ហេតុនេះ ជាដំបូងត្រូវតែយល់អំពីការមិនអាចភាន់ច្រឡំបាន ដោយយកព្រះជាម្ចាស់ជាប្រភព។

ព្រះជាម្ចាស់បានឆ្លុះបញ្ចាំងថា ព្រះអង្គមិនអាចភាន់ច្រឡំនៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រា (២១៧,២៤១)។ ព្រះអង្គ “យាងមកក្នុងលោកនេះ ដើម្បីផ្តល់សក្ខីភាពអំពីសេចក្ដីពិត” (យហ ១៨,៣៧)។ សេចក្ដីដែលព្រះបុត្រាបង្រៀនមិនមែនមកពីព្រះអង្គផ្ទាល់ តែមកពីព្រះបិតាដែលបានចាត់ព្រះអង្គឱ្យយាងមក (យហ ៧,១៦) (៤២៧,២៧៤១)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលជា “ព្រះវិញ្ញាណនៃសេចក្ដីពិត” (យហ១៤,១៧) បានទទួលបេសកកម្មណែនាំក្រុមសាវ័កព្រះគ្រីស្តឱ្យស្គាល់ “សេចក្ដីពិតគ្រប់ជំពូក” (យហ ១៦,១៣) (៩១,២៤៦៦)។ ព្រះអង្គមានវត្តមានគង់នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ជាពិសេស ដើម្បីជួយគាំទ្រក្រុមលោកគង្វាលក្នុងមុខងាររបស់ពួកគេ គឺបញ្ជូនបន្ត និងបង្រៀនព្រះបន្ទូល (៨៥៧,៨៦២)។

១៩.២ ព្រះសហគមន៍មិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ

ព្រះសហគមន៍ដែលជាព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត ជាព្រះសិរសាមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ ដ្បិតព្រះគ្រីស្តសព្វព្រះហឫទ័យចែករំលែកព្រះអំណោយទាននេះ (៨៨៩)។ ដោយធ្វើដូច្នេះ ព្រះគ្រីស្តមិនគ្រាន់តែប្រោសប្រទានសិទ្ធិពិសេសមួយ ថែមទាំងធានាថា ព្រះសហគមន៍មិនអាចវង្វេងក្នុងការបញ្ជូនបន្តជំនឿ (៨៩០)។

ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភព្រះសហគមន៍ក្នុងសមាជិកទាំងអស់ ដើម្បីឱ្យព្រះសហគមន៍រក្សាទុកបញ្ញត្តិនៃជំនឿដោយភក្តីភាព (៨៤) ដើម្បីឱ្យព្រះសហគមន៍ផ្តល់សក្ខីភាពអំពីព្រះជាម្ចាស់ដែលជាសេចក្ដីពិត ទ្រង់ដែលសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យមានសេចក្ដីពិត (២៤៦៤)។ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភក្រុមលោកគង្វាលដែលជាគ្រូនៃជំនឿ (១៥៥៨) ក្នុងមុខងារទៅជាព្យាការីដែលជាបេសកកម្មរបស់ក្រុមអ្នកដឹកនាំ (៩៤,៨៧៥)។ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភគ្រីស្តបរិស័ទ ដើម្បីឱ្យពួកគេរក្សាទុកនូវជំនឿត្រឹមត្រូវដែលពួកគេបានទទួលដោយជឿទុកចិត្តព្រះបន្ទូល ដែលព្រះសហគមន៍បានបញ្ជូនបន្ត (៩១,៨៨៩)។

ដោយសារអ្នកជឿស្គាល់សេចក្ដីពិតអំពីគម្រោងការដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្ដែង ត្រូវតែប្រកាសជំនឿតាមពាក្យសម្ដីត្រឹមត្រូវ (៤០,៨៩)។ ហេតុនេះហើយ បានជាក្រុមអ្នកដឹកនាំ ពោលគឺ ក្រុមគង្វាលរួមជាមួយសម្ដេចប៉ាបកំណត់និយមន័យគោលលទ្ធិផ្សេងៗនៃជំនឿ (៧៧,៨៨)។ គោលលទ្ធិជារូបមន្តនៃជំនឿដែលចេញមកពីការបញ្ជូនបន្តព្រះសហគមន៍ (៧៨) ជាការចងចាំដ៏រស់រវើកនៃអ្វីដែលព្រះជាម្ចាស់សម្ដែង។ គោលលទ្ធិទាំងអស់នោះបង្ហាញបញ្ជាក់ថា ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភព្រះសហគមន៍ដែលមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ (៨៩០)។

១៩.៣ សម្ដេចប៉ាបមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ

ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំព្រះសហគមន៍ (៨៨១-៨៨២) លោកអភិបាលនៅទីក្រុងរ៉ូម ដែលជាអ្នកបន្តមុខងារពីសន្តសិលាមានឯកសិទ្ធិ ពោលគឺលោកមិនអាចភាន់ច្រឡំក្នុងការប្រព្រឹត្តភារកិច្ចរបស់លោកផ្ទាល់ (៨៩១)។

ត្រូវតែយល់ថា ឯកសិទ្ធិនេះមិនការពារសម្ដេចប៉ាបពីការល្បួង ឬពីអំពើបាបទេ។ យ៉ាងណាមិញ ឯកសិទ្ធិនេះមិនមែនមានន័យថា សម្ដេចប៉ាបជាមនុស្សម្នាក់ពូកែជាងគេ ឬលោកមានសិទ្ធិធ្វើតាមអំពើចិត្ត ឬសម្រេចចិត្តអ្វីៗទាំងអស់បានឡើយ។

សម្ដេចប៉ាបត្រូវតែគោរពលក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់ ដើម្បីប្រព្រឹត្តឯកសិទ្ធិនេះ៖

• ១. នៅពេលលោកប្រកាសអំពីប្រការមួយក្នុងវិស័យលទិ្ធនៃជំនឿ និងសីលធម៌។
• ២. នៅពេលលោកប្រកាសយ៉ាងឱឡារិក និងជាសាធារណៈនូវសេចក្ដីបង្រៀនមួយចំពោះព្រះសហគមន៍ទាំងមូល (៨៩១,២០៣៥)។

តាមការពិត តាំងពីមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី១ ដែលបានប្រកាសជាលើកទីមួយថា សម្ដេចប៉ាបមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ សម្ដេចប៉ាបបានប្រើឯកសិទ្ធិនេះតែម្តងគត់ (ចំពោះគោលលទ្ធិអំពីព្រះនាងម៉ារីឡើងស្ថានបរមសុខ) (៩៦៦)។

សម្ដេចប៉ាបមិនមែនតែជាមនុស្សម្នាក់គត់ដែលមានសិទ្ធិប្រកាសអំពីគោលលទ្ធិថ្មីមួយ ដោយមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ។ ក្រុមលោកអភិបាលដោយរួមជាមួយគ្នាក្នុងសន្និបាតសកល និងដោយមានសម្ដេចប៉ាបយល់ព្រម អស់លោកក៏មិនអាចភាន់ច្រឡំក្នុងការប្រកាសសេចក្ដីពិតមួយនៃជំនឿ (៨៩១) (ដូចនៅពេលមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី១ បានប្រកាសថា លោកអភិបាលនៅទីក្រុងរ៉ូមមិនអាចភាន់ច្រឡំបានឡើយ)។

ត្រូវតែបែងចែកមុខងារយ៉ាងឱឡារិករបស់ក្រុមមេដឹកនាំ ពីមុខងាររបស់សម្ដេចប៉ាប ឬក្រុមលោកអភិបាលប្រចាំថ្ងៃដែលប្រកាស ឬដាស់តឿនប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់តាមកាលៈទេស:។ ពេលនោះ ក្រុមលោកគង្វាលទទួលខុសត្រូវបង្រៀនគ្រីស្តបរិស័ទដើម្បីពង្រឹង និងអប់រំជំនឿរបស់គេ (៨៩២)។

ជាធម្មតា ក្រុមមេដឹកនាំប្រព្រឹត្តកិច្ចការរបស់អស់លោកក្នុងវិស័យសីលធម៌ និងរបៀបរស់នៅស្របតាមដំណឹងល្អ (២០៣២-២០៣៤)។

ជាធម្មតា មនុស្សទូទៅរិះគន់ក្រុមមេដឹកនាំនៅពេលអស់លោកប្រៀនប្រដៅអំពីវិន័យធម្មជាតិ (២០៣៦) អំពីបញ្ហាយុត្តិធម៌ (២២៤៦,២៤២០) ឬអំពីសីលធម៌ខាងក្រុមគ្រួសារ និងខាងផ្លូវភេទ (២៣៥១…)។ ដោយរាប់ខ្លួនជាបុត្រធីតាព្រះសហគមន៍ (២០៤០) គ្រីស្តបរិស័ទមានមនសិការរបស់ខ្លួនដោយមានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធជួយឧបត្ថម្ភ ដើម្បីទទួល និងយល់ព្រមធ្វើតាមការប្រៀនប្រដៅរបស់មេដឹកនាំ។ ការប្រៀនប្រដៅនេះមានគោលដៅតែមួយ ពោលគឺបញ្ជូនបន្តចំពោះគ្រីស្តបរិស័ទនូវភារកិច្ចទាំងប៉ុន្មានដែលចេញមកពីពិធីជ្រមុជទឹក (២០៣៩)។

យើងមិនត្រូវចាត់ទុកថា ព្រះអំណោយទាននៃភាពមិនអាចភ័ន្តច្រឡំបានជាឯកសិទ្ធិរបស់សម្ដេចប៉ាប និងក្រុមលោកអភិបាលទេ។ ដោយក្រុមមេដឹកនាំមិនអាចភាន់ច្រឡំបាន យើងអាចយល់ថា ព្រះអម្ចាស់ជួយឧបត្ថម្ភអស់អ្នកដែលព្រះអង្គបានត្រាស់ហៅ ដើម្បីបម្រើព្រះសហគមន៍ព្រះអង្គ។ ហេតុនេះហើយ ដូចពាក្យអធិដ្ឋាននៃពិធីតែងតាំងជាលោកអភិបាលផ្តល់សក្ខីភាព៖ “ឱព្រះអម្ចាស់អើយ! សូមព្រះអង្គបំពេញព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ដល់អ្នកដែលព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យលើកឡើងឱ្យមានឋានៈជាបូជាចារ្យ ដើម្បីឱ្យគេសមនឹងឈរពីមុខអាសនៈ ប្រកាសដំណឹងល្អនៃព្រះរាជ្យព្រះអង្គ បំពេញមុខងារជាអ្នកបម្រើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គជាសេចក្ដីពិត” (១៥៨៧)។

២០. ក្រុមមេដឹកនាំព្រះសហគមន៍

មនុស្សជាច្រើនស្មានថា សម្ដេចប៉ាប ក្រុមលោកអភិបាល ក្រុមលោកបូជាចារ្យ និងក្រុមលោកឧបដ្ឋាកជាអ្នកគ្រប់គ្រងព្រះសហគមន៍ ដូចជាអ្នកគ្រប់គ្រងរដ្ឋផ្ដាច់ការ។ មនុស្សទាំងអស់នោះអះអាងថា អំណាចរបស់ក្រុមមេដឹកនាំដូចជាឃាត់មិនឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាប្រព្រឹត្តកិច្ចការដើម្បីចូលរួមក្នុងជីវិត និងបេសកកម្មព្រះសហគមន៍។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជៀសវាងបញ្ហាគ្រប់យ៉ាងដោយបញ្ជាក់ថា ដោយមានក្រុមគ្រីស្តទូតជាគ្រឹះ និងដោយអគ្គសញ្ញាតែងតាំង អ្នកខ្លះទទួលមុខងារជាអ្នកបម្រើព្រះសហគមន៍តាមបីកម្រិត។ ពួកគាត់ទទួលអំណាចដើម្បីបម្រើតែប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគាត់មានអាទិភាពត្រូវបម្រើប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ពោលគឺ គ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់ដែលចូលរួមចំណែកក្នុងឋានៈជាបូជាចារ្យដោយពិធីជ្រមុជទឹក។ ធ្វើដូច្នេះ ពួកគាត់ផ្តល់សក្ខីភាពថា គ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាក្នុងជំនឿតែមួយ និងក្នុងបេសកកម្មប្រកាសដំណងល្អ។ ដើម្បីបម្រើប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់ផ្ទាល់ ព្រះសហគមន៍ចាត់អស់អ្នកដែលព្រះសហគ មន៍នេះបានត្រាស់ហៅ និងញែកដោយឡែកពីអ្នកដទៃដោយពិធីដាក់ដៃឱ្យទៅ។ ពួកគាត់ទទួលឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរ ប៉ុន្តែ ពួកគាត់មិនមែនជាមនុស្សពូកែជាងគេទេ។ ពួកគាត់បានទទួលមុខងារដើម្បីបម្រើគេ។

២០.១ ព្រះសហគមន៍ជាប្រជាជនរបស់ព្រះជាម្ចាស់

សូមរម្លឹកជាសង្ខេបជំពូកទី១៨ “ហេតុអ្វីបានជាអ្នកជឿត្រូវការព្រះសហគមន៍?”។ នៅក្នុងអង្គព្រះ​គ្រីស្ត​ដែលបំពេញព្រះបន្ទូលសន្យាថា ព្រះបិតានឹងចងសម្ពន្ធមេត្រីជាមួយប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល (២ករ ១,២០) ព្រះសហគមន៍ក៏ជាប្រជាជននៃសម្ពន្ធមេត្រីថ្មី (៧៦២)។

ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅព្រះសហគមន៍ឱ្យបំពេញមុខងារទាំងបីរបស់ព្រះគ្រីស្ត ដែលបានទទួលអភិសេកពីព្រះបិតា (៧៨៣)។ ព្រះអង្គជាបូជាចារ្យ ព្យាការី និងព្រះមហាក្សត្រយ៉ាងណា ព្រះសហគមន៍ក៏មានមុខងារជាបូជាចារ្យ ព្យាការី និងព្រះមហាក្សត្រយ៉ាងនោះដែរ (៧៨៤…)។

សមាជិកទាំងអស់របស់ព្រះសហគមន៍ចូលរួមចំណែកក្នុងមុខងារទាំងបីនោះ (៨៧១,១១៤០,១១៤៤)។ ព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅគ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់គ្នាឱ្យទទួលឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរនោះ (៨៧២) ដោយមានព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស និងពិធីជ្រមុជទឹកជាគ្រឹះ (៩០០)។ ឋានៈដ៏ថ្លៃថ្នូរនេះបង្កើតផលផ្លែដោយគ្រីស្តបរិស័ទរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ នៅក្នុងបេសកកម្មប្រកាសដំណឹងល្អដោយមានព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធគង់នៅ និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការនោះក្នុងព្រះសហគមន៍ (៧៩៨)។

ទោះជាសមាជិកព្រះសហគមន៍រួបរូមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ និងចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រកាសដំណឹងល្អ ក៏ពួកគេមានមុខងារផ្សេងៗពីគ្នា (៨៧៣)។ ព្រះគ្រីស្តបានជ្រើសរើសក្រុមគ្រីស្តទូត ដើម្បីបង្កើតសហគមន៍ផ្សេងៗ (៨៥៧,៨៦០) ព្រះអង្គក៏បានបញ្ជាឱ្យពួកគាត់តែងតាំងអ្នកបន្តមុខងារ (៨៦១-៨៦២) ដោយពិធីដាក់ដៃ (១៥៥៦,១៥៣៨)។

ទោះជាគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាបានទទួលពិធីជ្រមុជទឹកតែមួយដូចគ្នា ក៏ពួកគេបានទទួលព្រះអំណោយទានផ្សេងៗពីគ្នាតាមលក្ខណៈរៀងៗខ្លួន ដើម្បីទទួលខុសត្រូវក្នុងព្រះសហគមន៍ (៨៧៣)។

២០.២ ក្រុមមេដឹកនាំព្រះសហគមន៍តាមលំដាប់លំដោយ

ដោយត្រាស់ហៅក្រុមគ្រីស្តទូត១២រូប គឺព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ដែលបានចាត់ចែងក្រុមអ្នកបន្តមុខងាររបស់ក្រុមគ្រីស្តទូត ពោលគឺ ក្រុមលោកអភិបាល (៨៧៧)។ ធ្វើដូច្នេះ ព្រះអង្គតែងតាំងក្រុមមេដឹកនាំតាមលំដាប់លំដោយនៃព្រះសហគមន៍របស់ព្រះអង្គ (៨៧៤)។

ដោយអគ្គសញ្ញាតែងតាំង (៨៧៥) ព្រះសហគមន៍ផ្តល់អំណាចបំពេញមុខងារជាឧបដ្ឋាក ជាបូជាចារ្យ ឬជាអភិបាលដល់អស់អ្នកដែលព្រះសហគមន៍នេះត្រាស់ហៅដើម្បីបម្រើ (១៥៨៥)។ ហេតុនេះហើយ បានជាក្រុមមេដឹកនាំមានបីកម្រិត (១៥៣៦,១៥៥៤)។

មុខងារដ៏សំខាន់ជាងគេ គឺមុខងារជាអភិបាល (១៥៥៥) ដែលជាបូជាចារ្យយ៉ាងពេញលក្ខណៈ។ ហេតុនេះ លោកអភិបាលមានតួនាទីពិសេសក្នុងការបញ្ជូនបន្តជំនឿ (៨៨៨) ក្នុងការចាត់ចែងអគ្គសញ្ញានានា (៨៩៣) និងក្នុងការណែនាំប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់ (៨៩៤)។ ដោយលោកពិតជាតំណាងរបស់ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ លោកជាគ្រូ ជាអ្នកគ្រប់គ្រង និងជាគង្វាល (១៥៥៨,១៥៦១)។

លោកអភិបាលទទួលខុសត្រូវផ្ទាល់ និងតែម្តងលើព្រះសហគមន៍តាមភូមិភាគដែលលោកជាគង្វាល (៨៨៦,១៥៦០)។ ប៉ុន្តែ ក្នុងឋានៈជាអ្នកបន្តមុខងារក្រុមគ្រីស្តទូត លោកអភិបាល ដោយរួមជាមួយលោកអភិបាលនៅទីក្រុងរ៉ូម និងក្រុមលោកអភិបាលឯទៀតៗទទួលខុសត្រូវចំពោះព្រះសហគមន៍សកលផង។

លោកបូជាចារ្យបំពេញមុខងារជាអ្នកបម្រើព្រះសហគមន៍តាមកម្រិតទីពីរ (១៥៦២)។ ដោយពិធីតែងតាំងជាអភិបាល លោកបូជាចារ្យទទួលអំណាចចូលរួមចំណែកក្នុងអំណាចរបស់លោកអភិបាល។ ដូចលោកអភិបាលដែលអស់លោកជាសហការី និងជាឧបករ (១៥៦៧) ពួកលោកបូជាចារ្យមានបន្ទុកបង្រៀនដំណឹងល្អ ផ្តល់អគ្គសញ្ញានានា និងណែនាំប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់ (១៥៦៤) ដែលប្រមូលផ្តុំគ្នាលើទឹកដីនៃសហគមន៍តាមភូមិដែលអស់លោកទទួលខុសត្រូវ។ អស់លោកជាអ្នកបម្រើនៃធម៌មេត្តាករុណាដោយអគ្គសញ្ញាលើកលែងទោស (១៤៦៦) និងដោយពិធីលាបប្រេងអ្នកជំងឺ (១៥១៦)។ អស់លោកជាប្រធាននៃអគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណផង (១១៤២)។

ដូចលោកអភិបាល ក្រុមលោកបូជាចារ្យប្រព្រឹត្តកិច្ចការក្នុងព្រះនាមព្រះគ្រីស្ត (in persona Christi) ក្រុមលោកចូលរួមចំណែកក្នុងអំណាចដែលព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់កសាង​ ប្រោសឱ្យបានវិសុទ្ធ និងត្រួតត្រាព្រះកាយព្រះអង្គ (១៥៦៣)។ ដោយរួមជាមួយគ្នា ក្រុមលោកបូជាចារ្យ ជាក្រុមបូជាចារ្យតាមភូមិភាគដែលរួមជាមួយលោកអភិបាល ដោយជាប់ចំណងក្នុងសេចក្ដីស្រឡាញ់ និងដោយស្តាប់បង្គាប់ (១៥៦៧)។ នៅកម្រិតទាបជាងគេ មានក្រុមលោកឧបដ្ឋាកដែលលោកអភិបាលបានដាក់ដៃ មិនមែនដើម្បីទៅជាបូជាចារ្យទេ ប៉ុន្តែ ដើម្បីបម្រើគេ (១៥៦៩)។ មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២ បានតែងតាំងមុខងារជាឧបដ្ឋាកឡើងវិញតាមកម្រិតផ្ទាល់ឱ្យទៅជាមុខងារអចិ ន្ត្រៃយ៍។ យើងអាចប្រគល់មុខងារនេះឱ្យមនុស្សប្រុសដែលមានភរិយាដែរ (១៥៧១)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់អំពីមុខងារពិសេសរបស់អស់លោក (១៥៧០)។

២០.៣ មុខងារជាកិច្ចបម្រើ

លទ្ធិព្រះសហគមន៍បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា រចនាសម្ពន្ធតាមលំដាប់លំដោយរបស់ព្រះសហគមន៍ និងអំណាចរបស់អស់អ្នកដែលបានទទួលអគ្គសញ្ញាតែងតាំង។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាដដែលនោះក៏បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា អស់លោកបានទទួលអំណាចនេះ ដើម្បីបម្រើប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់។ កិច្ចបម្រើជាអត្តសញ្ញាណនៃមុខងារនោះ (៨៧៦)។

ហេតុនេះហើយ បានជាអ្នកទទួលមុខងារបម្រើព្រះសហគមន៍ជាបូជាចារ្យ ដើម្បីបម្រើគ្រីស្តបរិស័ទឯទៀតៗដែលសុទ្ធតែជាបូជាចារ្យដោយសារពិធីជ្រមុជទឹក (១១២០,១៥៤៧)។ អំណាចដែលអស់លោកបានទទួលជាអំណាចរបស់ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ (១៥៤៨) ដែលអស់លោក ជាពិសេស លោកអភិបាល និងពួកបូជាចារ្យជារូបតំណាងដ៏រស់រវើក (១៥៤៩,១១៤២)។

ដោយអស់លោកជារូបតំណាងរបស់ព្រះគ្រីស្ត នៅពេលពួកគាត់ប្រារព្ធអគ្គសញ្ញា អស់លោកជារូបតំណាងរបស់ព្រះសហគមន៍ដែលជាព្រះកាយព្រះអង្គ (១៥៥៣)។ ហេតុនេះហើយ បានជាអស់លោកចូលរួមចំណែកជាមួយព្រះគ្រីស្តក្នុងឋានៈជាបូជាចារ្យ ពោលគឺព្រះសហគមន៍មិនគ្រាន់តែបានប្រគល់មុខងារឱ្យអស់លោកទេ (១៥៥៣,១៥៣៨)។

ដូច្នេះ អ្នកទទួលមុខងារបម្រើព្រះសហគមន៍ក៏ត្រូវតែធ្វើតាមគំរូជាគង្វាល ដែលព្រះគ្រីស្តបានសម្ដែងក្នុងដំណឹងល្អ ជាពិសេស ចំពោះលោកអភិបាល (៨៩៦)។ ដោយសារមុខងាររបស់អស់លោកធ្វើឱ្យអស់លោកទៅជាដូចព្រះគ្រីស្ត ជាអ្នកបម្រើគេទាំងអស់គ្នា (១៥៧០) អស់លោកអភិបាល លោកបូជាចារ្យ (៨៩៣) និងលោកឧបដ្ឋាក ក៏ត្រូវតែប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនដើម្បីបម្រើគេ (៨៩៤)។

ដោយព្រះជាម្ចាស់ត្រាស់ហៅអស់លោកឱ្យបំពេញមុខងារបម្រើប្រជាជនព្រះជាម្ចាស់ (១៥៧៩) ព្រះសហគមន៍ខាងបស្ចិមប្រទេសជ្រើសរើសលោកបូជាចារ្យក្នុងចំណោមអ្នកជឿដែលនៅលីវ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ អស់លោកអធិដ្ឋានតាមពេលកំណត់ ជាទីសម្គាល់បង្ហាញថា ពួកគាត់រួបរួមជាមួយព្រះគ្រីស្តដែលទូលអង្វរព្រះជាម្ចាស់នៅក្នុងខ្លួនពួកគាត់ ហើយដែលជំរុញគេឱ្យបម្រើព្រះសហគមន៍ (១១៧៥)។

២០.៤ វត្តមាន និងបេសកកម្មរបស់គ្រីស្តបរិស័ទធម្មតា

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនងាកគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាចេញពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងព្រះសហគមន៍ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជំរុញពួកគេឱ្យមានវត្តមាន និងចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងមុខងារជាគ្រីស្តទូត (៩០០,៩១៣) ដោយពួកគេសុទ្ធតែជាបូជាចារ្យ (១១២០,១៥៤៧,១៥៤៥,៨៧១-៨៧២,៩០៤,៩០៩)។

ដូចយើងបានរម្លឹកនៅខាងលើ ដោយសមាជិកព្រះគ្រីស្តមានព្រះអំណោយទានផ្សេងៗពីគ្នា ពួកគេបង្ហាញអំពីឯកភាពនៃព្រះកាយព្រះអង្គ (៧៩៩,៨០០,៨១៤,៨៩៧…)។ ហេតុនេះ តាមពាក្យសម្ដីរបស់សន្តប៉ូល ព្រះសហគមន៍ដូចជាសរីរាង្គមួយ (៧៩០,៧៩៧)។

យើងអាចបំពេញឯកភាពនៃព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត លុះត្រាតែយើងគោរពមុខងារផ្សេងៗ ដែលគ្រីស្តបរិស័ទត្រូវប្រព្រឹត្ត (៩១០-៩១២)។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនថ្លែងអំពីជម្លោះទាំងប៉ុន្មានដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងព្រះសហគមន៍ឡើយ។ តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា ជម្លោះទាំងអស់នោះមិនគ្រាន់តែមកពីគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតា និងក្រុមមេដឹកនាំដណ្ដើមគ្នាដើម្បីបានអំណាចទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវតែរម្លឹកឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់គ្នាថា ម្នាក់ៗធ្វើតាមមុខងាររបស់ខ្លួនដោយសារតែគេរួបរួមជាមួយព្រះគ្រីស្តយ៉ាងជិតស្និទ្ធ (៨៩៣,៩០១) និងដោយបន្ទាបខ្លួនធ្វើតាមព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (៧៣៩)។

ទោះជាព្រះជាម្ចាស់បានត្រាស់ហៅអ្នកខ្លះឱ្យបំពេញមុខងារបម្រើព្រះសហគមន៍តាមរបៀបផ្សេងៗពីគ្នា ក៏គ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាត្រូវតែចូលរួមក្នុងជីវិត និងបេសកកម្មព្រះសហគមន៍ផងដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ កុំនឹកស្មានថា ព្រះសហគមន៍កាតូលិកនឹងបោះបង់រចនាសម្ពន្ធក្រុមមេដឹកនាំជាលំដាប់លំដោយ ដើម្បីឱ្យមានគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតាទទួលខុសត្រូវ។ ព្រះសហគមន៍មិនដែលនឹងទៅជាប្រជាធិបតេយ្យឡើយ។ ក្នុងព្រះសហគមន៍ កាតូលិក ការប្រគល់អំណាចមិនមែនមកពីការបោះឆ្នោតដូចនៅក្នុងសង្គមស៊ីវិលទេ។ ទោះជាពេលខ្លះមានការបោះឆ្នោតដើម្បីប្រគល់មុខងារខ្លះៗ មានតែតាមកម្រិតទាប និងដោយមានក្រុមមេដឹកនាំជាលំដាប់លំដោយទទួលស្គាល់ដែរ។

២១. អ្វីទៅជាអគ្គសញ្ញា?

មនុស្សជាច្រើននឹកស្មានថា បើយើងមានទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ជាមួយព្រះជាម្ចាស់បានហើយ។ ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវការព្រះសហគមន៍? ម្យ៉ាងទៀត តាមព្រះសហគមន៍ត្រូវតែគោរពពិធីផ្សេងៗដែលគេហៅថា អគ្គសញ្ញា ដើម្បីបានទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ និងមានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះជាម្ចាស់។ អ្នកខ្លះរិះគន់ព្រះសហគមន៍ដោយអះអាងថា អគ្គសញ្ញានាំឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទធ្វើតាមពិធីខាងក្រៅ ដោយមិនរួមចិត្តគំនិតជាមួយព្រះជាម្ចាស់យ៉ាងជិតស្និទ្ធ។ តើអគ្គសញ្ញានានាមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាឆ្លើយនឹងសំណួរនេះដោយពន្យល់ថា សាសនានីមួយៗតែងតែមានពិធីផ្សេងៗដែលត្រូវតែគោរព។ ម្យ៉ាងទៀត លទ្ធិគ្រីស្តសាសនារម្លឹកថា គឺព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ដែលបានប្រោសប្រទានអគ្គសញ្ញាឱ្យព្រះសហគមន៍។ ទីបញ្ចប់ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា ព្រះគ្រីស្តបំពេញព្រះបន្ទូលសន្យានៃសម្ពន្ធមេត្រីរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជាមួយមនុស្សលោកដោយសារអគ្គសញ្ញា។ ព្រះអង្គនៅតែប្រព្រឹត្តកិច្ចការក្នុងព្រះសហគមន៍ ដោយប្រើអគ្គសញ្ញាជាទីសម្គាល់បង្ហាញព្រះអំណោយទាននៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោស ដែលមកពីគម្រោងការនៃបុណ្យចម្លង។

២១.១ អគ្គសញ្ញារបស់ព្រះគ្រីស្ត

ទោះជាយើងម្នាក់ៗត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងផ្ទាល់ជាមួយព្រះក៏ដោយ (២៧,១៧៧៩) ក៏មនុស្សជាបុគ្គលខាងរូបកាយផង ខាងវិញ្ញាណផង គេសម្ដែង និងទទួលតថភាពខាងវិញ្ញាណតាមរយៈសញ្ញាសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបដែលមានរូបរាង (១១៤៦)។ យើងជារូបកាយផង ជាវិញ្ញាណផង ហើយយើងត្រូវការបញ្ចេញអារម្មណ៍របស់យើងទៅខាងក្រៅ (២៧០២)។ សាសនាសំខាន់ៗនៃមនុស្សជាតិផ្តល់សក្ខីភាពថា ពិធីខាងសាសនា ដែលប្រើនិមិត្តរូបជាច្រើនមានអត្ថន័យទាក់ទងនឹងសកលលោកទាំងមូល (១១៤៩)។

ដោយសារមនុស្សរស់នៅក្នុងសង្គម គេត្រូវការសញ្ញាសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបដើម្បីទាក់ទងជាមួយអ្នកដទៃ និងជាមួយព្រះជាម្ចាស់ផងដែរ (១១៤៦)។ អគ្គសញ្ញានានារបស់ព្រះសហគមន៍ជួយឱ្យអ្នកជឿរួបរួមជាមួយគ្នាដោយមានពិធីបុណ្យរួម (១១៤០-១១៤១)។

ព្រះគ្រីស្តបានចាត់ចែងអគ្គសញ្ញា (១១១៤,១១១៧,១២១០) ដោយសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យមនុស្សជាតិបច្ចុប្បន្នកាលអាចទទួលបាន (១០៨៤)។ អគ្គសញ្ញានីមួយៗមានវត្ថុធាតុ ឬកាយវិការនៃជីវិតធម្មតា (១១៤៥,១១៤៨)។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះជាម្ចាស់មានគរុកោសល្យ (១១៤៥) សំដៅនូវអ្វីដែលយើងអាចមើលឃើញទៅជារូបតំណាង និងទីសញ្ញាសម្គាល់ការសង្រ្គោះរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្តដែលយើងមើលមិនឃើញ (១១៤៨)។ អគ្គសញ្ញារបស់ព្រះសហគមន៍មិនលុបបំបាត់ទេ ប៉ុន្តែបន្សុទ្ធ និងទទួលយកលក្ខណៈសម្បត្តិនៃសញ្ញាសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបរបស់សកលលោក និងរបស់ការរស់នៅក្នុងសង្គម (១១៥២)។

ដោយអគ្គសញ្ញាទាំងប្រាំពីរ ព្រះជាម្ចាស់រួមជាមួយមនុស្សក្នុងការរស់នៅទាំងស្រុងរបស់គេ។ ព្រះគ្រីស្តជាអ្នកចាត់ចែងអគ្គសញ្ញានោះ (១១១៣,១១១៤,១១១៧) ដើម្បីឱ្យមនុស្សយើងអាចទទួលក្នុងគ្រប់ដំណាក់កាល និងគ្រប់កាលៈទេសៈនៃជីវិតរបស់គេ (១២១០)។

មានអគ្គសញ្ញាខ្លះដើម្បីចាក់គ្រឹះនៃជីវិតជាគ្រីស្តបរិស័ទ (អគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក លាបថ្ងាស និងអរព្រះគុណ) ដែលគេហៅថា អគ្គសញ្ញាបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពេញលក្ខណៈ។ មានអគ្គសញ្ញាផ្សេងទៀតដើម្បីជួយព្យាបាល (អគ្គសញ្ញាលើកលែងទោស និងលាបប្រេងឱ្យអ្នកជំងឺ)។ ទីបញ្ចប់ មានអគ្គសញ្ញាដើម្បីជួយបង្រួបបង្រួម និងបេសកកម្មអ្នកជឿ (អគ្គសញ្ញាអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងតែងតាំងជាអ្នកបម្រើព្រះសហគមន៍)។

២១.២ អគ្គសញ្ញារបស់ព្រះសហគមន៍

យើងមិនអាចយល់អំពីអគ្គសញ្ញារបស់ព្រះសហគមន៍ បើយើងមិនចូលក្នុងស្នូលនៃគម្រោងការនៃសម្ពន្ធមេត្រីដែលជាគ្រឹះនៃអគ្គសញ្ញានោះ ហើយដែលអគ្គសញ្ញានោះផ្ទាល់ជាទីសម្គាល់ផង។ ដោយគម្រោងការនៃបុណ្យចម្លង ព្រះគ្រីស្តដែលបានសង្រ្គោះយើងដោយសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ទ្រង់ក៏នៅតែមានព្រះជន្មគង់នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ដើម្បីប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍នេះ និងប្រោសសមាជិកព្រះសហគមន៍ឱ្យបានវិសុទ្ធ (១០៨៥,១១១៦,១១១៨)។

អគ្គសញ្ញាបំពេញកិច្ចការខាងពិធីបុណ្យរបស់ព្រះសហគមន៍ឱ្យបានពេញលក្ខណៈ។ ពិធីបុណ្យក៏ជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ដែលព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ បានប្រោសប្រទានឱ្យក្រុមគ្រីស្តទូតដោយប្រគល់អំណាចរបស់ព្រះអង្គ ដែលអាចប្រោសមនុស្សឱ្យបានវិសុទ្ធ (១០៨៦)។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះវិញ្ញាណជាសិប្បករនៃអគ្គសញ្ញា (១០៩១)។ ក្នុងពិធីបុណ្យព្រះវិញ្ញាណ និងព្រះសហគមន៍រួមសហការជាមួយគ្នា ដើម្បីសម្តែងព្រះគ្រីស្ត និងព្រះរាជកិច្ចរបស់ព្រះអង្គអំពីការសង្រ្គោះ (១០៩៩)។ ដូច្នេះ អគ្គសញ្ញា ជាពិសេស អគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណដែលជាប្រភព និងកំពូលនៃការរស់នៅទាំងស្រុងរបស់គ្រីស្តបរិស័ទ (១៣២៤) ជាពិធីនឹករឭកគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃការសង្រ្គោះ (១០៩៩)។

សម្រាប់អ្នកជឿ អគ្គសញ្ញាមិនគ្រាន់តែជាទីសម្គាល់នៃគម្រោងការនៃបុណ្យចម្លងទេ។ អ្នកជឿយល់ថា ដោយអគ្គសញ្ញា ព្រះអម្ចាស់បានចាប់ផ្តើមចងសម្ពន្ធមេត្រីហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត អគ្គសញ្ញាជាឧបករណ៍ដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពនៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះអង្គ (១០៨៤)។ ក្នុងអគ្គសញ្ញា ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ប្រព្រឹត្តកិច្ចការ (១១២៧)។ ព្រះសហគមន៍ជឿជាក់ថា នៅពេលព្រះសហគមន៍ផ្តល់ពិធីជ្រមុជទឹក គឺព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ដែលជាអ្នកផ្តល់ពិធីជ្រមុជទឹក។ ព្រះអង្គមានសកម្មភាពក្នុងអគ្គសញ្ញារបស់ព្រះអង្គ ដើម្បីប្រទានការប្រោសប្រណីដែលអគ្គសញ្ញាសំដៅទៅលើ (១១២៧)។ អគ្គសញ្ញាផ្តល់ព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះគ្រីស្តចំពោះអ្នកជឿ ដោយមិនរាប់អំពីភាពដ៏វិសុទ្ធផ្ទាល់របស់អ្នកផ្តល់អគ្គសញ្ញាឡើយ (១១២៨,១៥៨៤)។

ត្រូវតែរម្លឹកទៀតថា មានអគ្គសញ្ញាបីដែលមិនគ្រាន់តែបញ្ជូនបន្តព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសរបស់ព្រះអម្ចាស់ តែផ្តល់អភិសេកពិសេស ពោលគឺត្រាមួយដែលមិនអាចលុបបំបាត់បាន ហើយដែលចូលជ្រាបនៅក្នុងគ្រីស្តបរិស័ទជារៀងរហូត (១១២១)៖ អគ្គសញ្ញាជ្រមុជទឹក (១២៧២-១២៧៣) លាបថ្ងាស (១៣០៤-១៣០៥) និងតែងតាំង (១៥៨១-១៥៨៣)។

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពុំមានគោលដៅផ្សេងក្រៅពីពន្យល់អំពីអគ្គសញ្ញារបស់ព្រះសហគមន៍។ ដោយសារអគ្គសញ្ញា ព្រះគ្រីស្តប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍។ ហេតុនេះហើយ បានជាយើងអាចនិយាយថា អគ្គសញ្ញាជួយកសាងព្រះសហគមន៍ (១១១៨)។ ពិធីដ៏សក្ការនោះមិនធ្វើឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទគោរពព្រះជាម្ចាស់ពីខាងក្រៅទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អគ្គសញ្ញាជួយបម្រើជំនឿផ្ទាល់របស់អ្នកជឿពីខាងក្នុង (១១២៣)។ អគ្គសញ្ញាជួយឱ្យជំនឿនេះចម្រើនឡើង និងឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទចូលក្នុងគម្រោងការនៃបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ត។ នេះជាអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃជំនឿតាមគ្រីស្តសាសនា។

២២. អ្វីទៅជាពិធីបុណ្យ?

អស់អ្នកដែលមិនមែនជាគ្រីស្តបរិស័ទពិបាកយល់ពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍។ មនុស្សជាច្រើនគិតថា ពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍គ្រាន់តែជាពិធីខាងក្រៅដែលពុំមានអត្ថន័យ ហើយដែលត្រូវតែគោរពដើម្បីធ្វើតាមប្រពៃណីប៉ុណ្ណោះ។ តើពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍មានអត្ថន័យអ្វីខ្លះ? តើពិធីបុណ្យមានប្រយោជន៍អ្វីខ្លះ?

ត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមិនរួញរាលើបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញនេះ។ តាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនា ពិធីបុណ្យមិនមែនជាក្បួនកាយវិការ និងនិមិត្តរូបផ្សេងៗដែលគ្មានអត្ថន័យឡើយ។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជួយឱ្យអ្នកជឿមានចិត្តទូលាយយល់ថា ពិធីបុណ្យសំដៅទៅលើគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលគ្មានកំណត់ព្រំដែន។ បុណ្យចម្លងរបស់ព្រះអម្ចាស់បានសម្ដែងគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងនេះ។ ដោយពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍សម្លឹងមើល ស្មឹងស្មាធិ៍ ច្រៀង ប្រារព្ធគម្រោងការនៃបុណ្យចម្លង។ ដោយសារពិធីបុណ្យ ព្រះគ្រីស្តបន្តព្រះរាជកិច្ចសង្រ្គោះយើងនៅក្នុងព្រះសហគមន៍របស់ព្រះអង្គ (១០៦៩-១០៧០)។

តាមការពិត លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមានបំណងចង់ឱ្យយើងយល់ថា ពិធីបុណ្យជួយឱ្យព្រះសហគមន៍ប្រុងស្មារតី ពោលគឺ ឱ្យអស់អ្នកជឿប្រមូលអារម្មណ៍អំពីជំនឿ និងការអធិដ្ឋាន។ ព្រះសហគមន៍ទុកឱ្យព្រះវិញ្ញាណណែនាំខ្លួន ដើម្បីផ្តល់សក្ខីភាពអំពីព្រះបិតា ដោយក្រាបថ្វាយបង្គំ កោតសរសើរ និងអរព្រះគុណព្រះអង្គចំពោះព្រះបុត្រាដែលបានសង្រ្គោះយើង។ ធ្វើដូច្នេះ ព្រះសហគមន៍ក៏រួមជាមួយទីក្រុងយេរូសាឡឹមដែលនៅស្ថានបរមសុខ ក្នុងការកោតសរសើរព្រះជាម្ចាស់ពោរពេញដោយសិរីរុងរឿង ព្រះសហគមន៍ក៏រង់ចាំ “ផ្ទៃមេឃ និងផែនដីថ្មី” (វវ ២១,១) ដោយសេចក្ដីសង្ឃឹម។

២២.១ រួមជាមួយពិធីបុណ្យនៅស្ថានបរមសុខ

ទោះជានៅលើមេឃ ឬនៅលើផែនដី ក៏ពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍ទាំងស្រុងលើកតម្កើងព្រះរាជកិច្ចនៃការសង្រ្គោះ ដែលព្រះគ្រីស្តបានសម្រេចដោយសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១០៧៦,​១០៨២,​១០៨៥,​១១០៤,២៦៥៥)។

ព្រះវិញ្ញាណមានបេសកកម្មបន្តព្រះរាជកិច្ចនៃការសង្រ្គោះ ដែលព្រះបុត្រាបានសម្រេចដោយបូជាព្រះជន្ម ទាំងបន្ទាបព្រះអង្គធ្វើតាមព្រះហឫទ័យព្រះបិតា (១០៩២)។

គួរសម្គាល់ថា ក្នុងលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាមានប្រការជាច្រើនដែលថ្លែងអំពីពិធីបុណ្យនៅស្ថានបរមសុខ (១១០៧,១១៨៦,១១៣០,១៣២៥,១៣២៩,១៣៤៤,១៣៧០,១៤០,១៤០៩)។ ពួកទេវទូត និងជនដ៏វិសុទ្ធទាំងឡាយនៅស្ថានបរមសុខច្រៀងកោតសរសើរ និងអរព្រះគុណព្រះត្រៃឯក។ ត្រូវតែយល់ថា ពិធីបុណ្យព្រះសហគមន៍នៅលើផែនដីនេះជាប់ទាក់ទងនឹងពិធីបុណ្យនៃទីក្រុងយេរូសាឡឹមដ៏វិសុទ្ធ (១០៩០)។

ពិធីបុណ្យដែលគ្រីស្តបរិស័ទប្រារព្ធ ដូចជារសជាតិទុកជាមុននៃពិធីបុណ្យនៃស្ថានបរមសុខ (១០៩០)។ ពិធីបុណ្យនៅស្ថានបរមសុខផ្តល់ទិសដៅ និងអត្ថន័យដល់ពិធីបុណ្យរបស់យើង។

តាមការពិត ទោះជាអគ្គសញ្ញា ឬពិធីអរព្រះគុណ យើងអាចយល់ទិសដៅ និងអត្ថន័យនៃពិធីបុណ្យដោយយល់ថា គ្រីស្តបរិស័ទកោតសរសើរ (២៦៣៩) និងអរព្រះគុណ (២៦៣៧) ព្រះជាម្ចាស់ដែលបានប្រទានពរឱ្យយើងនៅក្នុងអង្គព្រះបុត្រាព្រះអង្គ ដើម្បីប្រទានព្រះវិញ្ញាណដែលប្រោសយើងឱ្យទៅជាបុត្រធីតា (១១១០,១០៧៧-១០៨១)។ ក្នុងពិធីបុណ្យខាងគ្រីស្តសាសនា គ្រីស្តបរិស័ទក្រាបថ្វាយបង្គំ (២៦២៦) ចំពោះព្រះបិតាដែលទ្រង់បានសម្ដែងភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ និងសប្បុរសធម៌របស់ព្រះអង្គ ជាពិសេស ចំពោះព្រះអំណោយទាននៃការសង្រ្គោះ ដែលព្រះបុត្រាព្រះអង្គបានសម្រេចដោយសោយ​ទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១០៨២,១០៨៨)។

ដោយថ្វាយបង្គំព្រះបិតា យើងក៏អរព្រះគុណព្រះអង្គដោយថ្វាយតង្វាយរបស់ព្រះអង្គផ្ទាល់។ យើងក៏ទូលអង្វរព្រះអង្គឱ្យចាត់ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ (១០៨៣,១០៩១,១១០៨) ដើម្បីឱ្យពិធីបុណ្យបង្កើតផលផ្លែនៃជីវិតរួមជាមួយព្រះគ្រីស្តក្នុងឋានៈជាបូជាចារ្យ។

២២.២ ពិធីផ្ទាល់នៃពិធីបុណ្យ

ពិធីបុណ្យទាំងអស់ស្ថិតនៅក្នុងវេលាព្រះសហគមន៍ ជាវេលាថ្មីដែលព្រះវិញ្ញាណបានចាប់ផ្តើម ដើម្បីសម្ដែងគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំង (១០៧៦)។ ព្រះគ្រីស្តមានព្រះជន្ម និងប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងព្រះសហគមន៍តាមរយៈអគ្គសញ្ញា៖ ព្រះអង្គចាត់ចែងពិធីបុណ្យខាងអគ្គសញ្ញាដោយមានគោលដៅតែមួយ ពោលគឺ ប្រោសប្រទានផលផ្លែនៃគម្រោងការដ៏លាក់កំបាំងនៃបុណ្យចម្លង (១០៧៦)។

ព្រះសហគមន៍ទាំងមូល ពោលគឺ ព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត រួមជាមួយព្រះអង្គផង ជាអ្នកប្រារព្ធពិធីបុណ្យ (១១៤០,១១៤៤)។ ដោយពួកគេសុទ្ធតែមានឋានៈជាបូជាចារ្យ គ្រីស្តបរិស័ទទាំងអស់រួមចំណែកក្នុងពិធីបុណ្យ (១១៤១)។ ប៉ុន្តែ ពួកគេមានមុខងារផ្សេងៗពីគ្នា។ អ្នកខ្លះទទួលពិធីតែងតាំង ដើម្បីអាចប្រព្រឹត្តកិច្ចបម្រើអ្នកដទៃក្នុងព្រះនាមព្រះគ្រីស្ត (១១៤២)។ នេះជារចនាសម្ពន្ធនៃជីវិតខាងពិធីបុណ្យ (១០៨៧)។

ក្នុងពិធីបុណ្យនីមួយៗមានទីសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបដែលសំដៅទៅលើគរុកោសល្យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ក្នុងកិច្ចការសង្រ្គោះមនុស្សលោក (១១៤៥)។ ទីសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបទាំងអស់នោះជាទីសម្គាល់នៃពិភពរបស់មនុស្ស (១១៤៥) និមិត្តរូបខាងធម្មជាតិដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសកលលោក (១១៤៧) តថភាពនៃជីវិតក្នុងសង្គម (១១៤៨) ជាសញ្ញាសម្គាល់នៃសម្ពន្ធមេត្រី និងព្រឹត្តិការណ៍នៃប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ជនជាតិអ៊ីស្រាអែល (១១៥០) ហើយជាពិសេស ជាសញ្ញាសម្គាល់នៃដំណឹងល្អក្នុងជីវិតរស់នៅរបស់ព្រះគ្រីស្ត (១១៥១)។ ទីសម្គាល់ និងនិមិត្តរូបទាំងអស់នោះជួយកសាងពិធីបុណ្យ និងអគ្គសញ្ញា (១១៥២)។

ពិធីបុណ្យនានាមានកាយវិការ ជាអ្វីដែលអាចមើលឃើញ ហើយមានពាក្យសម្ដីផងដែរ។ ព្រះបន្ទូលព្រះជាម្ចាស់ជួយកំដរពិធីផ្សេងៗដើម្បីជំរុញឱ្យមានជំនឿ (១១៥៤)។ ក្នុងអគ្គសញ្ញាយើងដឹងច្បាស់ថា ពាក្យសម្ដីសំខាន់ណាស់៖ ពាក្យសម្ដីប្រព្រឹត្ត និងសម្រេចផលផ្លែខាងវិញ្ញាណដែលមាននិមិត្តរូបជាទីសម្គាល់ (១១៥៥)។

ពិធីបុណ្យស្ថិតក្នុងវេលាព្រះសហគមន៍ (១១៦៣…) ដែលជាវេលារបស់មនុស្សលោកផង។ ហេតុនេះហើយ បានជាឆ្នាំពិធីបុណ្យ (១១៦៨) មានរដូវ និងថ្ងៃផ្សេងៗពីគ្នា ដោយមានទិវានៃបុណ្យចម្លងជាកំពូល (១១៦៨-១១៦៩)។ ថ្ងៃអាទិត្យជាថ្ងៃពិសេស ដ្បិតថ្ងៃនេះជាថ្ងៃនៃព្រះអម្ចាស់ (១១៦៦,​១៣៤៣,​២១៧៧)។

ត្រូវការកន្លែងពិសេសមួយដើម្បីថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ស្របតាមពិធីបុណ្យ (១១៨០) ពោលគឺ ព្រះវិហារដែលជាផ្ទះដើម្បីអធិដ្ឋាន ជាផ្ទះនៃបុត្រធីតារបស់ព្រះបិតា ដ្បិតជាព្រះដំណាក់របស់ព្រះជាម្ចាស់ (១១៨១,១១៨៦,២១៧៩)។

ពិធីបុណ្យចែកជាពីរផ្នែក ពោលគឺពិធីលើកតម្កើងព្រះបន្ទូល និងពិធីអរព្រះគុណ (១៣៤៦-​១៣៤៧) ស្របតាមការបញ្ជូនបន្តដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយដែលមិនអាចផ្លាស់ប្តូរជាដាច់ខាតបានឡើយ (១៣៥៦,១២០៥)។ ពិធីលើកតម្កើងព្រះបន្ទូល និងពិធីអរព្រះគុណដ៏វិសុទ្ធរួមជាមួយគ្នា ក្នុងការគោរពបម្រើព្រះជាម្ចាស់តែមួយគត់ (១១៤៦)។

ដូច្នេះ ត្រូវតែយល់ថា យើងមិនអាចបង្កើតពិធីអរព្រះគុណ (អភិបូជា) ថ្មីម្តងទៀតបានឡើយ។ យើងទទួលពិធីនេះពីព្រះសហគមន៍។ ទោះជាយើងអាចមានរបៀបផ្សេងៗពីគ្នាក្នុងការប្រារព្ធពិធីអរព្រះគុណក៏ដោយ ក៏យើងមិនអាចផ្លាស់ប្តូររចនាសម្ពន្ធនៃអភិបូជាបានឡើយ ស្របតាមក្បួនវិន័យនៃការបញ្ជូនបន្តតាំងពីយូរមកហើយ។

ម្យ៉ាងទៀត ដោយពិធីបុណ្យ គ្រីស្តបរិស័ទមិនគ្រាន់តែរួបរួមជាមួយគ្នា ថែមទាំងកោតសរសើរ និងអរព្រះគុណព្រះជាម្ចាស់។ ត្រូវតែអរព្រះគុណព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះអង្គ មុននឹងជួបអ្នកដទៃ និងមានទំនាក់ទំនងជាមួយគេ។

២២.៣ ពិធីនឹករំឭក និងសក្ការបូជា

ដូចមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ទី២ បញ្ជាក់ពិធីអរព្រះគុណដែលបញ្ចប់ការបង្ហាត់ឱ្យទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទពេញលេញជា “ប្រភព និងកំពូលនៃការរស់នៅទាំងស្រុងជាគ្រីស្តបរិស័ទ”។ ពិធីអរព្រះគុណដ៏វិសុទ្ធមានកំណប់ខាងវិញ្ញាណទាំងស្រុងរបស់ព្រះសហគមន៍ ពោលគឺព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់ដែលជាបុណ្យចម្លងរបស់ពួកយើង (១៣២២-១៣២៤,២៧៧១-២៧៧២)។

ពាក្យទាំងប៉ុន្មានដែលសំដៅពិធីអរព្រះគុណ ក៏សម្ដែងអត្ថន័យដ៏ពេញលេញនៃពិធីដ៏វិសុទ្ធនេះ។ ពាក្យនីមួយៗសំដៅលក្ខណៈសម្បត្តិផ្សេងមួយទៀតក្នុងគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃជំនឿ (១៣២៨-១៣៣២)។

នំបុ័ង និងស្រាជាទីសម្គាល់នៃអគ្គសញ្ញានេះ (១៣៣៣) ដែលព្រះគ្រីស្តបានចាត់ចែងក្នុងពិធីជប់លៀងចុងក្រោយ នៅពេលបុណ្យចម្លងដើម្បីនឹករឭកថា ព្រះអង្គសោយទិវង្គត និងមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ (១៣៣៧-១៣៣៩) ហើយដើម្បីរម្លឹកថា ព្រះអង្គនៅតែទូលអង្វរព្រះបិតា (១៣៤១)។

ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះគ្រីស្តបានផ្តល់អត្ថន័យពេញលេញដល់បុណ្យចម្លងរបស់ជនជាតិអ៊ីស្រាអែល។ ព្រះអង្គបានចាប់ផ្តើមបុណ្យចម្លងថ្មី និងបានប្រកាសទុកជាមុនអំពីបុណ្យចម្លងចុងក្រោយរបស់ព្រះសហគមន៍ (១៣៤១,១៣៤៣)។ ពិធីអរព្រះគុណនឹករឭកគម្រោងការដ៏អស្ចារ្យនៃបុណ្យចម្លងទាំងស្រុង។

ពិធីអរព្រះគុណមិនគ្រាន់តែជាពិធីនឹករឭក តែជាសក្ការបូជាដែរ។ លើសពីនេះទៅ ទៀត ដោយសារពិធីអរព្រះគុណជាពិធីនឹករឭក ពិធីអរព្រះគុណក៏ជាសក្ការបូជាដែរ (១៣៦៥)។ ពេលព្រះសហគមន៍ថ្វាយអភិបូជា ព្រះសហគមន៍នឹករឭកបុណ្យចម្លងរបស់ព្រះគ្រីស្ត ហើយបុណ្យចម្លងនេះមានវត្តមានសព្វថ្ងៃ៖ សក្ការបូជាដែលព្រះគ្រីស្តបានថ្វាយនៅលើឈើឆ្កាងម្តងជាការស្រេចមានវត្តមានរហូត (១៣៦៤,​១៣៦៦)។

ត្រូវតែយល់ថា សក្ការបូជារបស់ព្រះគ្រីស្ត និងសក្ការបូជានៃពិធីអរព្រះគុណ ជាសក្ការបូជាតែមួយដូចគ្នា។ ប៉ុន្តែ ព្រះគ្រីស្តថ្វាយសក្ការបូជារបស់ព្រះអង្គដោយបង្ហូរព្រះលោហិតព្រះអង្គនៅលើឈើឆ្កាង ទ្រង់ក៏មិនបង្ហូរព្រះលោហិតនៅលើតុអាសនៈឡើយ (១៣៦៧)។ ពិធីអរព្រះគុណក៏ជាសក្ការបូជារបស់ព្រះសហគមន៍ដែរ ដ្បិតព្រះសហគមន៍រួមជាមួយព្រះគ្រីស្ត ដោយថ្វាយព្រះអង្គចំពោះព្រះបិតា ហើយជាតំណាងសព្វថ្ងៃក្នុងការថ្វាយព្រះអង្គនៅលើឈើឆ្កាង (១៣៦៨-១៣៦៩)។

២២.៤ អគ្គសញ្ញានៃវត្តមាន

ពិបាកជឿជាក់ថា នៅពេលលោកបូជាចារ្យប្រសិទ្ធិពរលើនំបុ័ង និងស្រា ព្រះគ្រីស្តមានវត្តមានគង់នៅពិតប្រាកដ។ ពេលនោះ ដោយសារតែជំនឿសុទ្ធសាធប៉ុណ្ណោះ អ្នកជឿយល់ព្រមជឿដោយគ្រាន់តែស្តាប់ និងទទួលព្រះបន្ទូលព្រះអម្ចាស់ (១៣៨១)។ ម្យ៉ាងទៀតយើងដឹងច្បាស់ថា ក្រុមសាវ័កព្រះយេស៊ូបានបែងចែកគ្នានៅពេលព្រះអង្គបានប្រកាសជាលើកទីមួយអំពី “នំបុ័ងនៃជីវិត” (១៣៣២)។

ដូច្នេះ ត្រូវតែរម្លឹកព្រះបន្ទូលព្រះអម្ចាស់ដែលសម្រេចព្រះបន្ទូលសន្យា៖ “នេះជារូបកាយរបស់ខ្ញុំ ដែលត្រូវបូជាសម្រាប់អ្នករាល់គ្នា” (១៣៧៤)។ ព្រះគ្រីស្តគង់នៅក្នុងអគ្គសញ្ញាដោយប្រែនំបុ័ង និងស្រា ដោយព្រះកាយ និងព្រះលោហិតព្រះអង្គ (១៣៧៥)។ ជាពាក្យបច្ចេកទេស យើងហៅការផ្លាស់ប្តូរសារធាតុ វត្ថុមានពិតប្រាកដរបស់ព្រះគ្រីស្ត ដែលព្រះបន្ទូលបញ្ជាក់ផង (១៣៧៦)។

សព្វថ្ងៃ ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធដែលមានវត្តមានគង់នៅក្នុងព្រះសហគមន៍ ដូចក្នុងអគ្គសញ្ញានានា មានព្រះរាជកិច្ចសម្រេចការផ្លាស់ប្តូរនេះក្នុងពិធីអរព្រះគុណ (១៣៧៥)។ មុននឹងប្រសិទ្ធិពរលើនំបុ័ង និងស្រា លោកបូជាចារ្យទូលអង្វរព្រះបិតា ដើម្បីឱ្យព្រះវិញ្ញាណយាងមកសម្រេចការផ្លាស់ប្តូរដ៏អស្ចារ្យនេះ (១៣៥៣)។

យើងអាចយល់ថា ដោយព្រះគ្រីស្តមានវត្តមានគង់នៅក្នុងពិធីនេះ ពិធីអរព្រះគុណជាអគ្គសញ្ញាដ៏ប្រសើរជាងគេ (១៣៧៤)។ គ្រីស្តបរិស័ទទទួលពិធីអរព្រះគុណនេះដោយរួបរួមគ្នា។ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាពន្យល់អំពីផលផ្លែនៃការរួបរួមគ្នារវាងគ្រីស្តបរិស័ទ ដោយសារពិធីអរព្រះគុណ (១៣៩១-១៣៩៨)។

ក្នុងចំណោមផលផ្លែទាំងអស់នោះត្រូវតែយល់ឃើញថា គ្រីស្តបរិស័ទរួមជាមួយគ្នាជាធ្លុងតែមួយ ពោលគឺព្រះកាយព្រះគ្រីស្ត (១៣៩៦) ហើយព្រះជាម្ចាស់ចាត់ពួកគេទៅជួយអ្នកក្រីក្រ (១៣៩៧)។ បើយើងមានជំនឿពិតប្រាកដ យើងក៏ត្រូវចេះស្រលាញ់គេពិតប្រាកដផង។ តាមការពិត យើងធ្វើពិធីអរព្រះគុណ ដើម្បីកសាងព្រះសហគមន៍ដែរ (១៣៩៦)។

ដោយពិធីអរព្រះគុណ ព្រះគ្រីស្តបានរក្សាទុកទ្រព្យសម្បត្តិដ៏អស្ចារ្យជាទីបំផុតឱ្យព្រះសហគមន៍។ ដូចសន្តយ៉ូហានបញ្ចប់ដំណឹងល្អរបស់គាត់ យើងអាចថ្លែងថា៖ “ក្នុងអគ្គសញ្ញានេះមានសេចក្ដីជាច្រើនផ្សេងទៀតដែលយើងមិនបានកត់ត្រា។ សេចក្ដីដែលមានកត់ត្រាមកនេះ គឺក្នុងគោលបំណងឱ្យអ្នករាល់គ្នាជឿថា ព្រះយេស៊ូពិតជាព្រះគ្រីស្ត ហើយឱ្យអ្នករាល់គ្នាដែលជឿមានជីវិតដោយរួមជាមួយព្រះអង្គ” (យហ ២០,៣០)។

២៣. អ្វីទៅជាការអធិដ្ឋាន?

ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវការអធិដ្ឋាន? ព្រះសហគមន៍សូមឱ្យអ្នកជឿអធិដ្ឋាន។ ប៉ុន្តែ តើការអធិដ្ឋានគ្រាន់តែជាពិធីមួយក្នុងចំណោមពិធីឯទៀតៗឬទេ? ពេលយើងអធិដ្ឋាន យើងបញ្ចេញអារម្មណ៍ ពោលគឺអ្វីដែលស្ថិតក្នុងចិត្តគំនិតយើង ពេលរិះគិតពិចារណាអំពីព្រះជាម្ចាស់ និងជីវិតខ្លួនឯង។ ពេលយើងអធិដ្ឋាន យើងដូចជាដកដង្ហើមរួមជាមួយព្រះជាម្ចាស់។ យើងស្ថិតនៅចំពោះព្រះភ័ត្រ្តព្រះជាម្ចាស់ ហើយព្រះអង្គក៏គង់នៅជាមួយយើងដែរ។ ពេលយើងអធិដ្ឋាន យើងនឹកគិតដល់ព្រះជាម្ចាស់ដោយចិត្តស្រលាញ់ព្រះអង្គ។ ហេតុអ្វីបានជាត្រូវតែធ្វើតាមក្បួនអធិដ្ឋានរបស់ព្រះសហគមន៍?

ជាដំបូងគួរសម្គាល់ថា លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាប្រៀនប្រដៅអំពីការអធិដ្ឋានក្នុងវគ្គទីបួនទាំងស្រុង (២៥៥៨-២៨៦៥) បានសេចក្តីថា ការអធិដ្ឋានសំខាន់ណាស់សម្រាប់គ្រីស្តបរិស័ទ។ ដំបូង លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្រៀនថា បើយើងមានជំនឿ យើងក៏ត្រូវអធិដ្ឋាន។ ក្រោយមក លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបញ្ជាក់ថា ព្រះវិញ្ញាណមានវត្តមានគង់នៅក្នុងពេលអធិដ្ឋាន។ ទីបញ្ចប់ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាបង្ហាញថា ព្រះសហគមន៍មានតួនាទីអប់រំគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យអធិដ្ឋានតាមរបៀបផ្សេងៗពីគ្នា ទោះបីជាតែម្នាក់ឯង ឬរួមជាមួយអ្នកដទៃ។

២៣.១ ការអធិដ្ឋានរបស់អ្នកជឿ

ទោះជាយើងអធិដ្ឋានតាមរបៀបផ្សេងៗក៏ដោយ ក៏ដោយសារការអធិដ្ឋាន អ្នកជឿបញ្ចេញជំនឿ៖ ពេលអធិដ្ឋាន អ្នកជឿលើកព្រលឹងវិញ្ញាណទៅឯព្រះជាម្ចាស់ (២៥៥៩)។ ដោយអធិដ្ឋាន អ្នកជឿមានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះជាម្ចាស់ (២៥៦២)។

ការអធិដ្ឋានចេញមកពីចិត្តយើង។ ចិត្តយើងជាស្នូលដ៏លាក់កំបាំងដែលប្រាជ្ញាយើង និងអ្នកដទៃមិនអាចយល់បាន (២៥៦២)។

ការអធិដ្ឋានសកល ដ្បិតមនុស្សស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់គ្រប់ទីកន្លែង។ សាសនាទាំង ឡាយផ្ដល់សក្ខីភាពថា មនុស្សលោកស្វែងរកព្រះជាម្ចាស់ជាចាំបាច់ (២៥៦៦)។ ការអធិដ្ឋានមានក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សលោក៖ ក្នុងហេតុការណ៍ទាំងឡាយនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ការអធិដ្ឋានជាទំនាក់ទំនងរវាងព្រះជាម្ចាស់ និងមនុស្សលោក (២៥៦៨)។

ពេលគ្រីស្តបរិស័ទអធិដ្ឋាន គេឆ្លើយតបនឹងព្រះជាម្ចាស់ដែលត្រាស់ហៅគេពីខាងក្នុង។ ព្រះវិញ្ញាណ​ដ៏វិសុទ្ធ​​ដែលជាគ្រូពីខាងក្នុង (៧៤១) បានធ្វើឱ្យការអធិដ្ឋានផុសឡើងពីក្នុងខ្លួនយើង និងណែនាំការអធិដ្ឋាននេះឆ្ពោះទៅឯព្រះបិតា (២៥៦៤,២៦៥២, ២៦៧០,២៦៧២)។ គឺព្រះគ្រីស្តនេះហើយនៅក្នុងខ្លួនយើងដែលស្រេកទឹក ដូចនៅ ពេលព្រះអង្គគង់នៅជិតអណ្តូងរបស់ស្រ្តីសាម៉ារី (២៥៦០)។

ត្រូវតែប្រយុទ្ធប្រឆាំងដើម្បីអធិដ្ឋាន (២៧២៥)។ យើងមិនគ្រាន់តែអធិដ្ឋាននៅគ្រា ដែលចិត្តយើងជំរុញឱ្យអធិដ្ឋានទេ គឺត្រូវតែមានបំណងចង់អធិដ្ឋាន ដើម្បីអធិដ្ឋាន (២៦៥០)។ ពេលអធិដ្ឋាន យើងជួបប្រទេះឧបសគ្គជាច្រើន ជាពិសេសយើងត្រូវប្រឈមមុខនឹងគំនិតខុសអំពីការអធិដ្ឋានដែលមកពីខ្លួនយើង ឬពីអ្នកដទៃ (២៧២៦)។ ម្យ៉ាងទៀត ត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា យើងប្រឈមមុខនឹងការលំបាកជាច្រើនក្នុងពេលអធិដ្ឋាន (២៧២៩-២៧៣៣)។

តាមការពិត យើងអធិដ្ឋាន ដ្បិតមកពីយើងស្រលាញ់ព្រះជាម្ចាស់ (២៧៤២)។ ដោយអធិដ្ឋាន យើងប្រែចិត្តដើម្បីទូលអង្វរព្រះជាម្ចាស់យ៉ាងត្រឹមត្រូវ។ ពេលនោះ យើងព្រមទទួលថា ព្រះអង្គធ្វើតាមពាក្យអង្វររបស់យើង លុះត្រាតែពាក្យទូលអង្វរនេះមានប្រយោជន៍ពិតប្រាកដដល់យើងតែប៉ុណ្ណោះ (២៧៣៥-​២៧៣៧)។ ម្យ៉ាងទៀត មិនគ្រាន់តែពោលថា “ព្រះអម្ចាស់ ព្រះអម្ចាស់” (មថ ៧,២១) ទេ តែត្រូវធ្វើតាមព្រះហឫទ័យព្រះបិតា (២៦១១)។

២៣.២ អធិដ្ឋាននៅក្នុងព្រះសហគមន៍

ព្រះសហគមន៍បានរៀបចំពេលវេលា (២៦៩៨) និងរូបមន្តខ្លះដើម្បីជួយគ្រីស្តបរិស័ទឱ្យរួបរួមជាមួយគ្នា (២៥៦៥) និងផ្តល់ “ភាសា” តែមួយដល់អស់អ្នកដែលចាប់ផ្តើមធ្វើដំណើរក្នុងការអធិដ្ឋាន (២៦៦៣)។

ជាដំបូង ព្រះសហគមន៍ដកស្រង់គំរូ និងរូបមន្តខ្លះៗ (២៦២៥) ក្នុងព្រះគម្ពីរ (២៥៦៨-២៥៩៧)។ ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់បានអធិដ្ឋានទូលអង្វរព្រះបិតាព្រះអង្គ (២៥៩៩-២៦០៧) និងបានសូមឱ្យសាវ័កព្រះអង្គអធិដ្ឋានក្នុងព្រះនាមព្រះអង្គ (២៦១៤)។

យើងអាចអធិដ្ឋានតាមរបៀបផ្សេងៗពីគ្នា។ យើងធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅព្រះជាម្ចាស់តាមផ្លូវផ្សេងៗពីគ្នា។ ហេតុនេះហើយ បានជាតាមលទ្ធិគ្រីស្តសាសនាយើងអាចប្រទានពរ និងក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីកោតសរសើរភាពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងព្រះអំណោយទានរបស់ព្រះអង្គ (២៦២៦-២៦២៨)។ យើងអាចទូលអង្វរសុំព្រះអង្គសម្រាប់ខ្លួនឯង ឬសម្រាប់អ្នកដទៃ (២៩២៩-២៦៣៦) យើងក៏អាចអរព្រះគុណ និងលើកតម្កើងព្រះអង្គ ដ្បិតយើងពោរពេញដោយអំណរសប្បាយ ដោយយល់ឃើញថា ព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះជាម្ចាស់ (២៦៣៩)។ យើងក៏អរព្រះគុណព្រះអង្គដែលប្រោសប្រទានព្រះអំណោយទានផ្សេងៗឱ្យយើង (២៦៣៧-២៦៤៣)។ ព្រះនាងព្រហ្មចារិនី ម៉ារីជាគំរូឱ្យយើងចេះអធិដ្ឋានបែបនេះ ជាពិសេស ពេលនាងម៉ារីច្រៀងកោតសរសើរព្រះជាម្ចាស់ នៅពេលនាងទៅសួរសុខទុក្ខនាងអេលីសាបិត (២៦១៩)។

ដោយអគ្គសញ្ញាអរព្រះគុណដែលជាកំពូលនៃការអធិដ្ឋាន យើងក៏ប្រមូលរបៀបអធិដ្ឋានតាមគ្រីស្តសាសនាផ្សេងៗពីគ្នាទាំងអស់នោះ (២៦៤៣,១៣៥៩-១៣៦១)។

២៣.៣ គរុកោសល្យនៃការអធិដ្ឋាន

លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាប្រៀនប្រដៅឱ្យចេះអធិដ្ឋានតែម្នាក់ឯង ឬជាមួយអ្នកដទៃ (២៥៨៦,​២៦៥៥,​២៦៦៤,​២៧០៤)។ ព្រះអម្ចាស់ណែនាំមនុស្សគ្រប់រូបតាមផ្លូវ និងតាមរបៀបដែលគាប់ព្រះហឫទ័យព្រះអង្គ។ គ្រីស្តបរិស័ទម្នាក់ៗឆ្លើយតបនឹងព្រះអង្គតាមការប្ដេជ្ញាចិត្ត និងដោយអធិដ្ឋានតាមរបៀបរៀងៗខ្លួន (២៦៩៩)។ ហេតុនេះ យើងអាចស្មូតទំនុកតម្កើងតែម្នាក់ឯង ឬក្នុងពិធីបុណ្យក៏បាន (២៥៨៨)។ ត្រូវតែអធិដ្ឋានក្នុងស្ថានភាពដ៏សាមញ្ញ តាមការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃផងដែរ។ របៀបអធិដ្ឋានទាំងអស់អាចទៅជាមេក្នុងម្សៅ (២៦៦០)។

យើងពិតជាពិបាកអធិដ្ឋាន។ ត្រូវតែរៀនអធិដ្ឋាន (២៦៥០)។ យើងចូលក្នុងការអធិដ្ឋាន ដូចយើងចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យដែរ គឺតាមទ្វារចង្អៀតនៃជំនឿ (២៦៥៦)។ ព្រះគ្រីស្តផ្ទាល់បានបង្រៀនឱ្យក្រុមគ្រីស្តទូតចេះអធិដ្ឋាន (២៦០៧…)។ ដោយឆ្លើយតបនឹងពាក្យសុំរបស់ពួកគាត់ (លក ១១,១) ព្រះគ្រីស្តបានប្រគល់របៀបអធិដ្ឋានជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ពោលគឺ ធម៌ព្រះបិតា (២៧៥៩)។ ក្នុងវគ្គចុងក្រោយ លទ្ធិគ្រីស្តសាសនាជួយបកស្រាយពាក្យសុំនីមួយៗនៃធម៌ឱព្រះបិតារបស់ព្រះអម្ចាស់ (២៧៦១-២៨៦៥)។

ទីបញ្ចប់ បើគ្រីស្តបរិស័ទមានជំនឿពិតប្រាកដ និងមានរបៀបរស់នៅតាមជំនឿនេះពិតប្រាកដផង គេក៏អធិដ្ឋាន។ យើងមិនអាចទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ បើយើងមិនអធិដ្ឋានទេ (២៧៤៥)។ យើងអធិដ្ឋានដូចយើងរស់ ដ្បិតយើងរស់ ដូចយើងអធិដ្ឋានដែរ (២៧២៥)។ ដោយអធិដ្ឋាន យើងឆ្លើយតបនឹងព្រះជាម្ចាស់ ដែលទ្រង់ស្រេកទឹកថា យើងស្រេកទឹកព្រះអង្គដែរ (២៥៦០)។