- បេសកកម្មសាសនទូត
Ad Gentes - ក្រុមលោកគង្វាល
Presbyterorum Ordinis - បេសកកម្មគ្រីស្តបរិស័ទធម្មតា
Apostolicam Actuositatem - ការប្រែប្រួលរបស់ព្រះសហគមន៍
Optatam Totius Ecclesiae - សេចក្តីស្រឡាញ់ដ៏ពេញលក្ខណៈ
Perfectae Caritatis - ព្រះគ្រីស្តជាអម្ចាស់
Christus Dominus - គ្រីស្តបរិស័ទត្រូវរួបរួមគ្នាជាធ្លុងតែមួយ
Unitatis Redintegratio - ព្រះសហគមន៍នៅបូព៌ាប្រទេស
Orientalium Ecclesiarum - ក្នុងចំណាមការអស្ចារ្យ
Inter Mirifica
តម្លៃដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស
DIGNITATIS HUMANAE
ខ្ញុំ ប៉ូល ជាអភិបាល ជាអ្នកបម្រើនៃអ្នកបម្រើរបស់ព្រះជាម្ចាស់ រួមជាមួយអស់លោកអភិបាលដែលជួបជុំគ្នាក្នុងមហាសន្និបាតដ៏វិសុទ្ធនេះ សូមប្រកាសសេចក្ដីនេះដើម្បីឱ្យគេនឹកចងចាំរហូតតរៀងទៅ។
ពិធីអត្ថាធិប្បាយសេចក្តីប្រកាស
អំពីសេរីភាពខាងសាសនា
ទាំងបុគ្គលម្នាក់ៗ ទាំងសហគមន៍នានា
មានសេរីភាពខាងសាសនានៅក្នុងសង្គម និងតាមច្បាប់រដ្ឋ
១- មនុស្សសម័យឥឡូវ
មនុស្សសម័យឥឡូវយល់អំពីកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់បុគ្គលម្នាក់ៗកាន់តែច្បាស់ឡើងៗ ហើយក៏មានចំនួនមនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលទាមទារឱ្យម្នាក់ៗមានសមត្ថភាពប្រតិបត្តិស្របតាមជម្រើសរបស់ខ្លួនផ្ទាល់ និងទទួលខុសត្រូវលើជម្រើសនោះ ដោយមានសេរីភាពពេញលេញដែរ។ គេមិនចង់ឱ្យនរណាបង្ខំទេ តែចង់ឱ្យមនសិការរបស់ខ្លួនណែនាំគេឱ្យបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនតែម្តង។ គេក៏សូមឱ្យមានច្បាប់ដែលកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋអំណាច កុំឱ្យរដ្ឋអំណាចនេះហាមយ៉ាងតឹងតែងពេក មិនឱ្យបុគ្គលម្នាក់ៗ និងសមាគមនានាប្រើសេរីភាពដ៏ពេញលេញរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យមួយចំនួន។ មនុស្សទាមទារសេរីភាពក្នុងសង្គម ជាពិសេស ចំពោះអ្វីៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវិញ្ញាណ មានសេរីភាពប្រតិបត្តិតាមសាសនាក្នុងសង្គមជាដើម។
មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់យើងនេះ យកចិត្តទុកដាក់ទទួលស្គាល់សេចក្ដីប៉ងប្រាថ្នាទាំងនោះ ទាំងពិនិត្យពិច័យការបញ្ជូនបន្តដ៏សក្ការៈ និងពិនិត្យពិច័យលទ្ធិដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះសហគមន៍។ ការបញ្ជូនបន្ត និងលទ្ធិនោះជាប្រភពសម្រាប់បង្រៀនសេចក្តីថ្មីដែលត្រូវតាមសេចក្តីចាស់ជានិច្ច។ មហាសន្និបាតមានគោលបំណងប្រកាសថា សេចក្ដីប៉ងប្រាថ្នាទាំងនោះត្រូវតាមសេចក្ដីពិត និងតាមយុត្តិធម៌ដែរ។
ហេតុនេះហើយ បានជាមុនដំបូងមហាសន្និបាតប្រកាសថា ព្រះជាម្ចាស់ផ្ទាល់ព្រះអង្គបានសម្តែងឱ្យមនុស្សជាតិស្គាល់មាគ៌ាដែលណែនាំឱ្យគេអាចទទួលការសង្រោ្គះក្នុងអង្គព្រះគ្រីស្តបាន និងអាចទៅដល់សុភមង្គលបានដោយបម្រើព្រះអង្គ។ យើងជឿថា សាសនាដ៏ពិតប្រាកដតែមួយគត់នេះស្ថិតនៅក្នុងព្រះសហគមន៍កាតូលិក ដែលកាន់តាមជំនឿរបស់ក្រុមគ្រីស្តទូតជាគ្រឹះ។ ព្រះយេស៊ូបានផ្ញើបន្ទុកឱ្យក្រុមគ្រីស្តទូតផ្សព្វផ្សាយសាសនានេះឱ្យមនុស្សលោកទាំងអស់ស្គាល់ ដោយមានព្រះបន្ទូលប្រាប់គេថា៖ «ចូរចេញទៅនាំមនុស្សគ្រប់ជាតិសាសន៍ឱ្យធ្វើជាសាវ័ក ហើយធ្វើពិធីជ្រមុជទឹកឱ្យគេមានទំនាក់ទំនងជាមួយព្រះបិតា ព្រះបុត្រា និងព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ។ ត្រូវបង្រៀនគេឱ្យប្រតិបត្តិតាមសេចក្ដីទាំងប៉ុន្មានដែលខ្ញុំបានបង្គាប់អ្នករាល់គ្នា» (មថ ២៨,១៩-២០)។ ម៉្យាងទៀត មនុស្សទាំងអស់ត្រូវតែស្វែងរកសេចក្ដីពិត ជាពិសេស សេចក្ដីពិតអំពីព្រះជាម្ចាស់ និងអំពីព្រះសហគមន៍របស់ព្រះអង្គ។ លុះមនុស្សស្គាល់សេចក្ដីពិតនេះរួចហើយ គេត្រូវតែទទួល និងកាន់សាសនានេះដោយចិត្តស្មោះ។
តាមរបៀបដដែលមហាសន្និបាតដ៏វិសុទ្ធប្រកាសថា មនុស្សត្រូវបំពេញការងារទាំងពីរនោះ តាមមនសិការរបស់ខ្លួន តែសេចក្ដីពិតបង្ខំចិត្តគេ ដោយសារតែកម្លាំងនៃសេចក្ដីពិតនេះផ្ទាល់ ដែលចូលជ្រាបក្នុងវិញ្ញាណបែបទន់ភ្លន់ផ្អែមល្អែម។ មនុស្សទាមទារសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនានេះ ដើម្បីឱ្យគេអាចបំពេញការងាររបស់ខ្លួនបាន គឺឱ្យគេអាចគោរពបម្រើព្រះជាម្ចាស់ ដោយសង្គមស៊ីវិលមិនបង្ខំគេតាមបែបណាឡើយ។ ដូច្នេះ សិទ្ធិសេរីភាពនេះ មិនទាស់នឹងលទ្ធិជំនឿកាតូលិកតាំងពីដើមរៀងមក ស្តីអំពីភារកិច្ចខាងវិញ្ញាណរបស់មនុស្ស និងរបស់សហគមន៍នានាចំពោះសាសនាដ៏ពិតប្រាកដ និងចំពោះព្រះសហគមន៍តែមួយគត់របស់ព្រះគ្រីស្ត។ លើសពីនេះទៅទៀត ដោយរិះគិតវែកញែកអំពីសេរីភាពខាងសាសនានេះ មហាសន្និបាតដ៏វិសុទ្ធមានបំណងចង់លាតត្រដាងលទ្ធិរបស់អភិបាលព្រះសហគមន៍ក្រុងរ៉ូមថ្មីៗនានា អំពីសិទ្ធិបុគ្គលម្នាក់ៗដែលគ្មាននរណាអាចរំលោភបាន និងអំពីរបៀបរៀបរយនៃសង្គមតាមច្បាប់ គឺអំពីនិតិរដ្ឋ។
១- លទ្ធិទូទៅអំពីសេរីភាពខាងសាសនា
២- គ្រឹះនៃសេរីភាពខាងសាសនា
មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ប្រកាសថា បុគ្គលម្នាក់ៗមានសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា។ សិទ្ធិសេរីភាពនេះមានន័យថា គ្មានបុគ្គលមួយណា ឬក្រុមផ្សេងៗក្នុងសង្គម ឬអំណាចរបស់មនុស្សលោកណាមានសិទ្ធិគាបសង្កត់មនុស្សទាំងអស់ ទោះជាតាមរបៀបណាក៏ដោយ។ ហេតុនេះ អំពីរឿងសាសនាមិនត្រូវបង្ខំនរណាម្នាក់ឱ្យប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងមនសិការរបស់ខ្លួន ហើយក៏មិនត្រូវឃាត់គេមិនឱ្យប្រព្រឹត្តតាមមនសិការរបស់ខ្លួនបានដែរ ទាំងនៅកន្លែងឯកជន ទាំងនៅកន្លែងសាធារណៈក្ដី ទាំងម្នាក់ឯង ទាំងរួមជាមួយអ្នកដទៃក្ដី។ ប៉ុន្តែ គេត្រូវប្រព្រឹត្តតាមព្រំដែនដ៏ត្រឹមត្រូវ។ មហាសន្និបាតប្រកាសទៀតថា សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនាចាក់គ្រឹះនៅលើកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗ តាមតែព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ និងប្រាជ្ញារបស់មនុស្សបានសម្តែងឱ្យស្គាល់នោះ។ ត្រូវទទួលស្គាល់សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនារបស់បុគ្គលម្នាក់ៗតាមក្បួនច្បាប់ ដើម្បីឱ្យទៅជាសិទ្ធិក្នុងសង្គមទៀតដែរ។
ដោយមនុស្សទាំងអស់មានកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូរ ម្នាក់ៗសុទ្ធតែជាបុគ្គលប្រកបដោយប្រាជ្ញា និងឆន្ទៈសេរី ហើយក៏អាចទទួលខុសត្រូវដោយខ្លួនឯងបានដែរ។ ហេតុនេះ តាមលក្ខណៈរបស់ខ្លួនជាមនុស្ស បុគ្គលម្នាក់ៗមានភារកិច្ចខាងវិញ្ញាណ គឺត្រូវស្វែងរកសេចក្ដីពិត ជាពិសេសស្វែងរកសេចក្ដីពិតដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសាសនា។ ពេលគេស្គាល់សេចក្ដីពិត គេក៏ត្រូវតែភ្ជាប់ចិត្តនឹងសេចក្ដីពិតនោះ ហើយក៏ត្រូវចាត់ចែងការរស់នៅរបស់ខ្លួនតាមសេចក្ដីពិតនោះទាមទារឱ្យគេប្រព្រឹត្តទៀតផង។ ប៉ុន្តែ មនុស្សអាចបំពេញភារកិច្ចនេះតាមលក្ខណៈរបស់ខ្លួនជាមនុស្សបាន លុះត្រាតែគេមានសេរីភាពខាងចិត្តគំនិត និងរួចផុតពីការគាបសង្កត់គ្រប់យ៉ាងពីខាងក្រៅខ្លួនដែរ។ ហេតុនេះហើយ បានជាសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនាមិនសំអាងទៅលើការចូលចិត្តរបស់បុគ្គលផ្ទាល់ទេ តែសំអាងទៅលើលក្ខណៈដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សតែម្តង។ ហេតុនេះ សិទ្ធិសេរីភាពស្ថិតនៅក្នុងមនុស្សទាំងអស់ដែលទាមទារឱ្យមនុស្សរួចផុតពីការគាបសង្កត់គ្រប់បែបយ៉ាង។ សិទ្ធិសេរីភាពនោះស្ថិតនៅក្នុងគេ ទោះបីគេមិនអនុវត្តតាមភារកិច្ចសែ្វងរកសេចក្ដីពិត និងមិនភ្ជាប់ចិត្តនឹងសេចក្តីពិតនោះក៏ដោយ។ ប្រសិនបើមានរបៀបរៀបរយដ៏ត្រឹមត្រូវក្នុងសង្គម គ្មាននរណាអាចរារាំងសិទ្ធិសេរីភាពនោះបានឡើយ។
៣- សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា និងទំនាក់ទំនងរបស់មនុស្សនឹងព្រះជាម្ចាស់
ប្រសិនបើយើងយល់ឃើញថា ធម៌របស់ព្រះជាម្ចាស់ពិតជាក្បួនវិន័យដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត ដែលណែនាំការរស់នៅរបស់មនុស្សលោក សេចក្ដីទាំងនេះក៏រឹតតែច្បាស់ទៅទៀត ព្រោះធម្មវិន័យរបស់ព្រះអង្គនេះ ជាធម៌ដែលនៅស្ថិតស្ថេរអស់កល្បជានិច្ច ជាធម៌ពិតប្រាកដដែលទ្រទ្រង់សត្វលោកទាំងឡាយ ហើយក៏ជាធម៌សកលទៀតផង។ ព្រះជាម្ចាស់ចាត់ចែង ណែនាំ និងគ្រប់គ្រងពិភពលោកទាំងមូល និងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់សហគមន៍មនុស្សក៏ដោយសារធម៌នោះដែរ ស្របតាមគម្រោងការប្រកបដោយព្រះប្រាជ្ញាញាណ និងព្រះហឫទ័យមេត្តាករុណារបស់ព្រះអង្គ។ ព្រះជាម្ចាស់ប្រោសឱ្យមនុស្សទទួលចំណែកក្នុងការទ្រទ្រង់អ្វីៗទាំងអស់តាមធម៌នេះ ជាធម៌របស់ព្រះអង្គផ្ទាល់។ ហេតុនេះ បានជាមនុស្សអាចទៅដល់សេចក្ដីពិតកាន់តែច្បាស់ឡើងៗ ជាសេចក្តីពិតដែលមិនប្រែប្រួលឡើយ។ ព្រះអង្គដែលថែរក្សាណែនាំមនុស្សលោកដោយព្រះហឫទ័យស្រឡាញ់ ចាត់ចែងដូច្នេះ។ ហេតុនេះហើយ បានជាមនុស្សម្នាក់ៗមានភារកិច្ច ហើយក៏មានសិទ្ធិនឹងស្វែងរកសេចក្ដីពិតខាងសាសនាដែរ ដើម្បីឱ្យគេអាចវិនិច្ឆ័យតាមមនសិការទៀងត្រង់ និងពិតប្រាកដដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយប្រើមធ្យោបាយយ៉ាងសមគួរ។
ប៉ុន្តែ មនុស្សត្រូវស្វែងរកសេចក្ដីពិត ស្របតាមតម្លៃដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ និងស្របតាមលក្ខណៈរបស់ខ្លួនជាអ្នករស់នៅក្នុងសង្គមដែរ គឺថា ឱ្យគេស្វែងរកសេចក្ដីពិតដោយសេរី ដោយទទួលការបង្រៀន និងការអប់រំដោយចែកយោបល់ និងដោយនិយាយសន្ទនាជាមួយអ្នកដទៃ។ មួយក្រុមរៀបរាប់ដល់ក្រុមឯទៀតៗអំពីសេចក្ដីពិតដែលគេបានរកឃើញរួចហើយ ឬដែលគេស្មានថា បានរកឃើញហើយនោះ ដើម្បីជួយគ្នាទៅវិញទៅមកក្នុងការស្វែងរកសេចក្ដីពិតនោះ។ ពេលគេរកឃើញសេចក្ដីពិតរួចហើយ គេត្រូវភ្ជាប់ចិត្តនឹងសេចក្ដីពិតនោះយ៉ាងមាំដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។
ដោយសារមនសិការរបស់ខ្លួន មនុស្សដឹង ហើយទទួលស្គាល់សេចក្តីដែលធម្មវិន័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់បានបញ្ជា។ គេក៏ត្រូវស្តាប់តាមមនសិការនេះយ៉ាងស្មោះ ក្នុងគ្រប់កិច្ចការដែលខ្លួនប្រព្រឹត្ត ដើម្បីឈានទៅដល់ទិសដៅនៃជីវិតរបស់ខ្លួន គឺឈានទៅព្រះជាម្ចាស់តែម្តង។ ហេតុនេះហើយ មិនត្រូវបង្ខំមនុស្សឱ្យប្រព្រឹត្តខុសនឹងមនសិការរបស់ខ្លួនឡើយ។ ប៉ុន្តែ ក៏មិនត្រូវឃាត់ឃាំងបង្ខំគេមិនឱ្យប្រព្រឹត្តតាមមនសិការរបស់ខ្លួននោះដែរ ជាពិសេស អំពីរឿងសាសនា។ តាមលក្ខណៈសាសនា អ្នកកាន់សាសនាតែងតែប្រព្រឹត្តកិច្ចការនៅក្នុងចិត្តគំនិតជាដើម ជាកិច្ចការដែលខ្លួនប្រាថ្នាចង់ប្រព្រឹត្តដោយសេរី ជាកិច្ចការដែលណែនាំគេឱ្យតម្រង់ខ្លួនបែរទៅរកព្រះជាម្ចាស់។ អំណាចមនុស្សលោកសុទ្ធសាធ មិនអាចបង្ខំឱ្យធ្វើ ឬឃាត់មិនឱ្យធ្វើអ្វីខាងសាសនាបានឡើយ។ ប៉ុន្តែ ដោយមនុស្សមានលក្ខណៈជាអ្នករស់នៅក្នុងសង្គម គេត្រូវបង្ហាញកិច្ចការខាងសាសនាដែលខ្លួនប្រព្រឹត្តនៅខាងក្នុងចិត្តគំនិតទាំងនោះ ឱ្យអ្នកដទៃមើលឃើញនៅខាងក្រៅដែរ។ តាមលក្ខណៈជាអ្នករស់នៅក្នុងសង្គមដដែលនេះ មនុស្សមានសិទ្ធិអាចផ្លាស់ប្តូរយោបល់ជាមួយអ្នកដទៃអំពីសាសនាបាន និងឱ្យប្រកាសសាសនារបស់ខ្លួនតាមរបៀបជាសហគមន៍ផងដែរ។
ហេតុនេះហើយ បានជាអ្នកណា ឬរដ្ឋអំណាចណាដែលបដិសេធមិនព្រមឱ្យមនុស្សកាន់សាសនារបស់ខ្លួនដោយសេរីនៅក្នុងសង្គម អ្នកនោះ ឬរដ្ឋអំណាចនោះប្រមាថមើលងាយលក្ខណៈរបស់មនុស្ស និងមើលងាយរបៀបរៀបរយដែលព្រះជាម្ចាស់បានតែងតាំងសម្រាប់មនុស្សលោកទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ អ្នកកាន់សាសនាត្រូវតែរក្សាទុកសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈដ៏ត្រឹមត្រូវ។
លើសពីនេះទៅទៀត តាមលក្ខណៈកិច្ចការខាងសាសនា កិច្ចការទាំងនោះហួសពីលោកីយ៍នេះ ដែលតែងតែកន្លងផុតទៅតាមកាលៈទេសៈ។ ពេលមនុស្សប្រព្រឹត្តកិច្ចការទាំងនោះ ទោះម្នាក់ឯងក្ដី ឬយ៉ាងសាធារណៈក្ដី គេក៏សម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង តម្រង់ខ្លួនបែរទៅរកព្រះជាម្ចាស់។ រីឯរដ្ឋអំណាចវិញ មានទិសដៅគិតគូរដល់ប្រយោជន៍រួមក្នុងលោកនេះ។ ហេតុនេះហើយ បានជារដ្ឋអំណាចពិតជាត្រូវទទួលស្គាល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខាងផ្លូវសាសនា និងត្រូវគាំទ្រការរស់នៅខាងសាសនានោះទៀតផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើរដ្ឋអំណាចលួចយកសិទ្ធិណែនាំ ឬឃាត់មនុស្សមិនឱ្យប្រព្រឹត្តកិច្ចការខាងសាសនា យើងត្រូវនិយាយថា រដ្ឋអំណាចប្រព្រឹត្តហួសពីព្រំដែនរបស់ខ្លួនហើយ។
៤- សេរីភាពក្រុមអ្នកកាន់សាសនាផ្សេងៗ
បុគ្គលម្នាក់ៗមានសេរីភាព និងឯកសិទ្ធិមិនឱ្យគេបង្ខិតបង្ខំក្នុងរឿងសាសនា។ ក៏ប៉ុន្តែ ត្រូវទទួលស្គាល់សិទ្ធិសេរីភាព និងឯកសិទ្ធិនោះនៅពេលមនុស្សរួមគ្នាប្រព្រឹត្តកិច្ចការខាងសាសនាដែរ។ ដោយលក្ខណៈរបស់មនុស្សជាអ្នករស់នៅក្នុងសង្គម ហើយដោយលក្ខណៈសាសនាផ្ទាល់ជាកិច្ចការខាងសង្គមដែរ ត្រូវតែមានក្រុមរបស់អ្នកកាន់សាសនាផ្សេងៗដែរ។
ក្រុមទាំងនោះមានឯកសិទ្ធិមិនត្រូវឱ្យគេបង្ខិតបង្ខំ គឺមានសិទ្ធិអាចចាត់ចែងខ្លួនឯងតាមវិន័យរបស់គេផ្ទាល់ ឱ្យគោរពថ្វាយបង្គំព្រះដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ជាសាធារណៈ ឱ្យជួយសមាជិករបស់ខ្លួនប្រព្រឹត្តតាមសាសនានោះ ព្រមទាំងឱ្យអប់រំ និងបង្រៀនគេ។ ក្រុមទាំងនោះក៏មានសិទ្ធិលើកស្ទួយស្ថាប័នសម្រាប់ឱ្យសមាជិកគេសហការគ្នា តម្រែតម្រង់ការរស់នៅរបស់ខ្លួនតាមគោលការណ៍ខាងសាសនារបស់គេទៀតផង។ ប៉ុន្តែ ក្រុមកាន់សាសនាទាំងនោះ មិនត្រូវរំលោភសេចក្ដីទាមទារដ៏ត្រឹមត្រូវ ដែលណែនាំឱ្យមានសណ្ឋាប់ធ្នាប់សាធារណៈក្នុងសង្គមឡើយ។
ក្រុមអ្នកកាន់សាសនាទាំងនោះក៏មានសិទ្ធិជ្រើសរើសអ្នកបំពេញមុខងារបម្រើក្រុមរបស់គេ មានសិទ្ធិអប់រំអ្នកទាំងនោះ មានសិទ្ធិចាត់ចែងគេឱ្យបំពេញមុខងារផ្សេងៗ និងផ្លាស់ប្តូរកន្លែងអ្នកទាំងនោះធ្វើការ។ អ្នកទាំងនោះក៏មានសិទ្ធិទាក់ទងជាមួយមេដឹកនាំ ឬជាមួយសហគមន៍សាសនានៅក្រៅប្រទេស និងមានសិទ្ធិសាងសង់គេហដ្ឋានសាសនា ព្រមទាំងមានសិទ្ធិកាន់កាប់កម្មសិទ្ធិ និងត្រួតត្រាទ្រព្យសម្បត្តិដែលគេត្រូវការទៀតដែរ។ ក្នុងករណីទាំងនោះ រដ្ឋអំណាចគ្មានសិទ្ធិឃាត់ក្រុមអ្នកកាន់សាសនា ដោយបញ្ចេញច្បាប់ ឬដោយប្រើវិធីតាមរដ្ឋការណាឡើយ។
ក្រុមអ្នកកាន់សាសនាទាំងនោះក៏មានសិទ្ធិបង្រៀន ឬសម្តែងជំនឿរបស់គេជាសាធារណៈ ដោយប្រើសម្លេង ឬដោយចែកសំណេរជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ។ រដ្ឋអំណាចគ្មានសិទ្ធិឃាត់គេឡើយ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលក្រុមអ្នកកាន់សាសនាទាំងនោះផ្សព្វផ្សាយជំនឿរបស់ខ្លួនជាសាធារណៈ ឬនៅពេលគេនាំប្រជាជនឱ្យប្រតិបត្តិតាមសាសនារបស់ខ្លួន ក្រុមអ្នកកាន់សាសនាទាំងនោះត្រូវប្រយ័ត្នជានិច្ច កុំបង្ខំប្រជាជន ឬបញ្ចុះបញ្ចូលគេបែបមិនសមរម្យ ឬដោយប្រើវិធីមិនសូវស្មោះត្រង់នោះឡើយ ជាពិសេស ពេលក្រុមអ្នកកាន់សាសនាទាំងនោះផ្សព្វផ្សាយជំនឿដល់អ្នកដែលមានវប្បធម៌ទាប និងដល់អ្នកក្រីក្រ។ ត្រូវយល់ថា អ្នកផ្សព្វផ្សាយជំនឿតាមរបៀបនេះ គឺប្រព្រឹត្តកិច្ចការហួសពីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ហើយក៏បំពានសិទ្ធិសេរីភាពរបស់អ្នកដទៃទៀតផង។
លើសពីនេះទៅទៀត តាមសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា មិនត្រូវឃាត់ក្រុមអ្នកកាន់សាសនានានាមិនឱ្យបង្ហាញដោយសេរី នូវអានុភាពពិសេសនៃលទ្ធិជំនឿរបស់គេ ក្នុងកិច្ចចាត់ចែងសង្គមឱ្យមានរបៀបរៀបរយ និងអាចធ្វើឱ្យសកម្មភាពទាំងមូលរបស់មនុស្សលោកមានជីវិតរស់រវើកដែរ។ ដោយមនុស្សមានលក្ខណៈជាអ្នករស់នៅក្នុងសង្គម និងដោយមានលក្ខណៈផ្ទាល់របស់សាសនា មនុស្សដែលមានមនោសញ្ចេតនាស្រឡាញ់សាសនា ក៏មានសិទ្ធិជួបជុំគ្នាដោយសេរី និងតែងតាំងសមាគមអប់រំ តែងតាំងសមាគមវប្បធម៌ សមាគមមេត្តាករុណា និងសមាគមសង្គមកិច្ចទៀតផង។
៥- សេរីភាពសាសនា និងក្រុមគ្រួសារ
ក្រុមគ្រួសារនីមួយៗ ក្នុងឋានៈជាសង្គមតូចមួយដែលមានសិទ្ធិផ្ទាល់ ជាគ្រឹះនៃសង្គមមុនគេ ក៏មានសិទ្ធិចាត់ចែងការរស់នៅរបស់ខ្លួនខាងសាសនា ក្រោមការដឹកនាំរបស់ឪពុកម្តាយ។ មាតាបិតាមានសិទ្ធិសម្រេចអប់រំកូនៗតាមជំនឿរបស់ខ្លួន។ ហេតុនេះហើយ បានជារដ្ឋអំណាចត្រូវទទួលស្គាល់សិទ្ធិរបស់គាត់ឱ្យជ្រើសរើសសាលារៀន ឬមធ្យោបាយអប់រំផ្សេងៗទៀតដោយមានសេរីភាពពេញទី។ រដ្ឋអំណាចមិនត្រូវយកសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសនេះ ធ្វើជាលេស ដើម្បីដាក់បន្ទុកចំៗដោយអយុត្តិធម៌ ឬដោយបញ្ឆិតបញ្ឆៀងលើមាតាបិតា។ ប្រសិនបើមានគេបង្ខំឱ្យកូនៗរៀនមេរៀនដែលទាស់នឹងជំនឿរបស់ឪពុកម្តាយ ឬប្រសិនបើមានគេបង្ខំឱ្យអប់រំកូនដោយគ្មានការអប់រំអំពីសាសនាទាល់តែសោះ ពេលនោះគេពិតជារំលោភសិទ្ធិរបស់ឪពុកម្តាយមែន។
៦- ត្រូវមានទំនួលខុសត្រូវលើសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា
ប្រយោជន៍រួមមានន័យថា គ្រប់សភាពការណ៍ជីវភាពក្នុងសង្គមដែលណែនាំឱ្យម្នាក់ៗអាចទៅជាមនុស្សពេញលក្ខណៈយ៉ាងស្រួល និងយ៉ាងពេញលេញ។ ជាបឋម ប្រយោជន៍រួមមានន័យថា ការរក្សាទុកនូវសិទ្ធិ និងភារកិច្ចរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងក្រុមក្នុងសង្គម ទាំងរដ្ឋអំណាច ទាំងព្រះសហគមន៍ និងសហគមន៍សាសនាឯទៀតៗត្រូវយកចិត្តទុកដាក់រក្សាទុកសេរីភាពខាងសាសនា តាមរបៀបរៀងៗខ្លួន ស្រេចតែភារកិច្ចរបស់ខ្លួនចំពោះប្រយោជន៍រួមនោះ។
គ្រប់រដ្ឋអំណាចមានភារកិច្ចចម្បងការពារ និងលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្សដែលមិនអាចរំលោភបាន។ ហេតុនេះហើយ បានជារដ្ឋអំណាចត្រូវបង្កើតច្បាប់ដ៏ត្រឹមត្រូវ និងតែងតាំងមធ្យោបាយផ្សេងៗទៀតសមស្របតាមសភាពការណ៍ ដើម្បីទទួលស្គាល់សិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់យ៉ាងស័ក្ដិសិទ្ធ និងដើម្បីបង្កើតសភាពការណ៍ដែលផ្តល់ឱ្យការរស់នៅតាមសាសនា អាចលូតលាស់ចម្រើនឡើងបានដែរ។ ដូច្នេះ ប្រជាពលរដ្ឋអាចប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងពេញលេញ ហើយក៏អាចបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនខាងសាសនាដែរ។ ម៉្លោះហើយ សង្គមមុខជានឹងទទួលផលនៃយុត្តិធម៌ និងសន្តិភាពដែលកើតមកពីមនុស្សស្មោះត្រង់ចំពោះព្រះជាម្ចាស់ និងចំពោះព្រះហឫទ័យដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះអង្គផង។
ប្រសិនបើប្រជាជនរស់នៅតាមសភាពការណ៍ដោយឡែក រដ្ឋអំណាចទទួលស្គាល់សហគមន៍សាសនាតែមួយយ៉ាងពិសេសតាមច្បាប់ នៅពេលជាមួយគ្នានេះ រដ្ឋអំណាចក៏ត្រូវទទួលស្គាល់ និងគោរពសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ និងរបស់គ្រប់សហគមន៍សាសនាផងដែរ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះសោត រដ្ឋអំណាចត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស្មើគ្នាតាមច្បាប់។ សិទ្ធិស្មើគ្នានេះពាក់ព័ន្ធមកពីប្រយោជន៍រួមរបស់សង្គម។ រដ្ឋអំណាចត្រូវប្រយ័ត្នមិនឱ្យគេរំលោភសិទ្ធិស្មើគ្នានេះ ដោយមូលហេតុសាសនាជាដាច់ខាត ទោះបីយ៉ាងច្បាស់ក្តី ឬយ៉ាងលាក់កំបាំងក្ដី កុំឱ្យរើសមុខប្រជាពលរដ្ឋណាឡើយ។ ហេតុនេះហើយ បានជារដ្ឋអំណាចគ្មានសិទ្ធិប្រើកម្លាំង ឬគំរាមកំហែង ឬប្រើមធ្យោបាយផ្សេងៗទៀត ដើម្បីបង្ខំប្រជាពលរដ្ឋឱ្យកាន់សាសនាណាមួយ ឬហាមមិនឱ្យកាន់សាសនាណាមួយជាដាច់ខាត។ កុំឃាត់មនុស្សម្នាក់មិនឱ្យចូលសាសនាណាមួយ ឬចោលសហគមន៍សាសនាណាមួយឱ្យសោះ។ អ្នកប្រើកម្លាំងដើម្បីបំផ្លាញសាសនាណាមួយ ឬរារាំងដំណើរនៃសាសនាណាមួយ ក្នុងមនុស្សជាតិទាំងមូលក្ដី ក្នុងតំបន់ណាមួយក្ដី ឬក្នុងក្រុមណាមួយក្តី តាមរបៀបណាក៏ដោយ ក៏អ្នកនោះច្បាស់ជាប្រព្រឹត្តប្រឆាំងនឹងព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ហើយប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិដ៏សក្ការៈរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ និងរបស់ក្រុមគ្រួសារប្រជាជាតិទាំងមូលយ៉ាងប្រាកដមែន។
៧- សេរីភាពសាសនាមានព្រំដែន
មនុស្សតែងតែប្រើសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនានៅក្នុងសង្គម។ ហេតុនេះហើយ បានជាត្រូវប្រើសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនានោះ តាមសេចក្តីណែនាំខ្លះដែលកំណត់ព្រំដែនសិទ្ធសេរីភាពនោះ។ មនុស្សត្រូវប្រើសិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់យ៉ាង ដោយអនុវត្តតាមគោលការណ៍ខាងសីលធម៌មួយ គឺថា មនុស្សម្នាក់ៗ និងសង្គមត្រូវទទួលការខុសត្រូវ។ វិន័យសីលធម៌បញ្ជាឱ្យមនុស្សគ្រប់ៗរូប និងគ្រប់ក្រុមក្នុងសង្គមប្រើសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដោយនឹកគិតដល់សិទ្ធិរបស់អ្នកដទៃ និងដោយនឹកគិតដល់ភារកិច្ចរបស់ខ្លួនចំពោះអ្នកដទៃ និងចំពោះប្រយោជន៍រួមរបស់មនុស្សទាំងអស់។ ត្រូវប្រព្រឹត្តចំពោះមនុស្សទាំងអស់តាមយុត្តិធម៌ និងតាមមនុស្សធម៌ទៀតផង។
លើសពីនេះទៅទៀត សង្គមស៊ីវិលមានសិទ្ធិការពារខ្លួនមិនឱ្យរងគ្រោះដោយមានគេយកសេរីភាពខាងសាសនាធ្វើជាលេសមកបំពានលើសិទ្ធិសង្គម។ រដ្ឋអំណាចមានភារកិច្ចការពារសង្គមមុនគេបង្អស់ តែរដ្ឋអំណាចមិនត្រូវការរពារសិទ្ធិសង្គមនោះដោយប្រើអំណាចតាមចិត្ត ឬដោយយោគយល់បែបអយុត្តិធម៌ដល់ក្រុមមួយនោះទេ តែត្រូវប្រើក្បួនច្បាប់ស្របតាមសីលធម៌ដ៏ពិតប្រាកដ ទើបរដ្ឋអំណាចអាចរក្សាការពារសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់យ៉ាងស័ក្តិសិទ្ធ ហើយក៏ធ្វើឱ្យសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ចុះសម្រុងគ្នាដោយសន្តិវិធីទៀតផង។ រដ្ឋអំណាចក៏ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងស្វែងរកសន្តិសុខសាធារណៈយ៉ាងត្រឹមត្រូវ ដែលមានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅរួមគ្នា ដោយយកយុត្តិធម៌ដ៏ពិតប្រាកដមកធ្វើជាមូលដ្ឋាន និងយកសីលធម៌សាជារណៈមកការពារប្រជាពលរដ្ឋទៀតដែរ។ សេចក្ដីទាំងនោះ ជាគ្រឹះមួយនៃប្រយោជន៍រួម ហើយក៏ជាផ្នែកមួយនៃសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈដែរ។ សរុបសេចក្ដីមក ត្រូវអនុវត្តតាមក្បួនច្បាប់ទូទៅដែលផ្តល់សេរីភាពពេញទីក្នុងសង្គម គឺតាមក្បួនច្បាប់នេះ ត្រូវទទួលស្គាល់សេរីភាពរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗជាអតិបរមា។ ត្រូវដាក់ព្រំដែនដល់សេរីភាពនោះ តាមតម្រូវការ ហើយតាមកម្រិតនៃតម្រូវការនោះ។
៨- ការអប់រំមនុស្សឱ្យចេះប្រើសេរីភាព
សព្វថ្ងៃ មានកត្តាជាច្រើនកៀបសង្កត់មនុស្សរហូតដល់គេព្រួយបារម្ភថា គេលែងមានសេរីភាពក្នុងការវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនឯងបាន។ ម៉្យាងវិញទៀត មានមនុស្សជាច្រើនមិនព្រមគោរពអ្នកកាន់អំណាច ឬច្បាប់ឡើយ ដោយយកសេរីភាពធ្វើជាលេស គេមិនព្រមស្តាប់តាមវិន័យនិងច្បាប់ដែលមនុស្សត្រូវការជាចាំចាច់សម្រាប់ការរស់នៅក្នុងសង្គម។ ហេតុនេះហើយ បានជាមហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់នេះសូមផ្តែផ្តាំមនុស្សទាំងអស់ ជាពិសេស ផ្តែផ្តាំអស់អ្នកដែលទទួលបេសកកម្មអប់រំអ្នកដទៃ។ សូមដាស់តឿនអ្នកទាំងនោះឱ្យអប់រំមនុស្សឱ្យចេះស្តាប់បង្គាប់រដ្ឋអំណាចដ៏ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ទាំងស្ថិតនៅក្រោមអំណាចនៃសីលធម៌ផង និងឱ្យយកចិត្តទុកដាក់ស្វែងរកសេរីភាពដ៏ពិតប្រាកដផង។ សូមអប់រំមនុស្សឱ្យចេះវិនិច្ឆ័យដោយខ្លួនឯងអំពីអត្ថន័យនៃព្រឹត្តិការណ៍នានា តាមពន្លឺនៃសេចក្ដីពិត និងឱ្យប្រព្រឹត្តកិច្ចការដោយមានចិត្តគំនិតទទួលខុសត្រូវ ហើយឱ្យគេសង្វាតស្វែងរកអ្វីៗដ៏ពិតប្រាកដ និងដ៏យុត្តិធម៌ ទាំងសុខចិត្តសហការជាមួយអ្នកដទៃដោយចិត្តរីករាយទៀតផង។
សេរីភាពខាងសាសនាមានគោលដៅ និងជួយតម្រង់មនុស្សឱ្យបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួនតាមការរស់នៅក្នុងសង្គម ដោយទទួលខុសត្រូវកាន់តែខ្លាំងឡើងៗក្នុងគ្រប់កិច្ចការដែលគេប្រព្រឹត្តនោះ។
២- សេរីភាពខាងសាសនាតាមពន្លឺនៃសេចក្ដីដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្តែងឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់
៩- លទ្ធិអំពីសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនាចាក់ឫសក្នុងសេចក្ដីដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្តែងឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់
មហាសន្និបាតវ៉ាទីកង់ប្រកាសសេចក្ដីទាំងប៉ុន្មានអំពីសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា ចាក់គ្រឹះនៅលើកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ បទពិសោធន៍របស់មនុស្សតាមដំណើរនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត បានសម្តែងសេចក្ដីទាមទារនៃកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗនោះ ឱ្យកាន់តែច្បាស់ឡើងៗជានិច្ច។ លើសពីនេះទៅទៀត លទ្ធិអំពីសិទ្ធិសេរីភាពនេះចាក់ឫសក្នុងសេចក្ដីពិតដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្តែងឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់ថែមទៀតផង ជាមូលហេតុនាំឱ្យគ្រីស្តបរិស័ទកាន់តែស្មោះត្រង់នឹងសេរីភាពដ៏វិសុទ្ធនោះ។ ទោះបីព្រះជាម្ចាស់មិនសម្តែងឱ្យបានច្បាស់ថា គ្មាននរណាខាងក្រៅមានសិទ្ធិបង្ខំមនុស្សក្នុងវិស័យសាសនាក្ដី ក៏ព្រះអង្គបានសម្តែងអំពីកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗយ៉ាងទូលំទូលាយដែរ។ ព្រះគ្រីស្តក៏បានគោរពសេរីភាពរបស់មនុស្សយ៉ាងខ្លំាង ក្នុងពេលគេបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន គឺនៅពេលគេផ្ញើជីវិតលើព្រះបន្ទូលរស់របស់ព្រះជាម្ចាស់។ ព្រះអង្គក៏បង្ហាញឱ្យដឹងថា សាវ័ករបស់បរមគ្រូដ៏អស្ចារ្យនេះ ត្រូវមានគំនិតបែបណាជ្រួតជ្រាបក្នុងចិត្តគេនៅគ្រប់កិច្ចការដែលគេប្រព្រឹត្ត។ សេចក្ដីទាំងនេះ ពិតជាបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់នូវគោលការណ៍ទូទៅជាមូលដ្ឋាននៃលទ្ធិដែលមហាសន្និបាតប្រកាសអំពីសេរីភាពខាងសាសនានេះ។ មុនដំបូងបង្អស់ សេរីភាពខាងសាសនាក្នុងសង្គម ស្របទាំងស្រុងនឹងសេរីភាពរបស់អ្នកដែលផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្ត។
១០- សេរីភាព និងការផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្ត
ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ព្រមទាំងគ្រូបាធ្យាយតែងតែបង្រៀនឥតឈប់ឈរថា អ្នកតបឆ្លើយនឹងព្រះជាម្ចាស់ គឺផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គត្រូវតែសម្រេចដោយបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ដោយគ្មាននរណាបង្ខំ។ នេះពិតជាប្រការមួយដ៏សំខាន់ជាងគេក្នុងលទ្ធិកាតូលិកយើង។ ហេតុនេះហើយ បានជាគ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវគេបង្ខំឱ្យទទួលជំនឿទាំងទាស់ចិត្តបានឡើយ។ អ្នកផ្ញើជីវិតលើព្រះជាម្ចាស់ តាមលក្ខណៈនៃការផ្ញើជីវិតនោះត្រូវតែសម្រេចថា ខ្លួនជឿដោយបំណងប្រាថ្នារបស់ខ្លួនផ្ទាល់ ព្រោះព្រះយេស៊ូគ្រីស្តជាព្រះសង្រ្កោះបានរំដោះមនុស្ស ហើយព្រះអង្គក៏ត្រាស់ហៅមនុស្សឱ្យទៅជាបុត្រធីតារបស់ព្រះបិតាដែរ។ គេអាចផ្ចង់ចិត្តនឹងព្រះជាម្ចាស់ដែលសម្តែងព្រះអង្គឱ្យគេស្គាល់នោះ លុះត្រាតែគេផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គ ដោយខ្លួនបានរិះគិតពិចារណា និងដោយខ្លួនបានសម្រេចដោយសេរី ទាំងមានព្រះបិតាទាក់ទាញចិត្តគេថែមទៀតផង។ សេចក្ដីនេះពិតជាស្របទាំងស្រុងតាមលក្ខណៈផ្ទាល់នៃជំនឿមែន។ ហេតុនេះ អំពីរឿងសាសនា គ្មានមនុស្សណាមានសិទ្ធិបង្ខំអ្នកដទៃជាដាច់ខាត ទោះបីជាបង្ខំតាមបែបណាក៏ដោយ។ រដ្ឋដែលគោរពសេរីភាពសាសនា ពិតជាជួយបង្កើតបរិយាកាសបណ្តោយឱ្យមនុស្សអាចផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្តបានដោយគ្មានអ្វីរារាំងគេ។ គេក៏អាចផ្ចង់ចិត្តនឹងជំនឿនោះដោយមានសេរីភាពពេញទី ព្រមទាំងអាចកាន់តាមជំនឿនោះយ៉ាងក្លៀវក្លា ដោយប្រព្រឹត្តគ្រប់កិច្ចប្រចាំជីវិតតាមជំនឿនេះដែរ។
១១- របៀបព្រះគ្រីស្ត និងក្រុមគ្រីស្តទូតបានប្រព្រឹត្ត
ព្រះជាម្ចាស់ពិតជាត្រាស់ហៅមនុស្សឱ្យបម្រើព្រះអង្គតាមវិញ្ញាណ និងតាមសេចក្ដីពិត។ មនុស្សត្រូវតែតបឆ្លើយនឹងព្រះអង្គដែលត្រាស់ហៅនោះតាមមនសិការរបស់ខ្លួន ព្រះអង្គមិនបង្ខំគេទេ។ ព្រះជាម្ចាស់គោរពកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ដែលព្រះអង្គប្រតិស្ឋានមក។ មនុស្សក៏ត្រូវតែកាន់កិរិយាមារយាទតាមខ្លួនវិនិច្ឆ័យ និងដោយប្រើសេរីភាពរបស់ខ្លួនដែរ។ សេចក្ដីនេះបានលេចមកឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ក្រៃលែងក្នុងព្រះគ្រីស្តយេស៊ូ គឺព្រះជាម្ចាស់បានសម្តែងព្រះអង្គផ្ទាល់យ៉ាងពេញលេញក្នុងអង្គព្រះគ្រីស្ត ព្រះជាម្ចាស់ក៏បានបង្ហាញមាគ៌ារបស់ព្រះអង្គឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់ក្នុងអង្គព្រះគ្រីស្តដែរ។ ព្រះគ្រីស្តពិតជាព្រះបរមគ្រូ និងជាព្រះអម្ចាស់របស់យើងមែន (យហ ១៣,១៣) ព្រះអង្គស្លូត ហើយសុភាពទៀត (មថ ១១,២៩) ព្រះអង្គអញ្ជើញ និងទាក់ទាញចិត្តក្រុមសាវ័កទាំងមានព្រះហឫទ័យអត់ធ្មត់ខន្តីផង (មថ ១១,២៨-៣០; យហ ៦,៦៧-៦៨)។ ព្រះអង្គប្រព្រឹត្តការអស្ចារ្យទាំងប៉ុន្មានមកគាំទ្រ និងមកបញ្ជាក់អត្ថន័យនៃធម្មទេសនារបស់ព្រះអង្គ ដើម្បីលើកស្ទួយអ្នកស្តាប់ឱ្យមានជំនឿផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គ និងដើម្បីពង្រឹងជំនឿរបស់គេទៀតផង។ ព្រះអង្គសម្តែងការអស្ចារ្យមិនមែនដើម្បីបង្ខំគេឱ្យជឿទេ (មថ ៩,២៨-២៩; មក ៩,២៣-២៤; ៦,៥៦)។ ពិតមែនហើយ ព្រះអង្គស្តីបន្ទោសអស់អ្នកស្តាប់ដែលមិនព្រមជឿ តែព្រះអង្គទុកឱ្យព្រះជាម្ចាស់ដាក់ទណ្ឌកម្មគេ នៅថ្ងៃព្រះអង្គវិនិច្ឆ័យទោសមនុស្សលោក (មថ ១១,២០-២៤; រម ១២,១៩-២០; ២ថស ១,៨)។ ពេលព្រះអង្គចាត់ក្រុមគ្រីស្តទូតឱ្យចេញទៅប្រកាសដំណឹងល្អក្នុងពិភពលោក ព្រះអង្គមានព្រះបន្ទូលទៅកាន់គេថា៖ «អ្នកណាជឿ ហើយទទួលពិធីជ្រមុជទឹក ព្រះជាម្ចាស់នឹងសង្គ្រោះអ្នកនោះ រីឯអ្នកដែលមិនព្រមជឿនឹងត្រូវទទួលទោស» (មក ១៦,១៦)។ ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គទទួលស្គាល់ថា មារបានសាបព្រោះស្រងែលាយជាមួយស្រូវពូជល្អ ហើយបញ្ជាឱ្យគេទុកស្រងែ និងស្រូវពូជល្អដុះឡើងជាមួយគ្នារហូតដល់ពេលចម្រូតនៅអវសានកាលនៃពិភពលោក (មថ ១៣,៣០.៤០)។ ព្រះអង្គក៏មិនសព្វព្រះហឫទ័យឱ្យអ្នកស្រុកយល់ច្រឡំថា ព្រះអង្គជាព្រះគ្រីស្តតាមផ្លូវនយោបាយដែលបង្រ្កាបមនុស្សលោកដោយប្រើកម្លាំង (មថ ៤,៨-១០; យហ ៦,១៥) ព្រះអង្គសព្វព្រះហឫទ័យហៅព្រះអង្គផ្ទាល់ថា ជាបុត្រមនុស្សដែល «មកក្នុងពិភពលោកនេះមិនមែនដើម្បីឱ្យគេបម្រើលោកឡើយ គឺលោកមកបម្រើគេវិញ ព្រមទាំងបូជាជីវិតដើម្បីរំដោះមនុស្សទាំងអស់ផង» (មក ១០,៤៥)។ ព្រះអង្គបង្ហាញឱ្យគេដឹងថា ព្រះអង្គជាអ្នកបម្រើសុភាពរាបសាដ៏ពេញលក្ខណៈរបស់ព្រះជាម្ចាស់ (អស ៤២,១-៤) ដែល «មិនកាច់ដើមត្រែងណាដែលទក់ហើយនោះឡើយ ហើយក៏មិនផ្លុំពន្លត់ភ្លើងណាដែលហៀបនឹងរលត់នោះដែរ » (មថ ១២,២០)។ ព្រះអង្គទទួលស្គាល់សិទ្ធិនៃរដ្ឋអំណាច ហើយក៏បញ្ជាឱ្យគេបង់ពន្ធដាថ្វាយព្រះចៅអធិរាជដែរទាំងរម្លឹកគេថា ត្រូវគោរពសិទ្ធិរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលប្រសើរជាងសិទ្ធិនៃរដ្ឋអំណាចដោយមានព្រះបន្ទូលថា «អ្វីៗដែលជារបស់ព្រះចៅអធិរាជ ចូរថ្វាយទៅព្រះចៅអធិរាជវិញទៅ ហើយអ្វីៗដែលជារបស់ព្រះជាម្ចាស់ ចូរថ្វាយទៅព្រះជាម្ចាស់វិញដែរ» (មថ ២២,២១)។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ពេលព្រះអង្គបង្ហើយកិច្ចរំដោះមនុស្សលោកដោយបូជាព្រះជន្មនៅលើឈើឆ្កាង ជាកិច្ចដែលសង្គ្រោះមនុស្សលោក និងផ្តល់ឱ្យមនុស្សលោកបានសេរីភាពដ៏ពិតប្រាកដ ព្រះអង្គក៏បង្ហើយសម្តែងសេចក្តីដែលព្រះអង្គត្រូវសម្តែងនោះដែរ។ ព្រះអង្គផ្តល់សក្ខីភាពអំពីសេចក្ដីពិត (យហ ១៨,៣៧) ប៉ុន្តែ ព្រះអង្គមិនសព្វព្រះហឫទ័យយកកម្លាំងមកបង្ខំឱ្យអ្នកប្រកែកមិនព្រមទទួលសេចក្តីពិតនោះទេ។ អ្នកផ្ញើជីវិតលើព្រះអង្គមិនត្រូវប្រើអាវុធមកការពាររាជសម្បត្តិរបស់ព្រះអង្គទេ តែព្រះអង្គគ្រងរាជ្យលើមនុស្សដែលស្តាប់សេចក្ដីពិត និងដែលផ្តល់សក្ខីភាពអំពីសេចក្ដីពិតនោះ។ ព្រះគ្រីស្តក៏លាតសន្ធឹងព្រះរាជ្យរបស់ព្រះអង្គដោយព្រះហឫទ័យស្រឡាញ់ ដែលត្រូវគេលើកឡើងនៅលើឈើឆ្កាង ហើយដែលទាក់ទាញចិត្តមនុស្សទាំងអស់វិញ (យហ ១២,៣២)។
ក្រុមគ្រីស្តទូតទទួលការអប់រំដោយព្រះគ្រីស្តមានព្រះបន្ទូល និងដោយព្រះអង្គធ្វើគំរូឱ្យគេមើល គេក៏ដើរតាមមាគ៌ាដដែលនោះ។ នៅខាងដើមព្រះសហគមន៍ សាវ័កព្រះគ្រីស្តមិនបានបង្ខិតបង្ខំអ្នកស្រុក ហើយក៏មិនប្រើកលល្បិចដែលមិនសមនឹងដំណឹងល្អ ដើម្បីណែនាំមនុស្សឱ្យប្រែចិត្តគំនិត និងប្រកាសថា គេផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្តទុកជាព្រះអម្ចាស់ទេ តែជាពិសេសបំផុត គេយកឫទ្ធានុភាពនៃព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់មកប្រើវិញ (១ករ ២,៣-៥; ១ ថស ២,៣-៥)។ គេប្រកាសអំពីគម្រោងការរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែលសង្គ្រោះមនុស្សលោក គឺព្រះអង្គ «ដែលទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យឱ្យមនុស្សទាំងអស់ទទួលការសង្គ្រោះ និងស្គាល់សេចក្ដីពិតយ៉ាងច្បាស់» (១ធម ២,៤)។ នៅពេលជាមួយគ្នានេះ ពួកគេតែងតែគោរពអ្នកទន់ខ្សោយ ទោះបីអ្នកទាំងនោះ រស់នៅទាំងវង្វេងជំនឿក្ដី។ គេតែងតែបង្ហាញអំពីរបៀប «យើងម្នាក់ៗត្រូវរៀបរាប់ទូលព្រះជាម្ចាស់នូវអំពើដែលខ្លួនយើងម្នាក់ៗបានប្រព្រឹត្ត» (រម ១៤,១-២៣; ១ករ ៨,៩-១៣; ១០,២៣-៣៣)។ ហេតុនេះហើយ បានជាម្នាក់ៗត្រូវតែស្តាប់តាមមនសិការរៀងៗខ្លួន។ ក្រុមគ្រីស្តទូតក៏ដូចព្រះគ្រីស្តដែរ គឺអស់លោកតែងតែយកចិត្តទុកដាក់ផ្តល់សក្ខីភាពអំពីសេចក្ដីពិតរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជានិច្ច។ អស់លោកមានសេចក្ដីក្លាហាន «នាំគ្នាថ្លែងព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដោយចិត្តអង់អាច» (កក ៤,៣១; អភ ៦,១៩-២០) នៅចំពោះប្រជាជន និងនៅចំពោះអ្នកដឹកនាំរបស់គេ។ អស់លោកមានជំនឿយ៉ាងរឹងប៉ឹង ដែលជំរុញអស់លោកឱ្យចាត់ដំណឹងល្អទុកជាឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដើម្បីសង្គ្រោះអស់អ្នកជឿ (រម ១,១៦)។ អស់លោកលះបង់ «អាវុធខាងលោកីយ៍» ទាំងប៉ុន្មាន (២ករ ១០,៤; ១ថស ៥,៨-៩) យកតម្រាប់តាមព្រះគ្រីស្តជាអ្នកស្លូតបូតសុភាពរាបសា ហើយនាំគ្នាប្រកាសព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដោយជឿជាក់ថា ព្រះបន្ទូលនោះពិតជាឫទ្ធានុភាពរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលអាចបំផ្លាញអំណាចនានាដែលជំទាស់នឹងព្រះអង្គ (អភ ៦,១១-១៧) ព្រមទាំងអាចណែនាំមនុស្សឱ្យផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្ត និងឱ្យបម្រើព្រះអង្គផង (២ករ ១០,៣-៥)។ ក្រុមគ្រីស្តទូតក៏ដូចព្រះបរមគ្រូដែរ គឺបានទទួលស្គាល់រដ្ឋអំណាចតែងតាំងយ៉ាងត្រឹមត្រូវ៖ «មនុស្សគ្រប់ៗរូបត្រូវស្តាប់បង្គាប់អាជ្ញាធរ…អ្នកប្រឆាំងនឹងអាជ្ញាធរក៏ដូចជាប្រឆាំងនឹងរបៀបរៀបរយដែលព្រះជាម្ចាស់បានចាត់ចែងនោះដែរ» (រម ១៣,១-២; ១សល ២,១៣-១៧)។ តែនៅពេលជាមួយគ្នានោះ អស់លោកមិនខ្លាចជំទាស់ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋអំណាច ដែលជំទាស់នឹងព្រះហឫទ័យដ៏វិសុទ្ធរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ហើយថ្លែងថា៖ «យើងខ្ញុំត្រូវស្ដាប់បង្គាប់ព្រះជាម្ចាស់ ជាជាងស្ដាប់បង្គាប់មនុស្ស» (កក ៥,២៩; ៤,១៩-២០)។ មានមរណសាក្សីជាច្រើនឥតគណនា និងមានអ្នកផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្តជាច្រើនបានដើរតាមមាគ៌ានេះនៅគ្រប់សម័យ និងនៅគ្រប់ទីកន្លែងផង។
១២- ព្រះសហគមន៍យកតម្រាប់តាមព្រះគ្រីស្ត និងតាមក្រុមគ្រីស្តទូត
ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះសហគមន៍ស្មោះត្រង់នឹងសេចក្ដីពិតនៃដំណឹងល្អ តែងតែដើរតាមមាគ៌ារបស់ព្រះគ្រីស្ត និងរបស់គ្រីស្តទូត ដោយទទួលស្គាល់គោលការណ៍នៃសេរីភាពខាងសាសនា ព្រោះសេរីភាពនោះស្របតាមកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗ ហើយក៏ស្របតាមសេចក្ដីដែលព្រះជាម្ចាស់បានសម្តែងឱ្យមនុស្សលោកស្គាល់នោះដែរ។ ព្រះសហគមន៍ក៏លើកទឹកចិត្តមនុស្សឱ្យកាន់តាមសេរីភាពនោះ ព្រះសហគមន៍បានទទួលលទ្ធិនេះពីព្រះគ្រីស្ត និងពីក្រុមគ្រីស្តទូតមក ហើយបានរក្សាទុក និងបញ្ជូនបន្តតាមដំណើរនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត។
តាមប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រជារាស្ត្ររបស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលតែងតែធ្វើដំណើរក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តមនុស្សជាតិដ៏មិនទៀងទាត់ ហើយតែងតែប្រែប្រួលនោះ ជួនកាល ព្រះសហគមន៍បានប្រព្រឹត្តតាមរបៀបមិនសូវស្របនឹងដំណឹងល្អមែន ជួនកាលក៏ព្រះសហគមន៍បានប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងគោលគំនិតនៃដំណឹងល្អទៀតដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះសហគមន៍នៅតែបង្រៀនជានិច្ចថា មនុស្សម្នាក់ផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្តដោយមិនត្រូវបានគេបង្ខិតបង្ខំឡើយ។
ដូច្នេះ មេនៃដំណឹងល្អ ប្រែចិត្តគំនិតមនុស្ស ដូចមេធ្វើឱ្យម្សៅដោរឡើងដូច្នោះដែរ ហើយបានជួយយ៉ាងសន្ធឹកឱ្យមនុស្សទទួលស្គាល់កិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សម្នាក់ៗ កាន់តែច្បាស់ឡើងៗ តាមដំណើរនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត។ យូរៗទៅ គោលគំនិតតាមដំណឹងល្អបាននាំឱ្យមនុស្សជឿជាក់ច្បាស់ថា គ្មាននរណាម្នាក់អាចបង្ខិតបង្ខំមនុស្សអំពីរឿងសាសនានៅក្នុងសង្គមបានជាដាច់ខាត។
១៣- សេរីភាពរបស់ព្រះសហគមន៍
ព្រះសហគមន៍ត្រូវមានសេរីភាពគ្រប់យ៉ាងដែលខ្លួនត្រូវការ ដើម្បីយកចិត្តទុកដាក់ប្រព្រឹត្តកិច្ចការដែលនាំការសង្គ្រោះដល់មនុស្សលោក។ សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ព្រះសហគមន៍នេះ ច្បាស់ជាសិទ្ធិដ៏សំខាន់ជាងគេក្នុងចំណោមសេចក្តីទាំងប៉ុន្មានដែលត្រូវរក្សាទុក និងការពារនៅគ្រប់ទីកន្លែងជានិច្ច ដោយគ្មាននរណាអាចរំលោភបានឡើយ ព្រោះសិទ្ធិសេរីភាពនោះពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍របស់ព្រះសហគមន៍ ហើយលើសពីនេះទៅទៀត ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងផលប្រយោជន៍សង្គមនៅលើផែនដីនេះដែរ។ សេរីភាពនោះពិតជាសក្ការៈ ព្រោះព្រះបុត្រាតែមួយព្រះអង្គគត់របស់ព្រះជាម្ចាស់បានប្រគល់សេរីភាពនោះឱ្យព្រះសហគមន៍ ដែលព្រះអង្គបានរំដោះដោយសារព្រះលោហិតព្រះអង្គ។ សេរីភាពនោះពិតជាលក្ខណៈផ្ទាល់របស់ព្រះសហគមន៍ ហេតុនេះហើយ បានជាអស់អ្នកប្រឆាំងនឹងសេរីភាពនោះ ក៏ប្រព្រឹត្តខុសនឹងព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់ដែរ។ សេរីភាពនៃព្រះសហគមន៍ពិតជាគោលការណ៍មូលដ្ឋាន ក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងព្រះសហគមន៍នឹងរដ្ឋអំណាចនានា ហើយក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយសង្គមទាំងមូលផង។
ព្រះសហគមន៍ទាមទារសេរីភាពក្នុងសង្គមមនុស្ស និងនៅចំពោះរដ្ឋអំណាចគ្រប់យ៉ាង គឺក្នុងឋានៈខ្លួនជាអំណាចខាងវិញ្ញាណដែលព្រះគ្រីស្តជាអម្ចាស់បានតែងតាំង ហើយដែលព្រះជាម្ចាស់ផ្ញើបន្ទុកឱ្យចេញទៅប្រកាសដំណឹងល្អដល់សត្វលោកទាំងឡាយដែរ (មក ១៦,១៥; មថ ២៨,១៨-២០)។ ព្រះសហគមន៍ក៏ទាមទារសេរីភាពនោះក្នុងឋានៈជាសមាគមរបស់មនុស្សដែលមានសិទ្ធិរស់នៅក្នុងសង្គមតាមបញ្ជានៃជំនឿគ្រីស្តសាសនាដែរ។ ហេតុនេះហើយ ប្រទេសណាដែលប្រកាសថា ខ្លួនគោរពសេរីភាពខាងសាសនា ឬមានច្បាប់បញ្ជាក់អំពីសេរីភាពនោះ មិនត្រូវគ្រាន់តែប្រកាសប៉ុណ្ណោះទេ តែត្រូវអនុវត្តយ៉ាងពិតប្រាកដ និងយ៉ាងស្មោះ ឱ្យមានសេរីភាពខាងសាសនាមែន។ នៅក្នុងប្រទេសទាំងនោះ ព្រះសហគមន៍ពិតជាមានលក្ខន្តិកៈយ៉ាងមាំមួនតាមច្បាប់ និងយ៉ាងពិតប្រាកដ អាចបំពេញបេសកកម្មដែលខ្លួនទទួលពីព្រះជាម្ចាស់បានដោយគ្មាននរណាបង្ខិតបង្ខំឡើយ។ តាមដំណើរនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត អ្នកកាន់អំណាចក្នុងព្រះសហគមន៍បានទាមទារកាន់តែខ្លាំងឡើងៗឱ្យព្រះសហគមន៍មានឯករាជ្យនេះក្នុងសង្គម។ នៅពេលជាមួយគ្នានោះ អស់អ្នកផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្តដូចមនុស្សឯទៀតៗទាំងអស់ ក៏មានសិទ្ធិតាមច្បាប់ក្នុងសង្គម អាចរស់នៅតាមមនសិការរបស់ខ្លួន ដោយគ្មាននរណាឃាត់បានឡើយ។ ហេតុនេះហើយ បានជាសេរីភាពរបស់ព្រះសហគមន៍ និងសេរីភាពខាងសាសនាស្របគ្នា។ ត្រូវទទួលស្គាល់សេរីភាពសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់ និងសម្រាប់គ្រប់សហគមន៍សាសនាដែរ ទុកជាសិទ្ធិមួយដែលត្រូវមានច្បាប់កំណត់បញ្ជាក់ទៀតផង។
១៤- មុខងាររបស់ព្រះសហគមន៍
ព្រះសហគមន៍ត្រូវធ្វើតាមព្រះបញ្ជារបស់ព្រះយេស៊ូថា «ចូរចេញទៅបង្រៀនមនុស្សគ្រប់ជាតិសាសន៍ឱ្យធ្វើជាសាវ័ក» (មថ ២៨,១៩-២០) គឺព្រះសហគមន៍មិនត្រូវខ្លាចការនឿយហត់ ហើយត្រូវខិតខំធ្វើឱ្យ «ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះអម្ចាស់បន្តដំណើរយ៉ាងឆាប់រហ័សតទៅទៀត និងទទួលសិរីរុងរឿង» (២ថស ៣,១)។
ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះសហគមន៍ដាស់តឿនយ៉ាងជាក់ច្បាស់ដល់បុត្រធីតាថា «ចូរទូលសូមព្រះជាម្ចាស់ អធិដ្ឋាន និងអង្វរព្រះអង្គ ទាំងអរព្រះគុណសម្រាប់មនុស្សទាំងអស់ផង… នេះហើយជាការល្អ និងគាប់ព្រះហឫទ័យព្រះជាម្ចាស់ជាព្រះសង្គ្រោះរបស់យើង ដែលទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យឱ្យមនុស្សទាំងអស់ទទួលការសង្គ្រោះ និងបានស្គាល់សេចក្ដីពិតយ៉ាងច្បាស់» (១ធម ២,១-៤)។
ក៏ប៉ុន្តែ អស់អ្នកផ្ញើជីវិតលើព្រះគ្រីស្ត ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់អប់រំមនសិការរបស់ខ្លួនដោយគិតគូរយ៉ាងខ្លាំងអំពីលទ្ធិដ៏វិសុទ្ធ និងដ៏ពិតប្រាកដរបស់ព្រះសហគមន៍ដែរ។ ព្រះសហគមន៍ នេះពិតជាគ្រូបង្រៀនសេចក្ដីពិតតាមព្រះហឫទ័យព្រះគ្រីស្តចាត់ចែង ដូច្នេះ ព្រះសហគមន៍ក៏មានទទួលបន្ទុកបង្ហាញ និងបង្រៀនយ៉ាងត្រឹមត្រូវនូវសេចក្ដីពិត គឺព្រះគ្រីស្តតែម្តង។ នៅពេលជាមួយគ្នានេះ ព្រះសហគមន៍មានអំណាចប្រកាស និងគាំទ្រគោលការណ៍នានានៃសីលធម៌ដែលហូរពីលក្ខណៈផ្ទាល់របស់មនុស្ស។ លើសពីនេះទៅទៀត គ្រីស្តបរិស័ទត្រូវចេញទៅជួបអស់អ្នកនៅខាងក្រៅ ទាំងប្រើប្រាជ្ញារបស់ខ្លួន «ដោយរួមជាមួយព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ ដោយមានសេចក្ដីស្រឡាញ់ឥតពុតត្បុត និងប្រកាសសេចក្ដីពិត» (២ករ ៦,៦-៧) ខិតខំទៅផ្សព្វផ្សាយពន្លឺនៃជីវិតដោយចិត្តអង់អាចមោះមុត (កក ៤,២៩) និងដោយចិត្តក្លាហានក្នុងឋានៈជាគ្រីស្តទូតរហូតដល់ហ៊ានបូជាជីវិតថែមទៀតផង។
សាវ័កម្នាក់ៗមានភារកិច្ចដ៏ធ្ងន់ចំពោះព្រះគ្រីស្តជាព្រះបរមគ្រូរបស់ខ្លួន គឺត្រូវស្គាល់សេចក្ដីពិតឱ្យកាន់តែច្បាស់ឡើងៗជានិច្ច ជាសេចក្ដីពិតដែលគេបានទទួលពីព្រះអង្គ និងប្រកាសសេចក្ដីពិតនោះយ៉ាងស្មោះ ព្រមទាំងការពារដោយស្វាហាប់ ដោយមិនព្រមប្រើមធ្យោបាយណាផ្ទុយនឹងគោលគំនិតនៃដំណឹងល្អឡើយ។ ប៉ុន្តែ ព្រះហឫទ័យស្រឡាញ់របស់ព្រះគ្រីស្តជំរុញឱ្យសាវ័កប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយចិត្តអត់ធ្មត់ចំពោះអស់អ្នកដែលវង្វេង ឬអ្នកមិនស្គាល់ជំនឿ។ គ្រីស្តបរិស័ទក៏ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់គិតគូរអំពីភារកិច្ចរបស់ខ្លួនចំពោះព្រះគ្រីស្ត ជាព្រះបន្ទូលដែលផ្តល់ជីវិត និងជាកម្រិតនៃព្រះហឫទ័យប្រណីសន្តោសដែលព្រះជាម្ចាស់បានចែកប្រទានដល់មនុស្យលោក ដោយសារព្រះគ្រីស្ត គឺព្រះអង្គអញ្ជើញមនុស្សឱ្យទទួល និងឱ្យប្រកាសជំនឿដោយសម្រេចចិត្តខ្លួនឯងទាំងស្រុង។
១៥- ពាក្យបញ្ចប់
សព្វថ្ងៃ ច្បាស់ណាស់ មនុស្សតែងតែប៉ងប្រាថ្នាកាន់តាមសាសនារបស់ខ្លួនដោយសេរី ទាំងម្នាក់ឯង ទាំងរួមជាមួយអ្នកដទៃជាសាធារណៈដែរ។ លើសពីនេះទៅទៀត រដ្ឋធម្មនុញ្ញស្ទើតែគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់តែងប្រកាសថា សេរីភាពខាងសាសនាជាសិទ្ធិក្នុងសង្គម។ ឯកសារអន្តរជាតិក៏ទទួលស្គាល់សេរីភាពខាងសាសនានេះដែរ។ ប៉ុន្តែ មានរបបនយោបាយខ្លះ ទោះបីរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់គេទទួលស្គាល់សេរីភាពខាងសាសនាក្ដី ក៏នៅតែខិតខំបង្វែរប្រជាពលរដ្ឋមិនឱ្យកាន់សាសនា ហើយបង្កើតឧបសគ្គជាច្រើនបណ្តាលឱ្យសហគមន៍សាសនាពិបាករស់នៅ ហើយក៏រស់នៅមិនទៀងទាត់ទៀតផង។
មហាសន្និបាតដ៏វិសុទ្ធមានអំណរសប្បាយដោយឃើញសញ្ញាសម្គាល់ដ៏ល្អក្នុងសម័យឥឡូវ ប៉ុន្តែ ក៏បន្ទោសជាសាធារណៈទាំងទុក្ខព្រួយថា រដ្ឋអំណាចខ្លះមិនគោរពសេរីភាពសាសនាទេ។ មហាសន្និបាតក្រើនដាស់តឿនគ្រីស្តបរិស័ទកាតូលិក និងអង្វរមនុស្សទាំងអស់យ៉ាងខ្លាំង សូមពិនិត្យពិច័យឱ្យមែនទែនអំពីសេរីភាពខាងសាសនាដែលជាការមួយដ៏ចំាបាច់ ជាពិសេស ក្នុងសភាពការណ៍បច្ចុប្បន្ននៃមហាគ្រួសាររបស់មនុស្សជាតិ។
ប្រជាជននានាសព្វថ្ងៃជាក់ច្បាស់ថា មានបំណងរួបរួមគ្នាកាន់ខ្លាំងឡើងៗជានិច្ច។ ប្រជាជាតិដែលមានវប្បធម៌ និងកាន់សាសនាប្លែកៗពីគ្នា ក៏មានទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាកាន់តែជិតស្និទ្ធដែរ។ ម្នាក់ៗដឹងខ្លួនកាន់តែច្បាស់ឡើងៗអំពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។ ហេតុនេះហើយ បានជានៅគ្រប់កន្លែងត្រូវឱ្យមានក្បួនច្បាប់ធានាសេរីភាពខាងសាសនាជាចាំបាច់ និងយ៉ាងស័ក្ដិសិទ្ធទៀតផង។ រដ្ឋអំណាចត្រូវគោរពភារកិច្ច និងសិទ្ធិដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតរបស់មនុស្សឱ្យកាន់សាសនារបស់ខ្លួនក្នុងសង្គមដោយសេរី។ ធ្វើដូច្នេះ ទើបទំនាក់ទំនងប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសាន្ត និងដោយសន្តិភាពកើតមានឡើងក្នុងមនុស្សជាតិឱ្យកាន់តែស្ថិតស្ថេររឹងប៉ឹងទៅៗ។
សូមព្រះជាម្ចាស់ ជាព្រះបិតា ប្រោសប្រទានឱ្យក្រុមគ្រួសារមនុស្សលោករស់នៅក្នុងសង្គមដែលធានាសិទ្ធិសេរីភាពខាងសាសនា។ ដូច្នេះ មនុស្សជាតិអាចឈានទៅដល់សេរីភាពដ៏ប្រសើរខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតនៃលោកខាងមុខ ដែលស្ថិតស្ថេរអស់កល្បជានិច្ច ដោយព្រះគ្រីស្តប្រោសប្រណី និងដោយអានុភាពនៃព្រះវិញ្ញាណជួយផង គឺជា «សេរីភាពប្រកបដោយសិរីរុងរឿងនៃបុត្រធីតារបស់ព្រះជាម្ចាស់» (រម ៨,២១)។
អស់លោកអភិបាលដែលរួមក្នុងមហាសន្និបាត ពេញចិត្តនឹងសេចក្តីប្រកាសទាំងមូលនេះ ព្រមទាំងគោលការណ៍នីមួយៗផង។ រីឯយើងវិញ ស្របតាមអំណាចដែលព្រះគ្រីស្តបានប្រគល់ឱ្យយើងក្នុងឋានៈជាគ្រីស្តទូត រួមជាមួយអស់លោកអភិបាល ដោយមានព្រះវិញ្ញាណរួមជាមួយផងក៏យល់ព្រម ហើយសម្រេចចេញជាក្រឹត្យក្រមដែរ។ យើងបង្គាប់ឱ្យសេចក្តីដែលមហាសន្និបាតបានចាត់ចែងនេះត្រូវផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីលើកតម្កើងសិរីរុងរឿងរបស់ព្រះជាម្ចាស់ជានិច្ចនិរន្តរ៍តរៀងទៅ។
ធ្វើនៅក្រុងរ៉ូម នៅព្រះវិហារសន្តសិលា ថ្ងៃទី៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៦៥
ខ្ញុំ ប៉ូល អភិបាលនៃព្រះសហគមន៍កាតូលិក
(ហត្ថលេខារបស់លោកអភិបាល)
