៤. លោកសូលបៀតបៀនព្រះសហគមន៍
«បងប្អូនបានឮគេនិយាយអំពីកិរិយាមារយាទរបស់ខ្ញុំកាលពីដើមស្រាប់ហើយ
គឺពេលខ្ញុំកាន់សាសនាយូដានៅឡើយ
ខ្ញុំបានបៀតបៀនព្រះសហគមន៍របស់ព្រះជាម្ចាស់យ៉ាងកាចសាហាវបំផុត
ហើយខ្ញុំក៏ចង់កម្ទេចព្រះសហគមន៍នេះទៀតផង។
ខ្ញុំបានកាន់សាសនាយូដាយ៉ាងល្អប្រសើរជាងអស់អ្នកដែលមានអាយុស្រករៗខ្ញុំ
និងជាជនរួមជាតិរបស់ខ្ញុំទៅទៀត
ដ្បិតខ្ញុំមានចិត្តខ្នះខ្នែងកាន់តាមប្រពៃណីបុព្វបុរសរបស់ខ្ញុំហួសប្រមាណ។»
(កាឡ ១,១៣-១៤)
កាលពីដើម គ្រីស្តទូតប៉ូលមិនបានស្គាល់ព្រះយេស៊ូផ្ទាល់ទេ លោកគ្រាន់តែឮអ្នកខ្លះប្រកាសថា មានបុរសម្នាក់ឈ្មោះយេស៊ូ ជា “ព្រះគ្រីស្ដ” ជា “ព្រះបុត្រារបស់ព្រះជាម្ចាស់” និងជា “ព្រះអម្ចាស់”។ ដោយលោកប៉ូលកាន់តាមគម្ពីរវិន័យយ៉ាងតឹងរ៉ឹង លោកជំទាស់នឹងពួកគេយ៉ាងខ្លាំង ព្រោះលោកយល់ថាពួកគេប្រមាថព្រះជាម្ចាស់។ ម្យ៉ាងទៀត ចលនារបស់ក្រុមសាវ័កដើមដំបូងដែលជឿលើព្រះយេស៊ូបានចោទជាក្ដីកង្វល់ ដែលនឹងបង្ករគ្រោះថ្នាក់ដល់សាសនាយូដា។ ដ្បិតក្រុមមេដឹកនាំសាសនានេះបានសម្លាប់ព្រះយេស៊ូ។ ដូច្នេះ ក្រុមសាវ័ករបស់ព្រះយេស៊ូកំពុងតែជំទាស់ជាមួយនឹងសាសនាយូដា។
នៅសម័យព្រះសហគមន៍ដើមដំបូង លោកស្ទេផានគឺជាសាវ័កទីមួយដែលបានក្លាយជាមរណសាក្សីនៃជំនឿដោយសារជនជាតិយូដាបានយកដុំថ្មគប់សម្លាប់។ នៅក្នុងគម្ពីរវិន័យមានចែងអំពីការគប់ដុំថ្មសម្លាប់មនុស្ស គឺជាវិធីសាស្រ្តដាក់ទោសប្រហារជីវិតទៅលើអ្នកទោសដែលបានប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មតាមទម្រង់ផ្សេងៗដូចជា ការប្រមាថព្រះជាម្ចាស់ ការគោរពព្រះក្លែងក្លាយ និងអំពើផិតក្បត់ជាដើម។ លោកស្ទេផាន គឺជាសមាជិកម្នាក់ក្នុងចំណោមក្រុមទាំងប្រាំពីររូប ដែលក្រុមគ្រីស្តទូតទាំងដប់ពីររូបបានតែងតាំងឱ្យបំពេញមុខងារចែកម្ហូបអាហារប្រចាំថ្ងៃ (កក ៦,១-៧)។ លោកលូការៀបរាប់ឱ្យដឹងថា លោកមានសំនួនវោហារយ៉ាងប៉ិនប្រសប់ ដែលគ្មាននរណាអាចជជែកឈ្នះលោកឡើយ ព្រោះលោកមានប្រសាសន៍ប្រកបដោយប្រាជ្ញាមកពីព្រះវិញ្ញាណ (កក ៦,១០)។ ក្រុមអ្នកដែលជជែកចាញ់លោកស្ទេផានបាននាំសាក្សីក្លែងក្លាយមកចោទប្រកាន់ថា លោកនិយាយប្រឆាំងនឹងព្រះវិហារ ប្រឆាំងនឹងគម្ពីរវិន័យឥតឈប់ឈរ (កក ៦,១៣)។ ការធ្វើជាសាក្សីក្លែងក្លាយឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីការបំពានលើវិន័យដប់ប្រការរបស់លោកម៉ូសេយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដ្បិតប្រការទីប្រាំបីហាមមិនឱ្យធ្វើសាក្សីក្លែងក្លាយនោះទេ។ ក្នុងសាសនាយូដា ការគោរពគម្ពីរវិន័យ និងគោរពព្រះវិហារយេរូសាឡឹម គឺជាស្នូលនៃការគោរពប្រណិប័តន៍ជំនឿលើព្រះជាម្ចាស់។ វិន័យរបស់លោកម៉ូសេក្នុងគម្ពីរសម្ពន្ធមេត្រីទី១ គឺជាព្រះអំណោយទានដែលព្រះជាម្ចាស់ប្រទានឱ្យប្រជាជនអ៊ីស្រាអែលតាមរយៈលោកម៉ូសេ ដើម្បីដឹកនាំពួកគេឱ្យគោរពបម្រើព្រះអង្គ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងសម័យព្រះយេស៊ូ ការគោរពគម្ពីរវិន័យរបស់លោកម៉ូសេតឹងតែង និងពិបាកយ៉ាងខ្លាំង ដែលមិនអាចជួយសម្រាលទុក្ខមនុស្សបានឡើយ ហើយក្លាយជាបន្ទុកធ្ងន់ធ្ងរ ដូចនឹមដែលទឹមនៅលើករបស់ប្រជាជនថែមទៀតផង។ ហេតុនេះហើយ បានជាព្រះយេស៊ូប្រកាសឱ្យអស់អ្នកដែលមានទុក្ខលំបាក និងមានបន្ទូកធ្ងន់ធ្ងរមករកព្រះអង្គ ដើម្បីទទួលការសង្រ្គោះ៖
«អស់អ្នកដែលនឿយហត់ និងមានបន្ទុកធ្ងន់អើយ!
ចូរមករកខ្ញុំ ខ្ញុំនឹងឱ្យអ្នករាល់គ្នាបានសម្រាក។
ចូរយកនឹមរបស់ខ្ញុំដាក់លើអ្នករាល់គ្នា ហើយរៀនពីខ្ញុំទៅ
អ្នករាល់គ្នាមុខជាបានស្ងប់ចិត្តមិនខាន
ដ្បិតខ្ញុំស្លូត និងមានចិត្តសុភាព។
នឹមរបស់ខ្ញុំស្រួល ហើយបន្ទុកដែលខ្ញុំដាក់លើអ្នករាល់គ្នាក៏ស្រាលដែរ។»
(មថ ១១,២៨-៣០)។
ក្នុងសម័យរបស់ក្រុមគ្រីស្តទូតក៏ដូចគ្នាផងដែរ។ ក្នុងមហាសន្និបាតក្រុងយេរូសាឡឹម ក្រុមគ្រីស្តទូតជជែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំងអំពីវិន័យរបស់លោកម៉ូសេ។ គ្រីស្តទូតខ្លះចង់តម្រូវឱ្យសាសន៍ដទៃដែលក្លាយទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទ ត្រូវគោរពតាមវិន័យរបស់លោកម៉ូសេ ប៉ុន្តែគ្រីស្តទូតសិលាបានបដិសេធ មិនព្រមយកវិន័យមកដាក់បន្ទុកលើពួកគេឡើយ។ ពោលគឺមិនចាំបាច់ក្លាយទៅជាគ្រីស្តបរិស័ទដោយឆ្លងកាត់ការគោរពប្រតិបត្តិតាមវិន័យយ៉ាងតឹងរ៉ឹងរបស់លោកម៉ូសេនោះទេ។
«ហេតុដូចម្ដេចបានជាបងប្អូនជំទាស់នឹងព្រះជាម្ចាស់ដូច្នេះ?
នឹមដែលបុព្វបុរសរបស់យើង និងខ្លួនយើងផ្ទាល់
មិនអាចទ្រាំទ្របានផងនោះ ម្ដេចក៏បងប្អូនចង់យកទៅដាក់លើពួកសាវ័កដែរ!»
(កក ១៥,១០)។
រីឯព្រះវិហារយេរូសាឡឹមវិញ គឺជាទីសក្ការៈ ដ្បិតជាព្រះដំណាក់របស់ព្រះជាម្ចាស់ ដែលគេតម្កល់ហឹបសម្ពន្ធមេត្រី និងជាកន្លែងសម្រាប់ធ្វើពិធីយញ្ញបូជាលាងជម្រះបាប។ ប៉ុន្តែ នៅសម័យព្រះយេស៊ូ គេបែរជាយកទីកន្លែងនេះធ្វើផ្សារដើម្បីប្រកបអាជីវកម្ម ជាពិសេសក្លាយទៅជាសំបុកចោរ បណ្តាលទីកន្លែងសក្ការៈក្លាយទៅជាទីសៅហ្មងទៅវិញ។ ដោយសារតែមូលហេតុនេះហើយ ទើបព្រះយេស៊ូយកខ្សែធ្វើរំពាត់ដេញអ្វីៗទាំងអស់ចេញពីទីនោះ។
«ក្នុងគម្ពីរមានចែងថា
“ដំណាក់របស់យើងត្រូវធ្វើជាកន្លែងសម្រាប់អធិស្ឋាន
តែអ្នករាល់គ្នាបែរជាយកធ្វើជាសំបុកចោរទៅវិញ!”»
(មថ ២១,១២-១៣; មក ១១,១៥ខ-១៧; លក ១៩,៤៥-៤៦; យហ ២,១៣-១៧)។
នៅមុនពេលទទួលមរណភាព លោកស្ទេផានបានថ្លែងសន្តរកថាសង្ខេបអំពីគម្ពីរវិន័យ និងអំពីព្រះវិហារយេរូសាឡឹម ដើម្បីប្រកាសជំនឿរបស់លោកលើព្រះយេស៊ូ។ ក្នុងសន្តរកថានេះឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យដឹងថា ធម្មវិន័យ និងព្រះវិហារយេរូសាឡឹមមានគោលដៅតម្រង់ទៅរកព្រះគ្រីស្ត ដែលយាងមកតាមព្រះបន្ទូលសន្យាដើម្បីសង្គ្រោះមនុស្សលោក។ ចុងក្រោយ លោកបានពោលពាក្យប្រឆាំងនឹងក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ ដែលបានចាប់បញ្ចូនព្រះយេស៊ូទៅឱ្យគេធ្វើគុតព្រះអង្គ។ លោកថែមទាំងចោទថា ពួកគេប្រព្រឹត្តដូចបុព្វបុរសរបស់ខ្លួនដែលតែងតែបៀតបៀនក្រុមព្យាការីដូច្នោះដែរ។ ជាពិសេស ពួកគេបានទទួលធម្មវិន័យរបស់ព្រះជាម្ចាស់តាមរយៈទេវទូត តែពុំបានប្រព្រឹត្តតាមសោះឡើយ។ នៅពេលឮដូច្នេះ បណ្តាលឱ្យសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ខឹងក្រេវក្រោធជាខ្លាំង និងសង្កៀតធ្មេញដាក់លោកស្ទេផាន រហូតទ្រាំពុំបានក៏នាំគ្នាចាប់យកលោកទៅគប់ដុំថ្មសម្លាប់តែម្ដង។ ពេលហៀបនឹងស្លាប់ លោកបានអធិដ្ឋានអង្វរព្រះជាម្ចាស់លើកលែងទោសដល់អ្នកដែលយកដុំថ្មគប់សម្លាប់លោក (កក ៦,៨-៧,៦០)។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះរំជើបរំជួលយ៉ាងខ្លាំង។ កាលនោះ គ្រីស្តទូតប៉ូលនៅជាយុវជនមានឈ្មោះថាសូលនៅឡើយ ហើយលោកក៏ស្ថិតនៅក្នុងហេតុការណ៍នេះដែរ។ ក្រុមសាក្សីក្លែងក្លាយបានយកសម្លៀកបំពាក់របស់ខ្លួនទៅទុកនៅក្បែរជើងរបស់លោក ហើយលោកក៏យល់ស្របនឹងការសម្លាប់លោកស្ទេផាននេះដែរ (កក ៧,៥៨-៨,១)។ រឿងរបស់គ្រីស្តទូតប៉ូលចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងព្រឹត្តិការណ៍នេះ។
«នៅពេលគេសម្លាប់លោកស្ទេផាន ដែលជាបន្ទាល់របស់ព្រះអង្គ
ទូលបង្គំក៏នៅទីនោះ ហើយបានយល់ស្របជាមួយពួកគេ
ទាំងនៅយាមសម្លៀកបំពាក់របស់ពួកអ្នកដែលប្រហារជីវិតលោកផងដែរ។»
(កក ២២,២០)
នៅក្នុងកណ្ឌគម្ពីរកិច្ចការគ្រីស្តទូតដដែលបានរៀបរាប់ឱ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា នៅថ្ងៃដែលគេសម្លាប់លោកស្ទេផាន ព្រះសហគមន៍នៅក្រុងយេរូសាឡឹមត្រូវគេបៀតបៀនយ៉ាងខ្លាំង។ អ្នកជឿទាំងប៉ុន្មាន លើកលែងតែក្រុមគ្រីស្តទូតចេញ បានបែកខ្ញែកគ្នាពាសពេញស្រុកយូដា និងស្រុកសាម៉ារី។ អស់អ្នកដែលគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះជាម្ចាស់បាននាំគ្នាបញ្ចុះសពលោកស្ទេផាន និងយំសោកយ៉ាងខ្លាំងទៀតផង។ ប៉ុន្តែ មរណភាពដ៏ហិង្សារបស់លោកស្ទេផាននេះមិនបានធ្វើឱ្យក្រុមសាវ័ករួញរាឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញធ្វើឱ្យពួកគេបែកខ្ញែកគ្នា ធ្វើដំណើរពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ ទាំងផ្សព្វផ្សាយដំណឹងល្អអំពីព្រះបន្ទូល។ រីឯលោកសូលវិញ លោកខំប្រឹងរំលាយព្រះសហគមន៍ ដោយចូលពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយ ចាប់ពួកអ្នកជឿទាំងប្រុសទាំងស្រីយកទៅឃុំឃាំង (កក ៨,១-៤)។
«ខ្ញុំធ្លាប់បៀតបៀនអស់អ្នកដែលដើរតាមមាគ៌ារបស់ព្រះអម្ចាស់
រហូតដល់សម្លាប់គេ ហើយចាប់ចងមនុស្សប្រុសស្រីយកទៅឃុំឃាំងទៀតផង
ដូចមានលោកមហាបូជាចារ្យ និងក្រុមព្រឹទ្ធាចារ្យ ជាសាក្សីស្រាប់។
ខ្ញុំបានទទួលលិខិតពីលោកទាំងនោះយកទៅជូនបងប្អូននៅក្រុងដាម៉ាស
ដ្បិតខ្ញុំទៅទីនោះ ដើម្បីចាប់ចងពួកអ្នកដែលដើរតាមមាគ៌ានេះ
យកមកធ្វើទោសនៅក្រុងយេរូសាឡឹម។»
(កក ២២,៤-៥; ២៦,៩-១២)
នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ លោកសូលយល់ឃើញយ៉ាងច្បាស់ថា ខ្លួនបានសុចរិតដោយសារកាន់តាមវិន័យយ៉ាងតឹងរ៉ឹង និងប្រសើជាងអ្នកដទៃទៀត។ លោកស្អប់ក្រុមសាវ័ករបស់ព្រះយេស៊ូយ៉ាងខ្លាំង ហើយចង់កំចាត់ពួកគេ ដើម្បីការពារសាសនារបស់ក្រុមបុព្វបុរស។ លោកពិតជាមានឥទ្ធិពលខ្លាំងរហូតទទួលបានលិខិតអនុញ្ញាតពីក្រុមមេដឹកនាំសាសនាយូដា គឺលោកមហាបូជាចារ្យ និងក្រុមព្រឹទ្ធាចារ្យ ដើម្បីតាមចាប់ក្រុមសាវ័កដែលនៅឯបរទេសយកទៅឃុំឃាំង និងបង្ខំឱ្យពួកគេលះបង់ជំនឿ។ លោកពិតជាមនុស្សដែលកាន់សាសនាយ៉ាងជ្រុលនិយម ដ្បិតលោកបានប្រើអំពើហិង្សាយ៉ាងខ្លាំងរហូតដល់សម្លាប់គ្រីស្តបរិស័ទថែមទៀតផង។ ត្រង់នេះ លោកប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងវិន័យរបស់លោកម៉ូសេ ដែលហាមមិនឱ្យសម្លាប់មនុស្សក្នុងប្រការទីប្រាំក្នុងវិន័យដប់ប្រការ។ ទោះបីយ៉ាងណា ការអធិដ្ឋានរបស់លោកស្ទេផានពិតជាទទួលបានផល ដ្បិតព្រះយេស៊ូត្រាស់ហៅលោកសូលឱ្យជំនួសកន្លែងរបស់លោកស្ទេផានវិញនៅពេលខាងមុខ។
